Πρωταγωνιστούν: Βάσω Καβαλιεράτου, Μαρία Πανουργιά, Κατερίνα Μαυρογεώργη, Θανάσης Δόβρης, Γιάννης Παπαδόπουλος
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Ξανθόπουλος
Υπόθεση: Μια σύγχρονη προσέγγιση της γνωστής τραγωδίας από μια εξαιρετική ομάδα ηθοποιών της νεότερης γενιάς, υπό την καθοδήγηση του Δημήτρη Ξανθόπουλου στη μετάφραση του Γιώργου Χειμωνά. Η παράσταση συνοδεύεται από υπέρτιτλους -σε δύο γλώσσες ανά ημέρα- για τις ανάγκες των επισκεπτών της Αθήνας αλλά και και των μη ελληνόφωνων μόνιμων κατοίκων της.
Κριτική
«Κανείς άνθρωπος δεν θέλει να ζει με ευτέλεια και τη ζωή του να αισχύνει, να καταντά χωρίς όνομα»
Στο Σύγχρονο θέατρο παρουσιάζεται η «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή, η μόνη παράσταση του φετινού καλοκαιριού που πραγματοποιεί θερινή σαιζόν στην Αθήνα και απευθύνεται σε έλληνες και ξένους, παρουσιάζοντας το έργο με υπέρτιτλους σε πέντε γλώσσες. Η παράσταση αποτελεί την πρώτη παραγωγή της νεοσύστατης Εταιρείας Θεάτρου Λόγος, η οποία έχει ως στόχο την παραγωγή παραστάσεων αρχαίου ελληνικού δράματος, μέσα από τη σύγχρονη ματιά μιας ομάδας που απαρτίζεται από νέες και ελπιδοφόρες δυνάμεις του ελληνικού θεάτρου. Ο Δημήτρης Ξανθόπουλος προσφέρει μία καίρια σύγχρονη σκηνοθετική ματιά απέναντι στη σοφόκλεια αυτή τραγωδία, όπου η ηρωίδα του μύθου των Ατρειδών κατέχει ρόλο πρωταγωνιστικό.
Στην τριλογία του Αισχύλου, Ορέστεια, η Ηλέκτρα εμφανίζεται στη δεύτερη τραγωδία (Χοηφόροι) και κατέχει δευτερεύοντα ρόλο που περιορίζεται στην ψυχολογική υποστήριξη και την ενθάρρυνση του Ορέστη για να πάρει εκδίκηση για το φόνο του Αγαμέμνονα. Ο Σοφοκλής όμως, δίνει στην Ηλέκτρα κυρίαρχη θέση στην ομότιτλη τραγωδία του, ανασύροντάς την από την «αφάνεια» και αναδεικνύοντάς την σε μία επαναστατημένη, δυναμική και ασυμβίβαστη γυναίκα που ζει με την ελπίδα της εκδίκησης. Μετά το φόνο του πατέρα της, Αγαμέμνονα από τη μητέρα της, Κλυταιμνήστρα και τον εραστή της, Αίγισθο, η Ηλέκτρα εξακολουθεί να μένει στο πατρικό παλάτι, όπου είναι φυλακισμένη και βυθισμένη στο πένθος. Αποκομμένη από φίλους, μοναχική και μετέωρη ανάμεσα στα όρια της ευπρέπειας και της ασέβειας λογομαχεί και διαφωνεί διαρκώς με την υποταγμένη και συμβιβασμένη αδερφή της, Χρυσόθεμη. Η ίδια, παρόλο που γνωρίζει τι ορίζουν οι αρχές της ηθικής και της ευσέβειας, αρνείται να υποτακτεί, να συμβιβαστεί και να ακολουθήσει τους άψυχους νόμους που δεν ανταποκρίνονται στην έννοια της δικαιοσύνης όπως την ορίζει το ασίγαστο μίσος και ο αμείωτος πόνος της. Η Ηλέκτρα, έχοντας φυγαδεύσει προηγουμένως κρυφά τον Ορέστη σε έναν έμπιστο παιδαγωγό προκειμένου να μην κινδυνεύσει κι εκείνος από το ζεύγος των σφετεριστών, ξαφνικά λαμβάνει το μήνυμα του θανάτου του, καθώς και τη στάχτη του σε μία υδρία. Μπροστά στον θρήνο και την οδύνη της Ηλέκτρας, ο νεαρός τελικά θα φανερώσει την πραγματική του ταυτότητα. Ο ενήλικος πια Ορέστης αποκαλύπτει το προσχεδιασμένο νέο του θανάτου του με σκοπό να εισβάλει στο παλάτι και να σκοτώσει την Κλυταιμνήστρα και τον Αίγισθο. Με τους δύο φόνους αποκαθίσταται τελικά η δικαιοσύνη και η ηθική ισορροπία του κόσμου.
Ο σκηνοθέτης προσέγγισε τη σοφόκλεια αυτή τραγωδία σαν ένα «θέατρο εν θεάτρω», όπου «το “παιχνίδι”, το “πάντρεμα” της κατάστασης των προσώπων με την κατάσταση των ηθοποιών που ενσαρκώνουν τα πρόσωπα, γίνεται το κέντρο της σκηνικής δράσης». Όπως αναφέρει ο ίδιος στο σημείωμά του, «ο Σοφοκλής κτίζει έναν κόσμο στον οποίο τα πρόσωπα είναι αναγκασμένα να “παίζουν” ένα ρόλο». Μακριά από φαμφάρες και περιττά σκηνοθετικά τεχνάσματα, ενώ παράλληλα δίνοντας έμφαση στην κινησιολογία των ηθοποιών και στην αποτύπωση αυτής της εναλλαγής ρόλων-προσώπων, ο Δημήτρης Ξανθόπουλος φώτισε έντεχνα την ψυχολογική κατάσταση και τα υψηλά κίνητρα των σοφόκλειων ηρώων. Οι ανήσυχες κινήσεις της φοβισμένης Χρυσοθέμιδος, η οποία διασχίζει τη σκηνή με την αέρινη παρουσία της αλλά και η έντονα συναισθηματικά φορτισμένη σκηνή σπάνιας αδελφικής τρυφερότητας μεταξύ Ηλέκτρας-Ορέστη αποτελούν στιγμές παραστασιακής λιτότητας που όμως σκιαγραφούν ανάγλυφα τις ψυχικές καταστάσεις των ηρώων.
Η Βάσω Καβαλιεράτου ως Ηλέκτρα διατήρησε άριστα την ισορροπία ανάμεσα στην νευρωτική συμπεριφορά της εγκαταλελειμμένης ηρωίδας, της αδρά υποδηλούμενης αιμομικτικής της τάσης προς τον νεκρό πατέρα της ή τον αδερφό της, αλλά και στο άσβεστο πάθος της για απονομή της δικαιοσύνης. Δυναμική μα βαθιά πληγωμένη, άτεγκτη στη στάση της απέναντι στην έννοια του δικαίου και συνάμα ευάλωτη στη θέα ενός αγαπημένου της προσώπου, η Ηλέκτρα αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της δεξιοτεχνίας του συγγραφέα ως προς τη σύνθεση των χαρακτήρων. Η Μαρία Πανουργιά ενσάρκωσε αρκετά πειστικά αλλά κάποιες φορές με μία δόση υπερβολής, την ασύδοτη, φιλήδονη και “παρηκμασμένη” πια Κλυταιμνήστρα, που μεθυσμένη από τον έρωτα της για τον Αίγισθο και τον πόθο για εξουσία ξεσπά στην ίδια της την κόρη και ανακουφίζεται στην είδηση του θανάτου του γιου της. Προσγειωμένη, με άψογη τεχνική και σκηνική παρουσία, η Κατερίνα Μαυρογεώργη είναι η δειλή, συμβιβασμένη και υπάκουη Χρυσόθεμις. Ικανοποιητικός αν και κάπως “άχρωμος” ο Γιάννης Παπαδόπουλος στο ρόλο του Ορέστη, όπως και ο σκόπιμα στυλιζαρισμένος Αίγισθος του Γιάννη Λεάκου. Ο Θανάσης Δόβρης (Παιδαγωγός) και ο Δημήτρης Ξανθόπουλος (Πυλάδης) διαθέτουν μια αυθεντικότητα στις ερμηνείες τους που δίνει υποσχέσεις για το μέλλον.
Στις επιδιώξεις της σκηνοθεσίας ήταν η αφαιρετικότητα και η λιτότητα στα σκηνικά και στα εκφραστικά μέσα. Τα αφαιρετικά αλλά λειτουργικά σκηνικά της Κλειούς Μπομπότη, καθώς και τα σύγχρονα και λιτά κοστούμια της Ιωάννας Τσάμη ακολουθούν πιστά το σκηνοθετικό αυτό αίτημα. Βέβαια, η κάπως εξωτική εμφάνιση των δύο κοριτσιών του Χορού με τα πανομοιότυπα φουστάνια και τους κοθόρνους για παπούτσια ξενίζουν κάπως το θεατή, όμως παρολαυτά “δένουν” με το συνολικό αισθητικό και εικαστικό αποτέλεσμα της παράστασης. Η φωνητική διδασκαλία της Ρηνιώς Κυριαζή απέδωσε τα μέγιστα ιδιαίτερα στην περίπτωση του Χορού, καθώς η Στέλλα Βογιατζάκη και η Νάνσυ Σιδέρη κατορθώνουν «εκεί όπου οι λέξεις δεν αρκούν για να απαλύνουν τον πόνο» να αποτελέσουν στέρεα ψυχικά ερείσματα του καταρρέοντος εσωτερικού κόσμου της Ηλέκτρας, ενώ μέσα από μελωδικά νανουρίσματα, σπαρακτικά μοιρολόγια να της θυμίσουν τελικά πως, «Κανείς άνθρωπος δεν θέλει να ζει με ευτέλεια και τη ζωή του να αισχύνει, να καταντά χωρίς όνομα».
Το αποτέλεσμα, με τη βοήθεια των σκηνικών μέσων αλλά και της υποκριτικής ομοιογένειας μεταξύ των ηθοποιών είναι σίγουρα εύρυθμο και καλαίσθητο, αποτελώντας μία όαση αρχαίας τραγωδίας, σε μια πρωτεύουσα σχεδόν ερημωμένη από τους περιοδεύοντες θιάσους που για ακόμη ένα καλοκαίρι μεταφέρουν τα έργα των αρχαίων μας ποιητών ανά την χώρα.
Εβδομαδιαίο πρόγραμμα υπερτίτλων:
- Πέμπτη: αγγλικά, γαλλικά
- Παρασκευή: αγγλικά, ρώσικα
- Σάββατο: αγγλικά, γερμανικά
- Κυριακή: αγγλικά, ισπανικά
Πληροφορίες παράστασης
Συντελεστές
- Μετάφραση: Γιώργος Χειμωνάς
- Σκηνοθεσία: Δημήτρης Ξανθόπουλος
- Φωνητική διδασκαλία: Ρηνιώ Κυριαζή
- Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη
- Σκηνικά: Κλειώ Μπομπότη
- Κίνηση: Ερμής Μαλκότσης
- Σχεδιασμός φωτισμών: Τάσος Παλαιορούτας
Παίζουν
- Ηλέκτρα: Βάσω Καβαλιεράτου
- Ορέστης: Γιάννης Παπαδόπουλος
- Κλυταιμνήστρα:Μαρία Πανουργιά
- Παιδαγωγός: Θανάσης Δόβρης
- Χρυσόθεμις: Κατερίνα Μαυρογεώργη
- Αίγισθος: Γιάννης Λεάκος
- Χορός: Στέλλα Βογιατζάκη / Νάνσυ Σιδέρη
- Πυλάδης: Δημήτρης Ξανθόπουλος
Ημέρες και ώρες παραστάσεων
- Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο & Κυριακή στις 21:30 – για όλη την καλοκαιρινή περίοδο
Τιμές εισιτηρίων
- Είσοδος: € 28, 14 (με υπέρτιτλους), € 18, 12 (χωρίς υπέρτιτλους).
Πληροφορίες θεάτρου
- Σύγχρονο
- Ευμολπιδών 45, Γκάζι
- Τηλ.: 210. 34.64.380
Οι παραστάσεις συνεχίζονται έως το Σάββατο 12 Ιουλίου 2014
