Την Δευτέρα 12 Οκτωβρίου θα πραγματοποιηθεί η προγραμματισμένη πρεμιέρα της παράστασης “Julius” στο Από Μηχανής Θέατρο. Το κείμενο και την σκηνοθεσία υπογράφει ο Κωνσταντίνος Χατζής, που αναμετράται με επίκαιρα κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα πλάθοντας μια παράσταση με ισχυρή ιδεολογική τοποθέτηση. Η αγιοποίηση και η δαιμονοποίηση ενός παιδιού εξαρτάται από την διαπαιδαγώγησή του, που κινητοποιεί ή αντίστοιχα αδρανοποιεί τις συνειδησιακές του δυνάμεις.
Η Αγλαΐα Παππά ως βιρτουόζα ερμηνεύτρια αναμετράται με έναν βαθύτατα προσωπικό τρόπο με την ηρωίδα που ενσαρκώνει και μιλά γι’ αυτό στο Artic.gr. Το ιδιαίτερο εκφραστικό της ύφος, η σωματοποίηση των λέξεων, οι συνεχείς σκηνικές της μεταμορφώσεις την αναδεικνύουν σε μια από τις σημαντικότερες ηθοποιούς της εποχής μας. Συναντήσαμε την ίδια λίγες μέρες πριν την πρεμιέρα της παράστασης και μας περιέγραψε τα βιώματά της από τις καλλιτεχνικές της συνεργασίες και τα μελλοντικά της σχέδια, ενώ προσέφερε μια ομολογία για την λειτουργία του θεάτρου, αλλά και τον ρόλο του ηθοποιού.
Στέλλα: -Θα θέλατε να μας πείτε κάποια πράγματα για το Julius πρώτα και για την ιδιοσυγκρασία της ηρωίδας, την οποία ενσαρκώνετε.
Αγλαΐα Παππά: -Καταρχήν, να πούμε ότι είναι ένα έργο γραμμένο από έναν νέο άνθρωπο, τον Κωνσταντίνο Χατζή και αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό, γιατί παίρνει αφορμή από ένα ιστορικό πρόσωπο, για να μιλήσει για ένα πρόβλημα που μας απασχολεί όλο και περισσότερο. Αυτό είναι η ανάπτυξη ενός κοινωνικοπολιτικού φαινομένου που έχουμε συνηθίσει να το λέμε ναζισμό, φασισμό, το αυγό του φιδιού. Πάντα έχουμε την απορία πώς και από πού μας έχει προκύψει αυτό το πράγμα τουλάχιστον στην δικιά μας σύγχρονη κοινωνία. Εκεί, λοιπόν, έρχεται αυτό το έργο να δώσει μια μικρή απάντηση. Αυτή βρίσκεται στο πώς μεγαλώνουμε τα παιδιά μας, τι πολίτες θα γίνουν και ποια είναι η ιδεολογία που έχουμε. Παρουσιάζεται ουσιαστικά η διαπαιδαγώγηση, το τελευταίο στάδιό της, αυτή του γιου από την μητέρα. Τυχαίνει η μητέρα να πάρει το όνομα Μάγδα Γκέμπελς-είναι μια ιστορική αυθαιρεσία, γιατί ξέρουμε πολύ καλά ότι εκείνη τερμάτισε την ζωή της μαζί με τα παιδιά της, δηλητηριάζοντας τα, όταν πλέον είχε χαθεί ο πόλεμος. Γίνεται αυτή η ιστορική αυθαιρεσία. Παίρνουμε αυτό το πρόσωπο και προσβλέπουμε σε ένα μελλοντικό γεγονός, σε αυτό που πρέπει να συνεχιστεί ως υποχρέωση. Δημιουργούμε στο έργο αυτές τις συνθήκες, ώστε να επιβιώσει το ένα της παιδί, να το μεγαλώσει κρυφά και την κατάλληλη στιγμή να το εμφανίσει.
Στέλλα: -Μπορούν τα παιδιά να ξεφύγουν από τις φυλακές της παιδικής τους ηλικίας;
Αγλαΐα Παππά: -Ο έφηβος οφείλει να έχει επαναστατική στάση, κατά την γνώμη μου. Όταν ένας έφηβος δεν παρουσιάζει τέτοιες συμπεριφορές, δηλαδή να θέλει να σπάσει οτιδήποτε θεωρεί κατεστημένο και δεδομένο της προηγούμενης κοινωνίας, εκεί πρέπει να είμαστε πολύ επιφυλακτικοί με την διαπαιδαγώγησή του. Στην συγκεκριμένη περίπτωση, ο γιος, ο οποίος είναι αρκετά μεγάλος έχει συνείδηση της απολυτότητας και του τρόπου της διαπαιδαγώγησής του. Στην ερώτηση αν τα παιδιά μπορούν να ξεφύγουν από αυτές τις φυλακές η απάντηση βρίσκεται στο είδος της διαπαιδαγώγησής τους. Η πρώτη παιδεία που παίρνουμε είναι από το σπίτι μας. Τώρα όσο πιο ελεύθερα είναι τα πεδία που ανοίγουν σε έναν νέο άνθρωπο τόσο μεγαλύτερη είναι και η αυτοπεποίθηση την οποία έχουν. Όσο μικρότερη παιδεία του δίνουμε, τόσο μικρότερη δυνατότητα θα αποκτήσει. Υπάρχουν, όμως, και εκείνες οι περιπτώσεις που τα παιδιά αντιδρούν βίαια και, πολλές φορές, αν και αισθάνονται ότι κάτι τους δημιουργεί ένα πρόβλημα, δεν έχουν αναπτύξει εκείνη την κριτική σκέψη, ώστε να μπορούν να καταλάβουν τι είναι αυτό και να προσανατολίσουν την αντίδρασή τους σε κάτι πολύ συγκεκριμένο, που μπορεί να είναι οι γονείς ή το σχολείο. Κι ακριβώς, επειδή αισθάνονται όλη αυτήν την ένταση, η βία, η οποία είναι πολλές φορές τερατώδης, οδηγεί σε μια συμπεριφορά καταστροφική.
Στέλλα: -Στην εποχή μας, που δίνονται πολλές ευκαιρίες για κτηνωδίες ποια είναι η ευθύνη του μέσου πολίτη;
Αγλαΐα Παππά: -Καταρχήν, να πούμε το εξής: το ξέρουμε όλοι ότι σημαντικό ρόλο παίζουν οι κοινωνικές συνθήκες που έχουμε τον τελευταίο καιρό και που δυστυχώς έχουν αρχίσει και αναπτύσσονται πολύ νωρίτερα. Ας πάψουμε να αντιμετωπίζουμε μόνο το αποτέλεσμα και ας αρχίσουμε να βλέπουμε λίγο πιο πριν. Δεν μπορεί το λάθος να το αντιμετωπίζουμε την στιγμή του λάθους. Το λάθος έχει αρχίσει πολύ πιο πριν, το οποιοδήποτε λάθος. Εμείς έχουμε μάθει να αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα την στιγμή που μας αποκαλύπτεται, όμως, αυτό το πρόβλημα έχει αρχίσει από πολύ πιο πριν και αν δεν πάμε παραπίσω να δούμε πώς ήταν εκείνη η στιγμή, δεν μπορούμε να το λύσουμε. Το αποτέλεσμα είναι πάρα πολύ δύσκολο να αντιμετωπιστεί. Τις πολύ συγκεκριμένες κοινωνικοπολιτικές συνθήκες που έχουμε αυτήν την στιγμή μπορεί να τις αντιμετωπίζουμε τα τελευταία χρόνια όλο και βιαιότερα. Αυτό το πράγμα έχει αρχίσει και εξελίσσεται, απλώς, εμείς ως γνήσιοι στρουθοκάμηλοι είχαμε βάλει το κεφάλι μας στο χώμα και δεν βλέπουμε τίποτε και δεν θέλουμε να δούμε. Η φτώχεια, η εθνική ταπείνωση, η απαξίωση, η άρνηση κάθε ηθικής αξίας, η αδιαφορία είναι στοιχεία μιας κοινωνίας, που βοηθάνε εξαιρετικά στην ανάπτυξη μη δημοκρατικών ενεργειών.
Στέλλα: -Ασχολείστε συστηματικά με το πολιτικό θέατρο.
Αγλαΐα Παππά: -Ασχολούμαι με το θέατρο, το οποίο είναι πολιτική διαδικασία. Δεν υπάρχει μη πολιτικό θέατρο. Το θέατρο είναι συνυφασμένο με την ανθρώπινη ύπαρξη και η ανθρώπινη ύπαρξη είναι πολιτική. Οπότε δεν είναι ότι εγώ ασχολούμαι με το πολιτικό θέατρο. Ασχολούμαι με το θέατρο, το θέατρο γεννήθηκε μέσα από την πολιτική διαδικασία. Οποιαδήποτε θεατρική πράξη, η πιο απλή-ένας θεατής και ένα δρων πρόσωπο, το οποίο απλώς περπατάει-αυτό είναι μια θεμελιώδης αρχή του θεάτρου- είναι πολιτική πράξη.
Στέλλα: -Παρακολουθώντας την ερμηνεία σας παρατηρώ ότι έχετε μια ιδιαίτερη σχέση με τις λέξεις, τις οποίες σωματοποιείτε και τις αποδίδετε με μια εκφραστική πρωτοτυπία, σαν να γεννιούνται για πρώτη φορά.
Αγλαΐα Παππά: -Ο λόγος είναι το κατεξοχήν εργαλείο του ηθοποιού, όπως και το σώμα. Αν το σώμα δεν είναι ελεύθερο, ο λόγος δεν μπορεί να έχει ποτέ ελευθερία. Όταν δούλεψα με τον Ανατόλι Βασίλιεφ την Μήδεια εκείνος έβαλε στην λέξη μια λειτουργία την οποία εγώ αισθανόμουν ότι ακολουθούσα, αλλά χωρίς πραγματικά να έχει γίνει απολύτως ξεκάθαρη. Από την στιγμή που μία λέξη δημιουργεί μια μορφή μες στον εγκέφαλό μας, η οποία έχει αντίκτυπο στον δικό μας κόσμο, αυτομάτως η χρήση της αποκτά το νόημα αυτού το οποίο λέει. Είναι θέμα όχι μόνο αναμνήσεων, αλλά και πλούτου εμπειριών και μιας διαχείρισης του εαυτού ως εργαλείου. Εμείς είμαστε εργαλεία. Η ουσία όλη είναι να νιώσετε εσείς, εμείς είμαστε ο αγωγός προκειμένου εσείς να κάνετε το ταξίδι. Δεν ανήκω σε εκείνη την κατηγορία των ηθοποιών που πιστεύει ότι κάνει αυτή το ταξίδι και το κάνει και ο θεατής. Βεβαίως, ο ηθοποιός έχει τεράστια χαρά κάνοντάς το, γιατί νιώθει ότι μεταδίδει κάτι, δεν μιλάω για μια μηχανή. Ο ηθοποιός οφείλει να έχει ένα ισχυρό νευρικό σύστημα και εσωτερική πειθαρχία. Τα εργαλεία μου είναι το σώμα μου, η φωνή μου, η εμπειρία ζωής, η μόρφωσή μου, που είναι πολύ σημαντικό πράγμα. Αυτά όλα τα χρησιμοποιεί ο ηθοποιός και γίνεται ο αγωγός, προκειμένου ο θεατής για το διάστημα που βρίσκεται εκεί να κάνει το δικό του ταξίδι, αυτό που θέλει εκείνος. Εγώ οφείλω απλώς να του ερεθίσω την φαντασία. Άλλο πράγμα κάνω εγώ, άλλο βλέπετε εσείς και άλλο θα θυμάστε αργότερα. Η εμπειρία δεν είναι μεταδιδόμενη.
Στέλλα: -Ποιος πρέπει να είναι ο ρόλος της τέχνης σε μια εποχή που ανθούν στην Ευρώπη νεοναζιστικά κινήματα;
Αγλαΐα Παππά: -Η τέχνη οφείλει να μην είναι διδακτική. Πρέπει να σου αφήνει την δυνατότητα να σκεφτείς. Οφείλει να αφήνει το περιθώριο στο κοινό να σκεφτεί και να αποφασίσει πάλι με βάση την προσωπικότητά του. Οι κοινωνικές συνθήκες είναι που κάθε φορά δημιουργούν την αναγκαιότητα είτε των πολιτικών κινημάτων είτε της αντίδρασης. Η δημοκρατία είναι κάτι ανέφικτο, η άμεση δημοκρατία, αυτή η μεγαλειώδης σύλληψη, ακόμη και τότε δεν ήταν ολοκληρωτική. Υπήρχαν δούλοι, οι γυναίκες ήταν εκτός. Είναι πολύ πιθανόν αυτήν τη μεγαλειώδη σύλληψη για τον σεβασμό της ανθρώπινης ύπαρξης να μην την αντέχει η ανθρώπινη φύση. Δυστυχώς, η ιστορία δεν είναι ικανή να μας δώσει τα μαθήματα του παρελθόντος, διότι εμείς δεν σκύβουμε να διαβάσουμε. Αν δείχναμε μεγαλύτερο ενδιαφέρον όχι στην αποστήθιση των ιστορικών γεγονότων, αλλά σε μια βαθιά μελέτη, θα βλέπαμε ότι η ανθρώπινη ύπαρξη από τότε που μπορεί να καταγραφεί κάνει κύκλους, μεγαλύτερους και μικρότερους. Τα δε τελευταία χρόνια, τον τελευταίο αιώνα, εξαιτίας της ταχύτητας που κινείται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς, βλέπουμε ότι αυτοί οι κύκλοι κινούνται όλο και πιο γρήγορα. Ας δούμε τι ήταν αυτό που δημιούργησε όλον αυτό τον σπαραγμό του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου; Τι κοινό υπάρχει με εμάς; Είναι πασιφανές ότι αυτό που γίνεται γύρω μας είναι μια κοινωνική αναταραχή τρομακτική. Είναι οι συνθήκες γύρω μας που μας επιβάλλουν να επαναφέρουμε μερικά ζητήματα. Δεν μπορεί να γίνονται όλα αυτά που γίνονται στα σύνορα στην Ουγγαρία. Δεν μπορεί να γίνεται αυτό καθημερινά στα νησιά μας. Δεν μπορεί να πηγαίνουμε στην Πλ. Βικτωρίας και να βλέπουμε αυτό το θέαμα και εμείς να μένουμε ασυγκίνητοι, γιατί δεν είμαστε εμείς. Δεν γίνεται να μην βλέπουμε τι γίνεται αυτήν την στιγμή στην Ευρώπη. Δεν μπορεί ξαφνικά να σηκώνονται τείχη. Αυτή η εξοικείωση που έχουμε πάθει με την εικόνα, θα πρέπει να μας ανησυχήσει. Έχουμε εξοικειωθεί να βλέπουμε τέρατα στις ειδήσεις και να τα θεωρούμε σαν κάτι φυσιολογικό. Είναι τρομερό να σκεφτεί κανείς ότι υψώνονται συρματοπλέγματα στα σύνορα. Μόλις το ’89 έπεσε το τείχος. Στη Λευκωσία υπάρχει ακόμα…και τώρα έχουν σηκωθεί πάλι. Πρέπει να αντιλαμβανόμαστε αυτό που γίνεται γύρω μας, να μπορούμε να το διαβάσουμε, να μην περνάει απαρατήρητο. Και εκεί πέρα ο καθένας να τοποθετείται, όπως μπορεί.
Στέλλα: -Πείτε μας μερικά λόγια για την παράσταση.
Αγλαΐα Παππά: -Εκτός από μένα, στην σκηνή, βρίσκεται ο Γιάννης Χαρτοδιπλωμένος, ένας εξαιρετικός συνεργάτης. Γενικά αυτή η συνεργασία, για να έχει κρατήσει τόσο καιρό ήταν καλή. Είναι αλήθεια ότι όλο αυτό το πράγμα έγινε με έναν τρόπο συνεργασίας κατά την γνώμη μου πολύ ενδιαφέροντα θεατρικά. Συνηθίζω να λέω ότι είναι μια παράσταση χειροποίητη, με την έννοια ότι δεν υπάρχει σχεδόν καμία τεχνική υποστήριξη, δεν υπάρχει κανένας ήχος πλην των φωνών μας, το φως είναι της φλόγας ίσα ίσα για να φωτίζει τα δύο πρόσωπα. Το σκηνικό φτιάχτηκε από αυτό το οποίο βρήκαμε και απέκτησε μία σκηνική ύπαρξη πάρα πολύ δυνατή. Βέβαια, υπήρχε αυτή η ιδέα της πασαρέλας. Μέσα από έναν συνεχόμενο αυτοσχεδιασμό με διαρκείς επιλογές του σκηνοθέτη από το υλικό που του παρείχαμε έγινε η παράσταση. Την παράσταση την παίξαμε πριν μερικές μέρες στο φεστιβάλ της Ερμιόνης και οφείλω να επισημάνω ότι είχα περίπου 1,5 χρόνο να έρθω σε επαφή με τον ρόλο. Η εκ νέου αντιμετώπιση του κειμένου ήταν μια νέα πρόκληση, σαν να είχε πια αυτό το πράγμα καθίσει, κι αποκτήσει έτσι μια άλλη συνείδηση και στο σώμα και στο μυαλό και ξαναβγαίνει, έτσι, χωρίς να έχει χάσει την φρεσκάδα του, με μία βαθιά ωριμότητα. Έχει γίνει πια δικό σου. Αυτό συμβαίνει με τα κείμενα στα οποία επανερχόμαστε. Εγώ είμαι ακράδαντα πεπεισμένη ότι οι ηθοποιοί οφείλουμε να επιστρέφουμε ειδικά στα μεγάλα κείμενα απαραιτήτως. Το να έχεις παίξει μια φορά σε μια αρχαιοελληνική τραγωδία έναν ρόλο δεν λέει κάτι. Ίσα ίσα μόλις έχεις αρχίσει. Εγώ έχω εκκρεμότητες με τα κείμενα με τα οποία έχω αναμετρηθεί, θέλω κάποια στιγμή να επιστρέψω στον Ριχάρδο τον 2ο , στον Διόνυσο, στην Ιφιγένεια. Έχω ανοιχτούς λογαριασμούς μαζί τους.
Στέλλα: -Πώς είναι η καλλιτεχνική σας συνεργασία με τον Κωνσταντίνο Χατζή;
Αγλαΐα Παππά: -Πιστεύω ότι η σχέση του Κωνσταντίνου με τα κείμενα, ο τρόπος με τον οποίο προσπαθεί να τα αντιμετωπίσει καθώς και το γεγονός ότι γράφει θα τον οδηγήσει κάποια στιγμή σε υψηλά καλλιτεχνικά επιτεύγματα. Έχει ασχοληθεί με τα κείμενα του Ντοστογιέφσκι, ή με μεγάλα νεοελληνικά κείμενα, όπως αυτά της Λούλας Αναγνωστάκη. Η ενασχόλησή του με αυτά τα κείμενα τον βοηθάει πάρα πολύ στο να διαμορφώσει ο ίδιος την προσωπική του γραφή.
Στέλλα: -Ποιες είναι οι εμπειρίες σας από την πολυετή συνεργασία σας με τον Θεόδωρο Τερζόπουλο;
Αγλαΐα Παππά: -Μιλάμε για έναν πολύ σημαντικό σκηνοθέτη σε παγκόσμιο επίπεδο. Θεωρώ ευτυχή την γνωριμία μου μαζί του, που κλείνει σε λίγο τα έξι χρόνια. Θα ήθελα να εκφράσω την βαθιά μου εκτίμηση για όλη αυτήν την πορεία που έχει αυτός ο άνθρωπος, τον θαυμασμό μου για το πείσμα του, την διορατικότητά του, την βαθιά του ευαισθησία, το χιούμορ του, την απίστευτη εργατικότητά του. Ο Τερζόπουλος έχτισε με εμμονή το προσωπικό του θεατρικό περιβάλλον και μεγαλουργεί. Είναι προτιμότερο να σκύψουμε και να μελετήσουμε οι νεότεροι το φαινόμενο «Τερζόπουλος», για να πάρουμε ένα πολύ καλό μάθημα. Ας έχουμε υπόψιν μας ότι αυτή σε αυτήν την ζωή, όσο άδικη κι αν είναι, τίποτε δεν είναι τυχαίο. Κάποιος, ο οποίος μπορεί να διακριθεί σε τέτοιο επίπεδο δεν είναι τυχαίο. Θα ξανακάνουμε το Αmor, για περιορισμένο αριθμό παραστάσεων τον Νοέμβριο. Το απαιτεί η εποχή, όπως ακριβώς και το Julius. Εδώ μιλάμε για μια εικαστική εγκατάσταση, για μια μεγαλειώδη στιγμή του Αντώνη. Η παράσταση έχει ήδη προσκληθεί έξω σε διάφορα φεστιβάλ. Η συνεργασία πάντα με τον Θόδωρο είναι μια ευτυχής στιγμή εξαιτίας της σιγουριάς που παρέχει στον ηθοποιό. Ο ηθοποιός είναι ήσυχος όταν συνεργάζεται μαζί του, ασχολείται μόνο με την δουλειά του. Είναι απολύτως προστατευμένος σε όλα τα επίπεδα. Το μόνο στο οποίο είναι υποχρεωμένος είναι στην απόλυτη διαθεσιμότητά του. Αυτό είναι πολύ σημαντικό για την εποχή μας, όπου οι συνθήκες του επαγγελματισμού στο θέατρο έχουν μειωθεί δραματικά.
Στέλλα: -Ποια είναι η ιδεολογική τοποθέτηση του Julius;
Αγλαΐα Παππά: -Το βασικό θέμα είναι η διαπαιδαγώγηση. Το λογικό από το παράλογο, το καλό από το κακό απέχει ελάχιστα. Είναι πολύ εύκολο να βρεθείς από την μία πλευρά στην άλλη. Το τι θα φτιάξουμε και τι θα παραδώσουμε, έναν άγγελο ή έναν διάβολο εξαρτάται από μια τρίχα του κεφαλιού μας. Όλα αυτά που λέει η ηρωίδα στην παράσταση είναι σωστά, θα αναρωτηθεί ο ακροατής. Σημασία όμως δεν έχει μόνο τι λες αλλά πώς το λες και κυρίως πώς το επιβάλεις.
Πληροφορίες παράστασης Julius
Συντελεστές
- Κείμενο-Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Χατζής
- Ερμηνεύουν: Αγλαΐα Παππά, Γιάννης Χαρτοδιπλωμένος
- Σκηνικά-κοστούμια: Ομάδα Χρώμα
- Διαχείριση παραγωγής-φωτογραφίες: Γεωργία Λένη
- Βοηθός Σκηνοθέτη: Πάνος Κατσιαούνης
- Επικοινωνία: Μαριάννα Παπάκη, Νώντας Δουζίνας
- Προγραμματισμένη πρεμιέρα: Δευτέρα 12 Οκτωβρίου 2015
- Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21.00 (περιορισμένος αριθμός παραστάσεων)
- Τιμές εισιτηρίων: 10 ευρώ (γενική είσοδος), 8 ευρώ (άνεργοι, φοιτητές, συνταξιούχοι άνω των 65 ετών), 5 ευρώ (ατέλειες)
- Διάρκεια παράστασης: 50′
Πληροφορίες θεάτρου
- Από Μηχανής Θέατρο, Διεύθυνση: Ακαδήμου 13, Κεραμεικός, Πληροφορίες-κρατήσεις: 2105237297
- Χάρτης
- Site, Facebook
Χορηγός επικοινωνίας
