Το διάστημα που οι θεατρικές σκηνές έμειναν βυθισμένες στο σκοτάδι, η διακεκριμένη, ευφάνταστη και έμπειρη σχεδιάστρια φωτισμών Χριστίνα Θανάσουλα, βρήκε τον χρόνο να παρατηρήσει, εκ νέου, το φως, να ξεθάψει και να οργανώσει σημειώσεις, καθώς και να καταγράψει τα βήματα της διαδικασίας, στην προσπάθειά της να «σχεδιάσει» έναν χάρτη του φωτιστικού ταξιδιού, φιλικό προς τον αναγνώστη.
Το βιβλίο «ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΦΩΤΙΣΜΩΝ, ζωγραφίζοντας επί σκηνής στις τέσσερις διαστάσεις» αποτελεί το πρώτο βιβλίο στην ελληνική γλώσσα με αποκλειστικό αντικείμενο τον σχεδιασμό θεατρικών φωτισμών. Είναι ένα εγχειρίδιο για την τέχνη του θεατρικού φωτισμού, το οποίο επιχειρεί να «ρίξει φως» στην διαδικασία και τη μαγεία του φωτός, εστιάζοντας σε όλα αυτά τα στοιχεία τα οποία καθιστούν τον θεατρικό φωτισμό καλλιτεχνική δημιουργία, τοποθετώντας τους Σχεδιαστές Φωτισμών στον “πυρήνα” της θεατρικής ομάδας, ενώ παράλληλα, “φωτίζει” τη σχέση και συνεργασία του φωτός με τα υπόλοιπα σκηνικά μέσα.
Απευθύνεται σε επαγγελματίες και ερασιτέχνες ανθρώπους του θεάτρου, θεατρολόγους, σκηνοθέτες, χορογράφους, σκηνογράφους, ενδυματολόγους, μακιγιέρ, κριτικούς θεάτρου, ηθοποιούς, κουκλοπαίχτες, φωτογράφους, ηλεκτρολόγους, τεχνικούς φωτισμού, οδηγούς σκηνής καθώς και σε σπουδαστές του Θεάτρου και των Καλών Τεχνών οι οποίοι θέλουν να αποκτήσουν μια πρώτη επαφή με το αντικείμενο. Επειδή ακριβώς απευθύνεται σε ένα ευρύ κοινό, -το οποίο δεν διαθέτει πρότερη εμπειρία του αντικειμένου-, είναι γραμμένο σε απλή γλώσσα, αφήνοντας συχνά έξω λεπτομέρειες και μακροσκελείς εξηγήσεις. Βασικός στόχος του βιβλίου είναι να εμπνεύσει τους νέους δημιουργούς και να τους παροτρύνει ώστε να μελετήσουν περαιτέρω και εις βάθος το αντικείμενο.
Η Χριστίνα Θανάσουλα μιλά στο Artic.gr για το βιβλίο της, την υποκειμενικότητα της τέχνης του σχεδιασμού φωτισμών, τη θέση των σχεδιαστών φωτισμών στο σημερινό θεατρικό τοπίο, αλλά και το πρωταρχικό στοιχείο έμπνευσης για να «ζωγραφίσει επί σκηνής στις τέσσερις διαστάσεις».
Χριστίνα Θανάσουλα | Συνέντευξη
Λυδία: – Τι σας ώθησε να γράψετε το συγκεκριμένο βιβλίο για την τέχνη του θεατρικού φωτισμού;
Χριστίνα Θανάσουλα: – Το βιβλίο αυτό γράφεται χρόνια! Ξεκίνησε να «γράφεται» το 2009 όταν έκανα για πρώτη φορά σεμινάριο εισαγωγής στον σχεδιασμό φωτισμών, σε μια ετερόκλητη ομάδα ενήλικων σε έναν χώρο που είχε ανοίξει τότε η Χριστίνα Χατζηνικολάου στου Ψυρρή. Δεν είχα βιβλίο στα ελληνικά να δώσω στους εκπαιδευόμενους, ούτε έβρισκα ελληνικές πηγές για να τους παραπέμψω να διαβάσουν. Άρχισα λοιπόν να μαζεύω κάποιες σημειώσεις, να συγκεντρώνω βασικά θέματα που έπρεπε να ξέρουν, επιγραμματικές σημειώσεις προκειμένου να έχω εγώ έναν μπούσουλα στο μάθημα.
Ο όγκος αυτών των σημειώσεων άρχισε να αυξάνεται επικίνδυνα, καθώς προχωρούσαν τα χρόνια και αυξανόταν η εμπειρία μου στα σεμινάρια. Οι μαθητές εμπλούτιζαν την ύλη με τις δικές τους επιθυμίες, ανάγκες για γνώση, με κατεύθυναν σιγα-σιγά ως προς το ποιο θα έπρεπε να είναι το περιεχόμενο ενός εισαγωγικού βιβλίου φωτισμού βάσει των ενδιαφερόντων τους, των αποριών που διατύπωναν, των ενστάσεων. Και έφτασε ο κορωνοϊός του 2020 που τα σταμάτησε όλα και ξαφνικά βρέθηκε και ο χρόνος που έλειπε, για να οργανώσω το βιβλίο.
Λυδία: – Ο υπότιτλος του βιβλίου ΣΧΕΔΙΑΣΜΌΣ ΦΩΤΙΣΜΩΝ: «ζωγραφίζοντας επί σκηνής στις τέσσερις διαστάσεις», θα λέγατε ότι συμπυκνώνει την ουσία της τέχνης του σχεδιασμού θεατρικών φωτισμών;
Χριστίνα Θανάσουλα: – Επιχειρεί να συμπυκνώσει, ναι, δεν αποτελεί όμως δογματικό ορισμό, δεν βάζω ταμπέλα, δεν θέλω να ορίσω ή να περιορίσω το αντικείμενο, αυτή είναι η προσωπική μου θέαση, δεν σημαίνει ότι συμφωνούν όλοι και πώς θα ήταν δυνατόν να συμβεί κάτι τέτοιο εξάλλου; Η τέχνη του σχεδιασμού φωτισμών, όπως και κάθε μορφή τέχνης, είναι καθαρά υποκειμενική. Δεν υπάρχει σωστός και λάθος τρόπος να σχεδιάσεις φωτισμούς, καταθέτεις την προσωπική σου άποψη για το έργο με το προσωπικό σου στυλ πάντα. Το θεατρικό κείμενο κινητοποιεί-ενεργοποιεί διαφορετικά τον καθένα από εμάς, οπότε ο κάθε δημιουργός, σχεδιαστής φωτισμών ανταποκρίνεται διαφορετικά. Σίγουρα υπάρχουν κανόνες και τεχνική, ως προς την εφαρμογή, τα ζητούμενα, τους στόχους που καλείσαι να καλύψεις, αλλά μιλάμε πάντα για τέχνη.
Λυδία: – Το βιβλίο «ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΦΩΤΙΣΜΩΝ, ζωγραφίζοντας επί σκηνής στις τέσσερις διαστάσεις» αποτελεί το πρώτο βιβλίο στην ελληνική γλώσσα με αποκλειστικό αντικείμενο τον σχεδιασμό θεατρικών φωτισμών. Το γεγονός αυτό γεννά σε εσάς κάποιες «προσδοκίες» ως προς την πρόσληψή του από τον αναγνώστη;
Χριστίνα Θανάσουλα: – Νομίζω ότι μάλλον γεννάει στους αναγνώστες προσδοκίες -και σε εμένα μεγάλη ευθύνη-, ελπίζω να φανεί αντάξιο των προσδοκιών. Επειδή όμως είναι ένα βιβλίο για κάτι εξαιρετικά υποκειμενικό, ακόμη και οι προσδοκίες των αναγνωστών θα είναι ποικίλες, διαφορετικές, ενίοτε και αντιφατικές μεταξύ τους, ανάλογα με την ιδιότητα του εκάστοτε αναγνώστη… Άλλοι αναγνώστες σίγουρα επιθυμούν να εστιάσουν στα τεχνικά θέματα του φωτισμού, πιστεύοντας ότι εκεί είναι το ζουμί, ενώ άλλοι μπορεί να ενδιαφέρονται περισσότερο για τη θεωρία του σχεδιασμού φωτισμών. Όμως ο σχεδιασμός φωτισμών είναι πολυδιάστατος, είναι θεωρία και πράξη, τέχνη και τεχνική μαζί, δεν μπορείς να τα ξεχωρίσεις, δεν λειτουργεί το ένα ανεξάρτητα από το άλλο.
Λυδία: – Έχοντας σχεδιάσει φωτισμούς για περισσότερες από 250 παραστάσεις θεάτρου, όπερας, χορού και site specific projects, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, τι θα συμβουλεύατε κάποιον που θέλει να ασχοληθεί με το εν λόγω αντικείμενο;
Χριστίνα Θανάσουλα: – Να κάνει πρακτική και να εξασκείται σε αυτό όσο περισσότερο μπορεί. Εξάσκηση! Χρειάζεται να γράψει πολλά χιλιόμετρα το κοντέρ μέσα στα σκοτάδια του θεάτρου. Πρόκειται για πρωταθλητισμό: απαιτείται διάβασμα, να διαβάσει όσα περισσότερα βιβλία μπορεί για το φως, να δει παραστάσεις, πολλές παραστάσεις, σε μικρά και μεγάλα θέατρα, να ρωτάει, να μελετήσει φωτογράφους, ζωγράφους, κινηματογράφο. Η μάθηση δεν τελειώνει ποτέ. Όλοι μαθαίνουμε, σε κάθε παράσταση μαθαίνεις κάτι καινούριο, αρκεί να έχεις τεντωμένες τις κεραίες σου, να είσαι παρόν- παρούσα στη διαδικασία…
Λυδία: – Τι θέση πιστεύετε ότι έχουν οι Σχεδιαστές Φωτισμών στο σημερινό θεατρικό τοπίο;
Χριστίνα Θανάσουλα: – Πολύ καλύτερη από αυτή που είχαν παλαιότερα, τουλάχιστον πλέον αναγνωρίζεται ως ανεξάρτητο επάγγελμα. Η πιο νέα γενιά θεατρικών δημιουργών αναγνωρίζει την αναγκαιότητα και τη σημασία της δραματουργικής συνεισφοράς του φωτός στην σκηνική σύνθεση και αυτό είναι ελπιδοφόρο. Υπάρχουν αρκετοί δημιουργοί εκεί έξω οι οποίοι αντιλαμβάνονται την εξειδίκευση και αναζητούν την συνεργασία των επαγγελματιών.
Λυδία: – Ποιο είναι το πρωταρχικό στοιχείο που σας δίνει την απαραίτητη έμπνευση για να «ζωγραφίσετε» επί σκηνής στις τέσσερις διαστάσεις;
Χριστίνα Θανάσουλα: – Το κείμενο, οι ατμόσφαιρες που δημιουργεί ο συγγραφέας είναι η βασική πηγή έμπνευσης, υπάρχουν κείμενα που από την πρώτη ανάγνωση πυροδοτούν εικόνες μέσα στο μυαλό σου. Η επαφή μου με το κείμενο και τους συνεργάτες εξασφαλίζει την πρωτοτυπία, το καλό αποτέλεσμα. Καλώς ή κακώς, δεν μας κινητοποιούν όλα τα κείμενα και όλες οι συνεργασίες το ίδιο. Δεν κάνουμε με όλους το ίδιο κλικ, και δεν πειράζει…
Πληροφορίες για το βιβλίο
- Τίτλος: «ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΦΩΤΙΣΜΩΝ, ζωγραφίζοντας επί σκηνής στις τέσσερις διαστάσεις»
- Συγγραφέας: Χριστίνα Θανάσουλα
- Εκδόσεις: Ιδιωτική Έκδοση
- Σελίδες: 170
- Κυκλοφορία: 2021
- Κωδικός ISBN-13: 9786180031614
- Διαστάσεις: 14Χ21εκ.
- Μορφή: Σκληρό εξώφυλλο
- Σημεία πώλησης: Πωλητήρια του Ίδρυματος Μιχάλης Κακογιάννης, του Εθνικού Θεάτρου και PA Solutions, καθώς και για την Θεσσαλονίκη στο Zaxos Music Store.
Διαβάστε περισσότερα για την Λογοτεχνία και το βιβλίο εδώ
