Η βιταμίνη C είναι η πιο ξακουστή βιταμίνη, εκείνη που για να μεγαλώσουμε σωστά, όπως έλεγαν οι γονείς μας έπρεπε να καταναλώνουμε. Φυσικά δεν είχαν άδικο! Στο άκουσμα της βιταμίνης C αμέσως ο νους τρέχει στα πορτοκάλια. Ωστόσο, δεν είναι τα μόνα που περιέχουν ασκορβικό οξύ, όπως διαφορετικά ονομάζεται, καθώς υπάρχουν τρόφιμα που περιέχουν μεγαλύτερες ποσότητες βιταμίνης C από τα πορτοκάλια.
Η ιστορία της βιταμίνης αυτής ξεκινάει από τις αρχές του 18ου αιώνα, περίπου το 1700, τότε που οι ναυτικοί νοσούσαν και πολλοί από αυτούς έχαναν τη ζωή τους χωρίς κανένας να γνωρίζει τις αιτίες. Τα πρώιμα συμπτώματα τους ήταν αδυναμία, πόνοι στις αρθρώσεις, εμφάνιση εξανθημάτων στα πόδια, αιμορραγία στα ούλα, απώλεια δοντιών και δύσκολη επούλωση πληγών. Ο Σκωτσέζος James Lind, ο γιατρός του βασιλικού πλοίου HMS Salisbury διεξήγαγε κλινικές δοκιμές πάνω στο πλοίο, προκειμένου να εντοπίσει τις αιτίες της νόσου. Η ονομασία της συγκεκριμένης ασθένειας ήταν σκορβούτο και αποδείχτηκε από τον Lind πως τα αίτια ήταν η απουσία ασκορβικού οξέος από τη διατροφή των ναυτικών. Λόγω των μεγάλων διαστημάτων που διαρκούσαν τα ταξίδια, τα πληρώματα των πλοίων τρέφονταν κυρίως με κρέας και ψάρι παστό, καθώς φρούτα και λαχανικά δε μπορούσαν να τα συντηρήσουν.
Το 1912 για πρώτη φορά ο Πολωνό-Αμερικανός χημικός Casimir Funk υπέθεσε ότι το σκορβούτο οφείλεται στην έλλειψη μιας άγνωστης υδατοδιαλυτής ουσίας που την ονόμασε αντισκορβουτικό παράγοντα. Το 1920, ο Βρετανός βιοχημικός Jack Cecil Drummond πρότεινε την ονομασία βιταμίνη C για την ουσία αυτή.
Η βιταμίνη C και οι ιδιότητές της
Είναι γνωστό πως μέσω της διατροφής προσλαμβάνουμε ουσίες που είναι απαραίτητες για τη σωστή λειτουργία του οργανισμού. Πολλές από αυτές συμβάλουν στην πρόληψη ασθενειών ή ακόμα και στη θεραπεία αυτών.
Η βιταμίνη C είναι ισχυρός αντιοξειδωτικός παράγοντας, και είναι απαραίτητη για τη σύνθεση και τη διατήρηση του κολλαγόνου στον οργανισμό. Το κολλαγόνο είναι μία πρωτεΐνη που αποτελεί βασικό συστατικό των μεμβρανών του συνδετικού ιστού. Συγκεκριμένα, βοηθά στο σχηματισμό των δοντιών, των οστών, των μυών αλλά και στη διατήρηση της επιδερμίδας. Επιπλέον, η βιταμίνη C είναι αναγκαία καθώς βοηθά στην απορρόφηση του σιδήρου, ενώ αποτελεί απαραίτητο συστατικό για την απορρόφηση του ασβεστίου και του φωσφόρου. Προλαμβάνει το σκορβούτο και τις ουλίτιδες και βοηθάει στην επούλωση των πληγών.
Μία από τις πιο γνωστές σε όλους δράσεις του ασκορβικού οξέος είναι πως είναι απαραίτητο για τη σωστή λειτουργία του ανοσοποιητικού και σχηματίζει αντισώματα. Η βιταμίνη C έχει συσχετισθεί με τη μείωση εμφάνισης καταρράκτη, της στεφανιαίας νόσου, της νόσου του Parkinson. Επίσης έχει συσχετισθεί με τη μείωση των αναπνευστικών συμπτωμάτων και του άσθματος. Συμπερασματικά, είναι ιδιαίτερα απαραίτητη η πρόσληψη αυτής της βιταμίνης για τη θωράκιση της υγείας μας.
Πηγές και συνιστώμενη πρόσληψη
Η βιταμίνη C βρίσκεται σε πολλές τροφές που καταναλώνουμε καθημερινά. Πρώτα απ όλα να σημειωθεί η συνιστώμενη ημερήσια διαιτητική πρόσληψη για τη βιταμίνη C. Παιδιά ηλικίας 1-3 πρέπει να προσλαμβάνουν 15 mg/ημέρα ενώ σε ηλικίες 4-8 η δόση ανεβαίνει στα 25 mg/ημέρα. Σε άντρες και γυναίκες άνω των 19 ετών η συνιστώμενη δόση είναι 90 mg και 75 mg αντίστοιχα την ημέρα. Στις έγκυες η ημερήσια δόση αυξάνεται στα 85 mg ανά ημέρα.
Η υδατοδιαλυτή αυτή βιταμίνη βρίσκεται σε τρόφιμα όπως οι πιπεριές, η παπάγια, η φράουλα, το πορτοκάλι. Το λεμόνι, το πεπόνι, το κουνουπίδι, το μπρόκολο, το σκόρδο, το γκρέιπ φρουτ και το βατόμουρο περιέχουν επίσης μεγάλες ποσότητες βιταμίνης C. Επίσης, συναντάται και στο μανταρίνι, στο σπανάκι, στο μάνγκο, στα βερίκοκα και στην πατάτα. Ακόμα, η ντομάτα, τα σταφύλια, τα δαμάσκηνα, το καρπούζι, η μπανάνα το καρότο, το αβοκάντο και ο μαϊντανός περιέχουν σημαντικές ποσότητες ασκορβικού οξέος. Είναι σημαντικό να σημειωθεί πως κατά την επεξεργασία των τροφίμων μειώνονται τα επίπεδα βιταμίνης C. Αυτό συμβαίνει εξαιτίας της διαλυτότητας της στο νερό, της υψηλής θερμοκρασίας και της οξείδωσής της από το οξυγόνο της ατμόσφαιρας.
Κάπνισμα και βιταμίνη C
Το κάπνισμα μειώνει τα επίπεδα της βιταμίνης C. Πιο συγκεκριμένα, ένας καπνιστής δημιουργεί στον οργανισμό του χιλιάδες ελεύθερες ρίζες που αποδυναμώνουν την αντιοξειδωτική προστασία του οργανισμού του. Η έλλειψη βιταμίνης C αλλά και E στους καπνιστές είναι ζωτικής σημασίας. Έχει αποδειχτεί πως ένα τσιγάρο καταστρέφει 25-100 mg βιταμίνης C. Επομένως για τους καπνιστές οι συστάσεις αυξάνονται επιπλέον και πρέπει να προσλαμβάνουν συν 35 mg κάθε μέρα.
