Στην κατηγορία των λιποδιαλυτών βιταμινών ανήκει η Bιταμίνη A, η οποία είναι γνωστή και ως ρετινόλη,  ρετινάλη ή αξεροφθόλη. Το 1912, ο βραβευμένος νομπελίστας Frederick Gowland Hopkins ανακάλυψε τις βιταμίνες, ουσίες απαραίτητες για την ανάπτυξη και την φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού. Λίγο αργότερα, λοιπόν, μόλις το 1913 εμφανίστηκε η Βιταμίνη A στην Αμερική. Ο Elmer McCollum μαζί με την Lafayette Mendel και την Marguerite Davis αποτελούν τους εφευρέτες αυτής. «Τρώτε ό,τι θέλετε αφού έχετε φάει αυτό που πρέπει» ήταν ο κανόνας του  McCollum ή αλλιώς «Dr. Vitamin» σύμφωνα με το Time magazine. Παρ’ όλα αυτά, το μουρουνέλαιο και το συκώτι, τρόφιμα που είναι πλούσιες πηγές βιταμίνης A, ήταν γνωστές από πολύ παλαιότερα. Στο εργαστήριο παρασκευάστηκε για πρώτη φορά το 1930.

Πως σχετίζεται η Βιταμίνη A με το καροτένιο

Η Βιταμίνη A βρίσκεται σε ζωικά τρόφιμα ενώ στα φρούτα και στα λαχανικά υπάρχει με τη μορφή προβιταμίνης. Πιο συγκεκριμένα, το 1930 αποδείχτηκε πως το καροτένιο που βρίσκεται στα κόκκινα, κίτρινα και πορτοκαλί φρούτα και λαχανικά αποτελεί την πρώτη ύλη που χρειάζεται ο οργανισμός για να συνθέσει τη ρετινόλη. Με άλλα λόγια το καροτένιο, ύστερα από μία αντίδραση διάσπασης που πραγματοποιείται στο σώμα μετατρέπεται σε Βιταμίνη A. Η μετατροπή αυτή πραγματοποιείται στο έντερο. Έτσι, η Βιταμίνη A υπάγεται στα καροτενοειδή. Η τομάτα, το καρότο και η κίτρινη κολοκύθα περιέχουν σημαντικά ποσά καροτενοειδών. Όσο πιο ώριμα είναι τα φρούτα και τα λαχανικά, τόσο μεγαλύτερα ποσά καροτενοειδών περιέχουν. Επίσης, το γάλα και το βούτυρο περιέχουν β-καροτένιο.

Βιταμίνη Α
Η χημική δομή της ρετινόλης
Πηγές πρόσληψης

  • Ζωικές πηγές, λίπη και έλαια: συκώτι βοδιού, χοίρου, μόσχου, όρνιθας, κρόκος αυγού, αυγοτάραχο, μουρουνέλαιο, μαργαρίνη, βούτυρο, λίπος γάλακτος, ηπατέλαια ψαριών, παχύ τυρί
  • Φυτικές τροφές: κόκκινες πιπεριές, καρότα, μπρόκολο, λάχανο, ακτινίδιο, ραδίκια, σπανάκι, φασολάκια, βερίκοκα, κεράσια, ροδάκινα, πεπόνι, μάνγκο, παπάγια, γλυκοπατάτες, αρακάς
Ημερήσιες ανάγκες, λειτουργία, βιοδιαθεσιμότητα

Η Βιταμίνη A είναι εξίσου σημαντική σε άντρες και γυναίκες. Η ημερήσια συνιστώμενη δόση ανέρχεται στα 750 μg. Αρχικά, έχει πρωτεύοντα ρόλο στη διατήρηση της όρασης, αφού αποτελεί το βασικό στοιχείο της ίριδας του ματιού, για την αντίληψη των χρωμάτων και το διαχωρισμό του σκότους από το φώς. Βοηθά επίσης, στην ανάπτυξη των οστών, των δοντιών και στη διατήρηση της υγείας των μαλλιών και των ούλων. Προστατεύει το δέρμα από την ξηρότητα και είναι σημαντική για τη ρύθμιση και σύνθεση ορμονών. Η ρετινόλη βοηθά στην αναπαραγωγική διαδικασία και προστατεύει το ανοσοποιητικό από μικρόβια και ιούς. Η ανεπάρκειά της μπορεί να καθυστερήσει την ανάπτυξη των παιδιών αλλά και να αυξήσει την ευαισθησία σε μολύνσεις του ουροποιητικού. Προβλήματα στα μάτια από ξηροφθαλμία μέχρι τύφλωση είναι δυνατό να προκληθούν από την έλλειψη της αξεροφθόλης.

Η Βιταμίνη A απορροφάται καλύτερα εάν συνδυαστεί με λιπαρά τρόφιμα, όπως γιαούρτι πλήρες με κομμένα κομμάτια ροδάκινο ή τυρί με πεπόνι

πηγές βιταμίνης A
Στα φρούτα και στα λαχανικά η Βιταμίνη Α βρίσκεται με τη μορφή β-καροτενιου
Η ρετινόλη σώζει ζωές

Το 1997 ξεκίνησε μία συμμαχία μεταξύ του της Unicef και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και κάποιων κυβερνήσεων αρκετών κρατών. Έτσι, έχουν αποφευχθεί από το 1998 σχεδόν ένα εκατομμύριο θάνατοι χάρη στη χορήγηση ενισχυμένης δόσης ρετινόλης σε κάψουλες. Η εκτελεστική διευθύντρια της Unicef, Carol Βellamy τόνισε πως «είναι απαράδεκτο να πεθαίνει κάποιο παιδί λόγω έλλειψης βιταμίνης Α, όταν μία κάψουλα ενισχυμένης δόσης κοστίζει λιγότερο από οκτώ δραχμές»

Η απουσία της από τη διατροφή επιδεινώνει τα συμπτώματα των παιδικών ασθενειών, όπως η ιλαρά και η διάρροια. Έρευνες έχουν δείξει πως οι παιδικοί θάνατοι αυξάνουν κατά 20% σε πληθυσμούς που πάσχουν από ανεπάρκεια ρετινόλης. Η Βιταμίνη A επομένως, είναι ζωτικής σημασίας και δεν πρέπει να λείπει από μια ισορροπημένη διατροφή.

Eκστρατεία της Unicef
Τα παιδιά με έλλειψη Βιταμίνης A, λαμβάνουν συμπληρώματα δύο φορές το χρόνο, λόγω της επιτυχίας της εκστρατείας

Βιβλιογραφία


 

Προηγούμενο άρθροRemovement Athens 2017: Στοά Καΐρη | Στοά Πραξιτέλους | Στοά Αρσάκη (1-30/6)
Επόμενο άρθροK.Ο.Θ: Ο Πανελλήνιος Διαγωνισμός Βιολιού «Νέοι Καλλιτέχνες 2017» ολοκληρώνεται την Παρασκευή 2 Ιουνίου 2017