Στο ήδη πολυσύχναστο –με ό,τι αυτό συνεπάγεται- αθηναϊκό θεατρικό τοπίο έρχεται να αρθρώσει μια νέα φωνή η ομάδα Apparatus που στην πρώτη της θεατρική απόπειρα παρουσιάζει το άπαικτο έργο Ο Μηχανισμός του Δωματίου του Αριστείδη Αντονά στο Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων. Πρόκειται για μια καλλιτεχνική ομάδα με διαφορετικές καταβολές από τις συνήθεις που παρουσιάζει ένα κείμενο ενός διαφορετικού θεατρικού συγγραφέα (διδάκτορα Φιλοσοφίας και αρχιτέκτονα) από τους συνήθεις. Δε μένει παρά να μάθει κανείς περισσότερα για την περί ης ο λόγος ομάδα και σ’ αυτήν την κατεύθυνση εξ ονόματος των Apparatus μιλά στο Artic.gr η Βάσια Χρονοπούλου, σκηνοθέτιδα του έργου, που επιχειρεί να διαφωτίσει με το λόγο της το περικειμενικό σύμπαν του «κλειστοφοβικού δωματίου» στο οποίο μάς προσκαλεί.
Μαρία: – Πείτε μου μερικά αναγνωριστικά λόγια για τη νεοσυσταθείσα ομάδα Apparatus.
Βάσια Χρονοπούλου: – Αρχικά, τα ονόματα μας: Δημήτρης Μπαλτάς, Λένα Λέκκου, Μάνθα Καραδήμα, Στέλλα Σαμιώτη, Αντώνης Λέκκος, Βάσια Χρονοπούλου. Οι κοινές ανησυχίες και ιδέες μάς οδήγησαν στη δημιουργία αυτής της ομάδας, μια ομάδα από σκηνοθέτη, φωτιστή, σκηνογράφο, φωτογράφο κ.ά. χωρίς ηθοποιούς. Ο αρχικός μας στόχος ήταν οποιαδήποτε ιδέα και θεματική θέλουμε να μοιραστούμε με τον κόσμο να έχουμε την επιλογή να διαλέξουμε κάθε φορά το κατάλληλο μέσο για την παρουσίασή της, χωρίς να μάς περιορίζει το θεατρικό σανίδι. Ο Μηχανισμός του Δωματίου είναι το πρώτο έργο που παρουσιάζουμε.
Μαρία: – Τί σάς παρακίνησε να ασχοληθείτε με τον Αριστείδη Αντονά και το έργο του;
Βάσια Χρονοπούλου: – Η αλήθεια είναι πως μέχρι να βρεθεί το βιβλίο στα χέρια μου δεν είχε τύχει να έρθω σ’ επαφή με το έργο του Αριστείδη Αντονά. Τυχαία, σ’ ένα βιβλιοπωλείο το βρήκα και ήταν η αρχή, ώστε να διαβάσω στη συνέχεια όλα τα έργα του Αντονά, του οποίου τη φιλοσοφία και τον τρόπο σκέψης θαυμάζω. Διαβάζοντας κάποιος το έργο είναι σαν να βλέπει την απόδειξη ενός μαθηματικού θεωρήματος και αυτό, πέρα από γοητευτικό, προσθέτει σε κάθε σκηνή άλλη μια σκέψη περί ζωής, ανθρώπων και αξιών.
Μαρία: – Ποιον θεωρείτε το «μηχανισμό» γραφής, αν τον αποσυναρμολογήσει κανείς, πίσω από το Μηχανισμό του Δωματίου;
Βάσια Χρονοπούλου: – Ο Μηχανισμός του Δωματίου είναι ένα αλληγορικό κείμενο. Μέσα από συμβολισμούς αναπτύσσει προβληματισμούς και γρίφους για τον τρόπο ζωής και συμπεριφοράς των ανθρώπων σήμερα. Η δομή του, εν τω μεταξύ, αποσυναρμολογείται σταδιακά. Στην αρχή του έργου θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς πως πρόκειται για ένα έργο μυστηρίου -τί συμβαίνει στο Δωμάτιο, τί σημαίνουν οι πυροβολισμοί. Καθώς, όμως, προχωράει το έργο απομακρύνει το θεατή από την εύρεση της λύσης αυτού του μυστηρίου και η προσοχή επικεντρώνεται στη στάση των ανθρώπων απέναντι στο Δωμάτιο. Η λύση, όμως, δεν επέρχεται ποτέ και η μοίρα των ηρώων χάνεται. Παρηγοριά δε δίνεται σε κάποια αποκάλυψη, ώστε να μείνει επίτηδες μετέωρος ο προβληματισμός σχετικά με τη στάση που κρατάει ο καθένας σήμερα. Ο αναγνώστης – θεατής φαντάζεται την εξέλιξη που είναι πιο κοντά στην δική του ιδιοσυγκρασία και τρόπο ζωής.
Μαρία: – Πώς περάσατε εσείς από το κείμενο στη σκηνοθεσία; Τί «αρμούς» κρατήσατε και τί άλλους επινοήσατε για να προκύψει το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα επί σκηνής;
Βάσια Χρονοπούλου: – Βασικός παράγοντας ήταν η προσπάθεια για κατανόηση του τρόπου σκέψης και γραφής του Αριστείδη Αντονά. Για να γίνει αυτό πέρασα μέσα από όλα τα έργα του, τα οποία μού έδειξαν όσα δεν αποκαλύπτουν οι χαρακτήρες στο Μηχανισμό του Δωματίου. Έτσι προσεγγίσαμε με τους ηθοποιούς τους ήρωες αυτούς που δεν έχουν ταυτότητα και συνείδηση. Στόχος ήταν, επίσης, ν’ ακουστεί ο γρήγορος και ευφυής λόγος του έργου όσο πιο ειλικρινά γίνεται, χωρίς περιττούς συναισθηματισμούς εντάσεις και αναίτιους υπαινιγμούς.
Τέλος, ήταν οι εικόνες στη σκηνή. Ακόμα κι αν ξαφνικά χανόταν ο λόγος, η επανάληψη και η φόρμα που συνθέτουν μόνιμα οι εικόνες και οι κινήσεις των ηθοποιών θα άφηναν τουλάχιστον την ασφυκτική αίσθηση της επανάληψης που ζούμε καθημερινά και στην οποία επαναπαυόμαστε. Είναι, άλλωστε, κι ένας από τους προβληματισμούς του έργου: ακόμα κι αν κάποιος φύγει από το μηχανισμό λειτουργίας των πραγμάτων, θα βρεθεί κάποιος άλλος να καλύψει τη θέση του και τα γεγονότα θα εξακολουθήσουν να συμβαίνουν με τον ίδιον τρόπο.
Μαρία: – Πείτε μου μερικά λόγια για τους ρόλους του έργου και τον τρόπο με τον οποίο τους δουλέψατε.
Βάσια Χρονοπούλου: – Όπως ανέφερα παραπάνω σημείο αναφοράς μας ήταν τα υπόλοιπα έργα του Αριστείδη Αντονά. Ήταν δύσκολο σε χαρακτήρες χωρίς ταυτότητα, χωρίς συνείδηση, με ελλειπείς πληροφορίες παρά μόνο για τη δουλειά τους να μπορέσουμε να προσδιορίσουμε το στόχο του καθενός και τα κίνητρά του. Πόσο μάλλον, όταν οι ρόλοι είναι συμβολικοί. Ακριβώς επειδή, όμως, ο ηθοποιός δεν μπορεί να παίξει απλά ένα «συμβολισμό», όλοι οι στόχοι και τα κίνητρα του καθενός δόθηκαν από τους χαρακτήρες που έχει πλάσει στα υπόλοιπα έργα ο Αντονάς. Ούτως ή άλλως μοιάζει σε όλα τα έργα του να υπάρχει ο ίδιος άνθρωπος, με την ίδια σκέψη, αντιμέτωπος κάθε φορά με διαφορετικές καταστάσεις.
Μαρία: – Το περιβάλλον που συνθέτουν το κείμενο και οι ρόλοι συνιστά μια δυστοπία;
Βάσια Χρονοπούλου: – Όχι, συνιστά μια πραγματικότητα.
Μαρία: – Υπάρχει κάποιος σχεδιασμός αναφορικά με την ομάδα Apparatus, κάποιο όραμα ή στόχοι για τους οποίους θα θέλατε να κάνετε λόγο;
Βάσια Χρονοπούλου: – Το Μάρτιο θα παρουσιάσουμε στο θέατρο ΠΟΛΗ το έργο Εκ Παρισίων της Στέλλας Σαμιώτη. Είναι ο μονόλογος μιας πόρνης λίγο πριν το αναπόφευκτο τέλος της μέσα στους φούρνους ενός εργοστασίου. Αναφέρεται σε μια κοινωνία που όσα χρόνια και να περνούν, ανεξαρτήτως συνθηκών, ο άνθρωπος είναι πάντα έτοιμος να κατασπαράξει ο ένας τον άλλον. Θα συνεργαστούμε αυτή τη φορά με την Ντένια Στασινοπούλου που θα ενσαρκώσει την ηρωίδα του έργου. Μετέπειτα ελπίζουμε να παρουσιάσουμε κάποιες ιδέες σε άλλους τομείς, εκτός θεάτρου.
