Το αρχαίο θέατρο της Νέας Πάφου, από τα μεγαλύτερα ελληνιστικά θέατρα, εντυπωσιάζει με το μέγεθος του μετά και την ολοκλήρωση της 18ης ανασκαφικής περιόδου. Οι ανασκαφές για αυτό το Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO,  διεξάγονται από το Πανεπιστήμιο του Σύδνεϋ υπό τη διεύθυνση του Δρ Craig Barker και χρηματοδοτούνται από το Αυστραλιανό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο Αθηνών και το Nicholson Museum του Πανεπιστημίου του Σύδνεϋ.

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη αρχαιολογική ανασκαφή από Αυστραλούς στην Κύπρο. Ξεκίνησε από το ίδιο πανεπιστήμιο στην περιοχή της Πάφου το 1995 ενώ το 2005 η ομάδα, με επικεφαλής τον Craig Barker, κάτοχο του πτυχίου Phd in Classical Archaeology,  εργάστηκε και στους παραπλήσιους Τάφους των Βασιλέων.

Το αρχαίο θέατρο της Νέας Πάφου: Ηλικία και ακμή της χρήσης του

Στη νότια πλαγιά του λόφου Φάμπρικα, στα  βορειοανατολικά της αρχαίας πόλης, τοποθετείται η συνοικία του θεάτρου της Νέας Πάφου. Εν μέρει λαξευμένο στο φυσικό βράχο του λόφου και εν μέρει κτιστό, το θέατρο χρησιμοποιήθηκε το χρονικό διάστημα από την ίδρυση της πόλης (περίπου το 300 π. Χ.) μέχρι να καταστραφεί από σεισμούς τον 4ο αι. μ. Χ. Η ακμή του υπολογίζεται χρονικά στα μέσα του 2ου αι. μ.Χ., επί αυτοκρατορίας των Αντωνίνου Πίου και Μάρκου Αυρηλίου.

Παράλληλα, εκτός των αυστηρών ορίων του χώρου του θεάτρου, οι Αυστραλοί αρχαιολόγοι αποκαλύπτουν περιμετρικά έναν τομέα της αρχαίας πόλης. Έχει ήδη διαφανεί μια πλακόστρωτη οδός της ρωμαϊκής περιόδου στη νότια πλευρά του θεάτρου και ένα Νυμφαίον ή δημόσια κρήνη, επίσης ρωμαϊκό. Οι ανασκαφές για το 2017 επικεντρώθηκαν στον νοτιοανατολικό τομέα του χώρου, πλησίον του Νυμφαίου, ανοίγοντας τρεις ανασκαφικές τομές.

Το αρχαίο θέατρο της Νέας Πάφου.
Το αρχαίο θέατρο της Νέας Πάφου, ένα από τα μεγαλύτερα θέατρα της ελληνιστικής – ρωμαϊκής περιόδου και Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
Τρεις ανασκαφικές τομές

Η πρώτη τομή αποκάλυψε μεγαλύτερο μέρος της πλακόστρωτης οδού καθώς και τον εμπρόσθιο τοίχο του Νυμφαίου. Στην κορυφή του τοίχου της πρόσοψης βρέθηκαν μικρά κοιλώματα λαξευμένα στο βράχο, τα οποία χρησιμοποιούνταν ως επιτραπέζιο παιχνίδι. Από τους αρχαιολόγους εικάζεται ότι παιζόταν από εργάτες στη διάρκεια ανέγερσης του οικοδομήματος. Το Νυμφαίον χρονολογείται στις αρχές του 2ου αι. μ.Χ. αποδεικνύει την υψηλή τεχνογνωσία των Ρωμαίων μηχανικών στη διαχείριση του νερού και στη διαμόρφωση ανοικτών χώρων μέσα στην πόλη. Στο εμπρόσθιο τμήμα του Νυμφαίου βρέθηκε μικρή δεξαμενή επενδυμένη με υδραυλικό κονίαμα, πιθανά για δημόσια χρήση.

Η δεύτερη τομή ανοίχθηκε για τη διερεύνηση του χώρου ανάμεσα στην Αντωνίνεια προέκταση του θεάτρου και το Νυμφαίον. Εκεί εντοπίστηκε σειρά από λαξευμένα αυλάκια επί του λίθου τα οποία μοιάζουν να σχετίζονται με τη διαχείριση του νερού από και προς το θέατρο και το Νυμφαίον.

Η τρίτη τομή σχεδιάστηκε ώστε να αποκαλύψει τον εξωτερικό τοίχο του θεάτρου. Λαξεύματα στο βράχο υποδεικνύουν ότι ο τοίχος αυτός θα είχε πλάτος δύο μέτρα περίπου και θα ήταν κτισμένος από μεγάλους λαξευτούς δόμους, με σκοπό να στηρίζει τα αναλήμματα επί των οποίων βρίσκονταν τα καθίσματα των θεατών.

Η σημασία του μνημείου για την αρχαία πόλη

Πρόκειται, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις των αρχαιολόγων, για ένα από τα μεγαλύτερα σε χωρητικότητα θέατρα του αρχαίου πολιτισμού και από τα καλύτερα διατηρημένα. Το αρχαίο θέατρο της Νέας Πάφου χρησιμοποιήθηκε για πάνω από έξι αιώνες και η χωρητικότητα του άγγιζε τα οκτώ χιλιάδες άτομα. Συνδέεται στενά με την αρχιτεκτονική της Αλεξάνδρειας, καθώς η Πάφος επί αυτοκρατορίας των Πτολεμαίων ήταν πρωτεύουσα του νησιού και πολύ πιθανά αντανακλά την τεχνοτροπία του θεάτρου της Αλεξάνδρειας.

Επίσης, οι μελετητές υπολογίζουν ότι ο λιθόστρωτος δρόμος στην περιοχή του θεάτρου, σηματοδοτημένος με κιονοστοιχίες, λειτουργούσε ως βασική οδική αρτηρία της Νέας Πάφου με κατεύθυνση από την πύλη της αρχαίας πόλης προς το σημερινό αρχαιολογικό πάρκο.

Η εντυπωσιακή ψηφιακή αποτύπωση

Η ομάδα των αρχαιολόγων κατέγραψε κάθε τμήμα-κίονα με λεπτομέρεια όπως και το ακριβές σημείο ανεύρεσής του με τη χρήση Total Station και GPS. Οι συντεταγμένες αυτές τοποθετήθηκαν σε χάρτη από τον οποίο συμπεραίνεται ότι υπήρχαν δύο βασικοί άξονες στους οποίους βρέθηκαν τα τμήματα κιόνων. Όσα τμήματα δεν εντοπίστηκαν στους άξονες αυτούς είναι γιατί είχαν μετακινηθεί για την ανέγερση συγκεκριμένων κτηρίων, όπως για παράδειγμα το Φρούριο των Σαράντα Κολώνων.

Δύο χιλιάδες φωτογραφίες ενώθηκαν ψηφιακά για να αποδώσουν σε υψηλή ανάλυση την  τρισδιάστατη απεικόνιση του. Με τον τρόπο αυτό κατασκευάστηκε ένα τρισδιάστατο πρότυπο εικονικής πραγματικότητας, το οποίο επιτρέπει στο κοινό να αποκτήσει μια καθαρή εικόνα του μεγέθους του αρχαιότερου θεάτρου της Κύπρου και της αρχιτεκτονικής εξέλιξης του καθώς και να αντιλαμβάνεται τη δραματική αλλαγή του αστικού περιβάλλοντος της Πάφου από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Το πρότυπο αυτό θα είναι σύντομα διαθέσιμο σε εφαρμογή για ψηφιακή χρήση.

Κάτοψη του αρχαίου θεάτρου της Νέας Πάφου.
Κάτοψη του αρχαίου θεάτρου της Νέας Πάφου μετά και την ολοκλήρωση της δέκατης όγδοης ανασκαφικής περιόδου (8 Οκτωβρίου – 5 Νοεμβρίου 2017).

Σίγουρα η αποκάλυψη του μεγέθους αλλά και του κάλλους του αρχαίου θεάτρου της Νέας  Πάφου, επιτρέπει να σκεφτόμαστε πως πρόκειται για ένα από τα σπουδαιότερα και μεγαλύτερα θέατρα τη ελληνιστικής περιόδου. Αναμένουμε τη συνέχεια των ανακοινώσεων από την έμπειρη αποστολή των Αυστραλών αρχαιολόγων καθώς και την πρώτη επαφή και χρήση της ψηφιακής πλατφόρμας που θα μας επιτρέψει να το «δούμε» από κοντά.

 

Πηγές:
Τμήμα Αρχαιοτήτων Κύπρου, Archaeology & Arts, Euronews, ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ

 

Διαβάστε περισσότερα Θεατρικά άρθρα εδώ

 

Προηγούμενο άρθροΟ Φύλακας στη Σίκαλη και η εφηβική επανάσταση
Επόμενο άρθροΟι διεκδικήσεις ανθρώπων του καλλιτεχνικού χώρου από το ΥΠΠΕΘ
Μαρία Στέλλα Μπινίκου
Απόφοιτη Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας, της Φιλοσοφικής Σχολής Ιωαννίνων (κατεύθυνση Ψυχολογίας) και Θεατρικών Σπουδών, της Σχολής Καλών Τεχνών, στο Ναύπλιο. Φοιτήτρια στο Μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Σύγχρονες Δημοσιογραφικές Σπουδές», του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου.