Το AIDS στο σινεμά: Η μάχη συνεχίζεται…
Η ζωή είναι μια γλυκόπικρη ματιά μέσα σε καλειδοσκόπιο. Άλλες φορές, τα χρώματα σε σαγηνεύουν, σε ζαλίζουν και σε αιχμαλωτίζουν. Όμως, άλλες φορές τα σκοτεινά παιχνίδια των χρωμάτων σε οδηγούν σε μονοπάτια που δεν έχουν γυρισμό. Ένα από αυτά τα μονοπάτια είναι και η μάστιγα του HIV. Μια από τις βασικότερες αιτίες θανάτου στον 21ο αιώνα , έχει χτυπήσει την πόρτα 36.000.000 ανθρώπων από το 1981 μέχρι σήμερα. Διάσημοι, άσημοι έχουν περάσει το κατώφλι του AIDS.
Οι ασθενείς, οι φίλοι, οι εραστές, οι οικογένειες βρέθηκαν να εξαϋλώνονται μπροστά στην απειλή της λαίλαπας. Αποτέλεσμα της «διασημότητας» της μη θεραπεύσιμης ασθένειας μέχρι σήμερα είναι η ενασχόληση της έβδομης τέχνης με αυτήν. Η τέχνη μιμείται τη ζωή. Η ζωή προσφέρει υλικό στην τέχνη. Η εμφάνιση του AIDS στον κινηματογράφο ήρθε σε μια εποχή που οι αμφιβολίες , ο φόβος και η άγνοια είχαν φωλιάσει στα μυαλά και τις ψυχές των άμεσα ενδιαφερομενων. Οι θυσίες των πρωταγωνιστών των ταινιών είναι ψυχοσωματικές αφου η απώλεια βάρους και η ανάλογη ενσάρκωσηστο πετσί του ρόλου απαίτει μια ιδιαίτερη ταύτιση.
Ένας αληθινός αγώνας για την επιβίωση…όλων…
Αφορμή του συγκεκριμένου άρθρου, η δυναμική παρουσία μιας ιδιαίτερης ταινίας στην κούρσα των Oscars φέτος. Η μέχρι τώρα πορεία της παραγωγής έχει δείξει ότι πολύ πιθανόν τα αγαλματάκια πρώτου και δευτέρου ανδρικού ρόλου να πάνε σε Mc Connaghey και Leto. Το 1985, ο Ron Woodroof (Matthew Mc Connaughey) στο “Dallas Buyers Club” του Jean-Marc Vallee, μόνο ομοφυλόφιλος δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί. Καλυτέρα θα μπορούσε να ονομαστεί ως ομοφοβικός και ιδιαίτερα βίαιος προς την διαφορετικότητα. Τα ασύδοτα one night stand έχουν συνέπειες ,με χείριστες τις σεξουαλικά μεταδιδόμενες ασθένειες. O Ron στιγματίζεται αλλά δεν το βάζει κάτω. Ο ίδιος επιλέγει να παλέψει τον ιό, τον εσωτερικούς του δαίμονες (ποτό, ναρκωτικές ουσίες) αλλά βασικότερα τον σύστημα υγείας του Αμερικανικού κράτους. Ένα σύστημα που ωθεί τον μολυσμένο πληθυσμό στο χείλος του γκρεμού για να πλουτίσουν οι φαρμακοβιομηχανίες. Στο πλάι του θα βρεθεί μια ευαίσθητη τρανσέξουαλ φορέας του AIDS. Η Rayon (Jaret Leto) στηρίζει και δίνει τη ζωή της το “Dallas Buyers Club” το οποίο παρέχει στους ασθενείς φάρμακα μη εγκεκριμένα από το Αμερικανικό κράτος που όμως αποφαίνονται θεραπευτικά .To ΑΖΤ που δίνεται κατά κόρον στους ασθενείς του νοσοκομείο προς έλεγχο της αποτελεσματικότητας του , αποδεικνύεται πως είναι μια άκρως τοξική ουσία όταν δίνεται σε μεγάλες ποσότητες. Βέβαια, οι άμεσα ενδιαφερόμενοι μπλέκονται μέσα στα δίχτυα του Οργανισμού Υγείας ελπίζοντας να επιβιώσουν μέσα σε ένα αποπροσανατολιστικό λαβύρινθο.Σε βάθους χρόνου, τα δεδομένα αλλάζουν και το AZT συνδυάζεται με άλλες ουσίες για να θεραπεύσει το AIDS, αφού χιλιάδες φορείς έχουν χάσει στην πάλη για την επιβίωση…
Συμβαίνει ακόμα και στις καλύτερες οικογένειες…
Κοιτώντας στο παρελθόν, το πρώτο άνοιγμα στον κινηματογράφο ήρθε το 1985. Μια τηλεοπτική ταινία για το NBC ,ήρθε να φέρει το θέμα ταμπού που γνωρίζουν όλοι αλλά δεν συζητά κανείς στο προσκήνιο. Μπορείς να είσαι όμορφος, επιτυχημένος αλλά να ζεις με την κατάρα του AIDS. Στο “An Early Frost” του John Erman, ο Aidan Quinn είναι ένας φτασμένος δικηγόρος που όντας ομοφυλόφιλος έχει μολυνθεί από τον ιό του AIDS. Η εξομολόγηση της δύσκολης ζωής του στους γονείς του (Ben Gazzara and Gena Rowlands) ωθεί ένα ολόκληρο κατεστημένο να προσαρμοστεί , να ξεπεράσει προκαταλήψεις , να παλέψει προσπαθώντας να επιβιώσει. H περιορισμένη γνώση σχετικά με την ασθένεια προκάλει απελπισία και φόβο στην οικογένεια δημιουργώντας ενα βασανιστικό αγώνα.Βέβαια, η ταινία προβάλλει μια οικογένεια αρκετά δεμένη που προσπαθεί να αντιμετωπίσει τον κοινό εχθρό ως μια γροθιά. Δυστυχώς,η πλειοψηφία των φορέων δεν έλαβε αναλόγου είδους μεταχείρηση από το κοντινό τους περιβάλλον. Η ταινία έλαβε 4 Εmmies και μια χρυσή σφαίρα καλύτερης ερμηνείας για την Sylvia Sidney .
Mια ανεξάρτητη εξομολόγηση καρδιάς…
H επόμενη ταινία θεωρείται ιδιαιτέρως σημαντική για τον ανεξάρτητο κινηματογράφο ειδικότερα για την ενοχοποίηση της εμφάνισης ομοφυλοφιλικών σχέσεων ή θεμάτων ταμπού. Ο σκηνοθέτης Bill Sherwood (χάνοντας την μάχη με τον ιό του AIDS μετά το τέλος της ταινίας) δημιουργεί το “Parting Glances” ,ένα ανεξάρτητο δράμα με χιουμοριστικά στοιχεία που προσεγγίζει με ρεαλισμό και μια φιλελεύθερη ματιά τον σκληρό κόσμο του ιού. O Steve Buscemi ενσαρκώνει τον πρώτο μεγάλο ρόλο της καριέρας του ως ένας ανερχόμενος μουσικός που αντιμετωπίζει και χάνει τη μάχη με τον HIV. Η ταινία διαδραματίζεται μέσα σε ένα εικοσιτετράωρο μέσα από πάρτυ και δείπνα δείχνοντας ένα ρεαλιστικό κοινωνικό πολύπλευρο σύμπαν και όχι μια σειρά από σαρκαστικές καρικατούρες. Οι σχέσεις φθείρονται όταν φτάνουν κοντά στο θάνατο αλλά το αίσθημα της ομόνοιας σε τέτοιες στιγμές είναι αυτό που μας δίνει την ανθρώπινη μας υπόσταση .
Πολέμησε για τα δικαιώματα σου ακόμη και ενάντια στο ίδιο το σύστημα…
Βέβαια, η ταινία που μάγεψε κοινό και κριτικούς δίνοντας σε όλους μια γερή γροθιά στο στομάχι είναι το “Philadelphia”. Ο σεξουαλικός και κοινωνικός ρατσισμός είναι πια γεγονός. Έχεις AIDS, είσαι ομοφυλόφιλος. Οι κρυφές ματιές και τα κοπτικά σχόλια στιγματίζουν τους φορείς καταδικάζοντας τους πρώτα σε κοινωνικό και ψυχολογικό θάνατο. O Andrew Beckett (Tom Hanks) είναι θετικός στον HIV και αυτομάτως αποκόπτεται από το κοινωνικό σύνολο. Μηδέν κατανόηση και περίθαλψη προς ένα διαφορετικό μέλος της κοινωνίας. Το θάρρος θα βρει τον αρχικά ομοφοβικό δικηγόρο Joe Miller (Denzel Washington) που θα δεχτεί την πρόκληση του δικαστικού Γολγοθά. Η ζωή θα αποδείξει ότι δικαίωμα στην αξιοπρέπεια, στην ισότητα και τον έντιμο θάνατο έχουν όσοι ανήκουν στο ανθρώπινο είδος. Το “Philadelphia” του Jonathan Demme έφερε το πρόβλημα στον εργασιακό χώρο συνδυάζοντας κοινωνικά και επαγγελματικά ταμπού. Η ζωή , των προσβεβλημένων από την ασθένεια ,ομοφυλοφίλων της εποχής είναι ένα ντόμινο αντιδράσεων. H απόλυση του βασικού ήρωα της ταινίας από την δικηγορική εταιρία που εργαζόταν είναι ένα ακόμη σημάδι της ομοφοβίας και των αντί-ομοφυλοφιλικών αισθημάτων της πλειοψηφίας. Το ταξίδι που προσφέρει αυτή η ταινία στο κοινό είναι λυτρωτικό. Ένας άνδρας στέκεται ενάντια στο σύστημα , προτάσσοντας παρά μόνο τα δικαιώματα του και τίποτα περισσότερο. Η διαφορετικότητα δεν συνάδει με τα συμφέροντα των παραδοσιακά μεγαλωμένων Αμερικανών. Όμως το AIDS θα αρχίσει να σείει το έδαφος κάτω από τα πόδια τους αφού θα μπει στις λευκές ονειρικές συνοικίες και θα φέρει τον εφιάλτη μέσα στα περιφραγμένα αψεγάδιαστα σπίτια τους. Η ταινία κατάφερε να κερδίσει κοινό και κριτικούς. Ο Tom Hanks έκανε το ποδαρικό του στα Oscars το οποίο θα συνεχιζόταν την επόμενη χρονιά με τον “Forrest Gump”.
Κλείνοντας, θα ήθελα να τονιστεί ότι ο κινηματογράφος και η τηλεόραση μπορεί να εκμεταλλεύονται καταστάσεις προς όφελος τους. Όμως, στην περίπτωση του AIDS, η εικόνα έφερε το κοινό που είχε παρωπίδες και άγνοια μπροστά σε ένα αληθινό φαινόμενο το οποίο απειλεί σοβαρά με αφανισμό μεγάλου μέρους του πληθυσμού ιός αυτός απαιτεί γνώση και προφύλαξη όχι λόξες ματιές και ψιθυριστά σχόλια πίσω από μισάνοιχτες πόρτες. Ο συγκινησιακός και πραγματιστικός παράγοντας που προσέφερε ο κινηματογράφος βοήθησε κατά πολύ στην ενεργοποίηση μιας μεγάλης μερίδας θεατών. Ο HIV είναι πια ένα σύνηθες φαινόμενο, δυστυχώς όμως η μάχη δεν τελειώνει ποτέ…
