Αποτέλεσε αναμφίβολα μία από τις πιο αναγνωρίσιμες φυσιογνωμίες του Ελληνικού κινηματογράφου. Ίσως όχι μόνο του κινηματογράφου, αλλά ολόκληρης της Ελληνικής κοινωνίας, όπως αυτή διαμορφώθηκε από τα χρόνια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, τον Εμφύλιο μέχρι τη σύγχρονη εποχή. Ο Θανάσης Βέγγος, εκφραστικός, πηγαίος, ενστικτώδης, έγινε ο «δικός μας άνθρωπος», ο «καλός μας άνθρωπος», ο αφανής Έλληνας που γίνεται ήρωας μέσα από την καθημερινή πάλη με τις δυσκολίες και τα προβλήματα της ζωής. Κι όμως, δεν τα βάζει κάτω, αυτός συνεχίζει και τρέχει… Τρέχει στις καρδιές μας, τέσσερα χρόνια μετά τον θάνατό του σαν σήμερα στις 3 Μαΐου του 2011.
Φτώχεια, κακουχίες και πολιτικό στίγμα
Ο Θανάσης Βέγγος γεννημένος στον Πειραιά, στο Νέο Φάληρο, στις 29 Μαΐου του 1926, ήταν το μοναχοπαίδι του Βασίλη και της Ευδοκίας Βέγγου. Ο πατέρας του εργαζόταν στην Εταιρεία Ηλεκτρισμού, έχοντας διακριθεί ήρωας της αντίστασης. Μετά τον πόλεμο, εκδιώχθηκε από τη δουλειά του εξαιτίας των πολιτικών του φρονημάτων, με την απόλυση του πατέρα του να προκαλεί σοβαρό οικονομικό πρόβλημα στην οικογένεια του Θανάση, κάτι που τον ανάγκασε να ριχτεί στον αγώνα για το μεροκάματο. Κυριότερη μεταξύ των επαγγελμάτων με τα οποία ασχολήθηκε ήταν η απασχόλησή του σε επεξεργασίες δερμάτων. Παράλληλα έκανε διάφορα μικροθελήματα στη γειτονιά.
Η εξορία τον στέλνει… στον κινηματογράφο!
Τα χρόνια 1948-1950 θα βρεθεί εξόριστος λόγω πολιτικών φρονημάτων στη Μακρόνησο, όπου γνωρίζεται με τον μετέπειτα γνωστό σκηνοθέτη Νίκο Κούνδουρο. Αυτή η γνωριμία θα τον οδηγήσει στην πρώτη του εμφάνιση στον κινηματογράφο, το 1954, στην ταινία «Μαγική Πόλη» του Νίκου Κούνδουρου. Για τα επόμενα πέντε χρόνια θα παίξει μικρούς ρόλους, εργαζόμενος παράλληλα και ως φροντιστής στα κινηματογραφικά πλατό. Την περίοδο αυτή εμφανίζεται σε μερικές από τις πιο ιστορικές ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου, όπως «Ο Δράκος», «Διακοπές στην Αίγινα», «Μανταλένα», «Ο Ηλίας του 16ου», «Ποτέ την Κυριακή». Τον ίδιο καιρό, το 1959, θα πάρει άδεια ασκήσεως επαγγέλματος ηθοποιού, όχι από Σχολή, αλλά ως εξαιρετικό ταλέντο με εξετάσεις σε ειδική επιτροπή. Δεν θα αργήσει και η πρώτη του θεατρική παράσταση στην επιθεώρηση «Ομόνοια πλατς-πλουτς», δίπλα στους Νίκο Ρίζο και Γιάννη Γκιωνάκη, επίσης το 1959.
Θανάσης Βέγγος – Κινηματογράφος, τηλεόραση και αναγνώριση
Τα επόμενα χρόνια, συνεργαζόμενος κυρίως με τον σκηνοθέτη Πάνο Γλυκοφρύδη, αναπτύσσει τον χαρακτήρα του νευρικού, αεικίνητου τύπου, που τον καθιέρωσε και αρχίζει να γίνεται δημοφιλής. Με ταινίες όπως «Ψηλά τα χέρια, Χίτλερ», «Μην είδατε τον Παναή», «Ζήτω η τρέλλα!», «Πολυτεχνίτης κι ερημοσπίτης», «Θα σε κάνω βασίλισσα» καθιερώνεται στη συνείδηση του κοινού. Το 1964 θα ιδρύσει τη δική του εταιρία παραγωγής «ΘΒ-Ταινίες Γέλιου». Την περίοδο 1965-1969, συνεργαζόμενος με τον Πάνο Γλυκοφρύδη και τον Ερρίκο Θαλασσινό αλλά και σκηνοθετώντας ο ίδιος κάποιες φορές, θα γυρίσει ταινίες όπως «Φανερός πράκτωρ 000», «Τρελός, παλαβός και Βέγγος», «Ποιος Θανάσης;», που έχουν στιγματίσει την κινηματογραφική του παρουσία, εν τούτοις οι ταινίες αυτές θα οδηγήσουν την εταιρία του Βέγγου σε κλείσιμο και τον ίδιο σε οικονομική καταστροφή, από την οποία θα συνέλθει μόνο μετά από πολλά χρόνια.
Η καριέρα του συνεχίζεται στο πλευρό του σκηνοθέτη Ντίνου Κατσουρίδη, με τη συνεργασία τους να τον οδηγεί την αποθέωση στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης του 1971, με την ταινία «Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση;» να αποσπά τα βραβεία κριτικών και κοινού. Η συνεργασία Βέγγου-Κατσουρίδη θα συνεχιστεί με μεγάλη επιτυχία και στην ταινία «Θανάση πάρε τ’ όπλο σου» του 1972.
Η επιστροφή του στον κινηματογράφο γίνεται με την ταινία «Ήσυχες μέρες του Αυγούστου» του Παντελή Βούλγαρη. Η ερμηνεία του έχει πια διαφοροποιηθεί, είναι χαμηλών τόνων αλλά μεγάλης εκφραστικότητας, με κορυφαία στιγμή το ρόλο του στην ταινία, επίσης του Βούλγαρη, «Όλα είναι δρόμος» του 1998. Συγχρόνως, την περίοδο αυτή εμφανίζεται στην Επίδαυρο, το 1997, στο ρόλο του Δικαιόπολι στους «Αχαρνής» και το 2001 στην «Ειρήνη» του Αριστοφάνη με μεγάλη επιτυχία. Το 2002, σχεδόν πενήντα χρόνια μετά την πρώτη του κινηματογραφική εμφάνιση, ο Θανάσης Βέγγος κράτησε έναν από τους βασικούς ρόλους στην τηλεοπτική σειρά «Περί ανέμων και υδάτων», που σημείωσε μεγάλη επιτυχία. Τελευταία κινηματογραφική συμμετοχή του ήταν στην ταινία του Παντελή Βούλγαρη «Ψυχή βαθιά», το 2009.
Ο Θανάσης Βέγγος τραγουδά Μίκη Θεοδωράκη
Το τέλος…
Νοσηλευόταν από τις 19 Δεκεμβρίου 2010 στην εντατική μονάδα του «Ερυθρού Σταυρού» λόγω εγκεφαλικού επεισοδίου, όπου απεβίωσε στις σαν σήμερα 3 Μαΐου 2011, λίγο πριν συμπληρώσει τα 84 χρόνια του. Τάφηκε στην Αμοργό, τόπο καταγωγής της μητέρας του και της γιαγιάς του.
Hταν μέλος του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών και του Σωματείου Παραγωγών. Μόνιμος κάτοικος της Αθήνας, την εποχή που γυριζόταν «Ο Δράκος» παντρεύτηκε την Ασημίνα Βέγγου, με την οποία ήταν μαζί μέχρι το τέλος της ζωής του, και είχαν δύο γιους. Ο θάνατός του σκόρπισε θλίψη σε όλη την Ελληνική επικράτεια, σημειώνοντας παράλληλα πλήγμα στον Ελληνικό πολιτισμό. Η πλούσια κληρονομιά που άφησε πίσω του θα μείνει σωστός θησαυρός για τις επόμενες γενιές.
Θανάσης Βέγγος – οι διακρίσεις
Ο Θανάσης Βέγγος έχει τιμηθεί με το Βραβείο της Ένωσης Ελλήνων Κριτικών το 1962, βραβείο που θα κερδίσει ξανά το 1971 για την ταινία «Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση;», με την οποία θα αποσπάσει και το βραβείο Α’ Ανδρικού ρόλου στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Τον επόμενο χρόνο θα κατακτήσει επίσης στο Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης το Α’ βραβείο για την ερμηνεία του στην ταινία «Θανάση, πάρε τ’ όπλο σου», για να επιστρέψει στο Φεστιβάλ της συμπρωτεύουσας περίπου 20 χρόνια μετά, όταν το 1993 θα λάβει το Ειδικό Βραβείο για το Συνολικό έργο του. Διάκριση με την οποία θα τιμηθεί το 2008 στο πλαίσιο του θεσμού «Πρόσωπα 2008». Την ίδια χρονιά, ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κάρολος Παπούλιας, θα τιμήσει τον Θανάση Βέγγο για την προσφορά του στον Ελληνικό πολιτισμό, ανακηρύσσοντάς τον Ταξιάρχη του «Τάγματος του Φοίνικα».
Ο Θανάσης Βέγγος μέσα από τις ατάκες του
