Ο Καζούο Ισιγκούρο, τιμηθής το 2017 με Νόμπελ Λογοτεχνίας, συνέγραψε το τρίτο του λογοτεχνικό έργο, «Τα απομεινάρια μιας μέρας», το 1989. Το βιβλίο βραβεύτηκε με το Man Booker Prize for Fiction και τον Οκτώβριο του 2017 κυκλοφόρησε στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ψυχογιός.
Ο πιστός, αφοσιωμένος και -πάνω απ’ όλα- αξιοπρεπής μπάτλερ του Ντάρλινγκτον Χολ, κύριος Στίβενς, έχει επί δεκαετίες ήρεμη τη συνείδησή του, πεπεισμένος πως, αφιερώνοντας τη ζωή του στις υπηρεσίες του λόρδου Ντάρλινγκτον, υπηρέτησε έμμεσα την ανθρωπότητα και συνέβαλε στην παγκόσμια ειρήνη.
Το βιβλίο ξεκινά με τον κύριο Στίβενς να λαμβάνει ένα γράμμα από την πρώην οικονόμο του σπιτιού, η οποία είχε εγκαταλείψει χρόνια πριν τη θέση της για να παντρευτεί. Η δεσποινίς Κέντον δηλώνει σαφώς στον κύριο Στίβενς ότι υπήρξε δυστυχής στο γάμο της, ενώ υπονοεί ότι επιθυμεί να επιστρέψει στη θέση της στο Ντάρλινγκτον. Με αφορμή τη συγκεκριμένη επιστολή, ο μπάτλερ ξεκινά, με την άδεια του νέου εργοδότη του, ένα ταξίδι στις δυτικές επαρχίες της Αγγλίας, με απώτερο σκοπό να συναντήσει εκ νέου τη δεσποινίδα Κέντον. Οι αναμνήσεις του, όμως, κατά τη διάρκεια του ταξιδιού δεν μπορούν παρά να αμαυρώσουν τη γνώμη του τόσο για τον λόρδο όσο και για την πορεία της ίδιας του της ζωής.
Ο Στίβενς είναι ο τέλειος μπάτλερ που, ύστερα από δεκαετίες υπηρεσίας στο Ντάρλινγκτον Χολ, ξεκινά ένα ταξίδι στο παρελθόν σε μια προσπάθεια να καθησυχάσει τον εαυτό του ότι έχει υπηρετήσει την ανθρωπότητα προσφέροντας τις υπηρεσίες του στον «μεγάλου ηθικού αναστήματος τζέντλεμαν» Λόρδο Ντάρλινγκτον. Όμως, στη μνήμη του παραμονεύουν αμφιβολίες για την αληθινή φύση της «μεγαλοσύνης» του Λόρδου Ντάρλινγκτον, και ακόμα μεγαλύτερες αμφιβολίες για τη φύση της δικής του ζωής.
Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου
Τα απομεινάρια μιας μέρας
Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος είχε λάβει τέλος και ο λόρδος Ντάρλινγκτον -γνωστός στους Βρετανούς πολίτες ως ο φιλοναζιστής προδότης της Αγγλίας- είχε εδώ και τρία χρόνια πεθάνει, όταν ο Αμερικάνος τζέντλεμαν, κύριος Φάραντεϊ, αποφάσισε να αγοράσει το Ντάρλινγκτον Χολ και να εγκατασταθεί σε αυτό. Μαζί με το ιστορικό κτίριο, στην κατοχή του πέρασε και ο μπάτλερ της οικίας, κύριος Στίβενς, ο οποίος έχει μάθει να αγνοεί τις άκρως ψευδείς φήμες για τον χαρακτήρα του προηγούμενου εργοδότη του και να διατηρεί στο μυαλό του την πραγματική εικόνα. Την εικόνα, δηλαδή, ενός ηθικού ανθρώπου που έκανε ό,τι πέρναγε από το χέρι του για να διατηρήσει την ειρήνη στην Ευρώπη, ακόμα κι αν τελικά απέτυχε.
Καθ’ όλη τη διάρκεια μιας εκδρομής του με το Φορντ του κυρίου Φάραντεϊ στις δυτικές επαρχίες, στη σκέψη του κυρίου Στίβενς κυριαρχούν οι αναμνήσεις του από τις ένδοξες μέρες του Ντάρλινγκτον Χολ κατά το μεσοπόλεμο. Στην αρχή της αφήγησης του, τα ένθερμα λόγια με τα οποία αναφέρεται στο ηθικό ανάστημα του λόρδου τον γεμίζουν με υπερηφάνεια που του αφιέρωσε τα καλύτερα και πιο παραγωγικά χρόνια της ζωής του.
Καθώς, όμως, η μία ανάμνηση διαδέχεται την άλλη, ο κύριος Στίβενς έχει την ευκαιρία να αναθεωρήσει την άρρηκτη αφοσίωσή του στον λόρδο Ντάρλινγκτον. Το Ντάρλινγκτον Χολ είχε υπάρξει κατά τη δεκαετία του 1930 χώρος πολυτελών συναντήσεων ανάμεσα σε υποστηρικτές των Γερμανών και στα μέλη των Δυνάμεων της Αντάντ, με στόχο την αναθεώρηση της συνθήκης των Βερσαλλιών, ενώ είχε φιλοξενήσει μέλη των Μελανοχιτώνων και λοιπών υποστηρικτών του Χίτλερ. Τέλος, ο λόρδος Ντάρλινγκτον προχώρησε ως και στην απόλυση δύο Εβραίων υπηρετριών με μοναδική αφορμή την καταγωγή τους. Όσο κι αν προσπαθεί να δικαιολογήσει τη λανθασμένη του κρίση, ο κύριος Στίβενς δεν μπορεί παρά να παραδεχτεί τα τραγικά και μοιραία λάθη στα οποία υπέπεσε ο λόρδος.
Η αξιοπρέπεια του μεγάλου μπάτλερ | Τα απομεινάρια μιας μέρας
Το στοιχείο που ορίζει την ύπαρξη του κυρίου Στίβενς είναι η αξιοπρέπεια του Άγγλου μπάτλερ. Σημαντικό χαρακτηριστικό του μεγάλου και αξιοπρεπούς μπάτλερ είναι, κατά τον ίδιο, η δυνατότητα του να διατηρήσει την ψυχραιμία του ακόμα και κατά τη διάρκεια στρεσογόνων καταστάσεων και να βγάλει εις πέρας τις υποχρεώσεις του υπό δυσχερείς συνθήκες. Για το λόγο αυτό, ο κύριος Στίβενς προσπαθούσε καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας του να παραμένει ψύχραιμος, ανεξάρτητα από τα γεγονότα που λαμβάνουν χώρα γύρω του, όσο κι αν τον επηρέαζαν προσωπικά.
Η στιγμή κατά την οποία ο ίδιος, κατά τη γνώμη του, έφτασε σε μεγαλείο τους σπουδαιότερους μπάτλερ της γενιάς του, ήταν η ημέρα που πέθανε ο πατέρας του. Παρόλο που το γεγονός τον πλήγωσε βαθύτατα, ο κύριος Στίβενς συνέχισε να σερβίρει και να υπηρετεί τον λόρδο και τους καλεσμένους του. Οι πράξεις του κυρίου Στίβενς συχνά δε δίνουν στον αναγνώστη να καταλάβει τα συναισθήματά του, όντας τόσο αφοσιωμένος στο έργο του. Αντιθέτως, τα ανήσυχα σχόλια των γύρω ανθρώπων (π.χ. «Κλαίτε, κύριε Στίβενς;» ή «Κύριε Στίβενς, είστε καλά;») αποτελούν τις μόνες ενδείξεις πως ο κύριος Στίβενς πράγματι βασανίζεται εσωτερικά.
Ακόμα ένα στοιχείο που υποδηλώνει την αξιοπρέπεια του μπάτλερ είναι το μέγεθος του οίκου στον οποίο εργάζεται. Ο όρος «μεγάλος οίκος» δε συμπεριλαμβάνει μόνο τους πιο επιφανείς ή πλούσιους οίκους, αλλά και αυτούς των οποίων οι ιδιοκτήτες είναι ηθικοί. Για το λόγο αυτό, ο κύριος Στίβενς επαίρεται για την επιλογή του, καθώς θεωρεί πως ο λόρδος Ντάρλινγκτον αποτελεί έναν άνθρωπο με υψηλότατο ηθικό ανάστημα.
Αυτή η φιλοσοφία της αξιοπρέπειας, επηρεάζει εντονότατα τη ζωή του κυρίου Στίβενς σε διάφορους τομείς, όπως είναι η κοινωνική του θέση, τα πολιτικά δρώμενα και διαπροσωπικές σχέσεις του. Διατηρώντας την αξιοπρέπειά του, ο ίδιος ο μπάτλερ σαμποτάρει τον εαυτό και τα συναισθήματά του, γεγονός που τον κάνει να χάσει την ανθρώπινη υπόστασή του και την έννοια του εαυτού του. Δεν έχει καμία περιέργεια, καμία διάθεση για εξερεύνηση της αλήθειας, και καμία επιθυμία να συμμετάσχει στα κοινά. Το μόνο που διαθέτει είναι παρωπίδες και τυφλή εμπιστοσύνη στον λόρδο Ντάρλινγκτον.
Ο ανεκπλήρωτος έρωτας του κύριου Στίβενς και της δεσποινίδος Κέντον | Τα απομεινάρια μιας μέρας
Με εξαίρεση τον χαρακτήρα και την αξιοπρέπεια του κυρίου Στίβενς και το αμφιλεγόμενο ήθος του λόρδου Ντάρλινγκτον, βασικός άξονας του βιβλίου είναι ο εμφανής για τον αναγνώστη ανεκπλήρωτος έρωτας ανάμεσα στον κύριο Στίβενς και στη δεσποινίδα Κέντον. Κατά τα χρόνια της συνεργασίας τους ως υπηρέτες του Ντάρλινγκτον Χολ, η δεσποινίς Κέντον έδειξε σε ελάχιστες περιπτώσεις τα συναισθήματά της για τον μπάτλερ, ενώ ο ίδιος ποτέ δεν κατάφερε να τα ανταποδώσει. Η οικονόμος συχνά προβλημάτιζε και ξάφνιαζε τον κύριο Στίβενς με τις πράξεις της, μα οι αναμνήσεις του τελευταίου αποκαλύπτουν στον αναγνώστη τις ποικίλες χαμένες ευκαιρίες για την ύπαρξη κάποιας σχέσης μεταξύ τους, πέραν της «εξαιρετικής επαγγελματικής τους συνεργασίας». Κατά τη διάρκεια των σπουδαίων γεγονότων που λάμβαναν χώρα στις αίθουσες του Ντάρλινγκτον Χολ, ο κύριος Στίβενς επέλεξε να διατηρήσει την απόστασή του από τη δεσποινίδα Κέντον, λόγω της προσωπικής του αντίληψης για την αξιοπρέπεια του μπάτλερ. Αφιερώθηκε, δηλαδή, στην αποκλειστική εξυπηρέτηση του λόρδου Ντάρλινγκτον, έναντι της αναζήτησης των συναισθημάτων του για τη δεσποινίδα Κέντον. Μόνο στο τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου ο κύριος Στίβενς αναγνωρίζει με τραγικό τρόπο το λάθος του και το χαμένο ενδεχόμενο μιας ευτυχισμένης ζωής με τη γυναίκα αυτή.
Το ολιγοήμερο ταξίδι του κυρίου Στήβενς φαίνεται να τον έχει κάνει σοφότερο και, γέρος πια, έχοντας απομυθοποιήσει τον λόρδο Ντάρλινγκτον κι έχοντας συνειδητοποιήσει το λάθος που έκανε αφήνοντας τη δεσποινίδα Κέντον να φύγει τόσα χρόνια πριν, φοβάται πως η ζωή του δεν είχε καμία απολύτως «αξιοπρέπεια». Το μόνο, λοιπόν, που του απομένει να κάνει είναι να αφήσει τις αναμνήσεις του στο παρελθόν και να επικεντρωθεί στα απομεινάρια της ημέρας του, καθώς, για τους περισσότερους ανθρώπους, το δειλινό είναι το ωραιότερο μέρος της ημέρας.
Το διάσημο πλέον μυθιστόρημα του Καζούο Ισιγκούρο προσπαθεί, μέσα από το τετραγωνισμένο και πλήρως οργανωμένο μυαλό του κυρίου Στήβενς, να παρακινήσει τον αναγνώστη να ζήσει. Να ζήσει παρακινούμενος από την περιέργειά του και να ζήσει κάνοντας τα δικά του λάθη. Να μη ζει ακολουθώντας εντολές και έχοντας τυφλή εμπιστοσύνη σε «αυθεντίες», καθώς κανείς δεν μπορεί να επαιρεθεί πως έχει όλη τη γνώση του κόσμου. Παρ’ όλα αυτά, ακόμα κι αν κανείς δεν καταφέρει να ζήσει τη ζωή του όπως θέλει, ακόμα κι αν στην πορεία καταλάβει πως ακολούθησε λάθος μονοπάτι, να μην απελπίζεται. Πάντα υπάρχει κάτι στο μέλλον για το οποίο αξίζει να παλέψει.
Λίγα λόγια για τον Καζούο Ισιγκούρο, συγγραφέα του βιβλίου Τα απομεινάρια μιας μέρας
Ο Καζούο Ισιγκούρο γεννήθηκε στο Ναγκασάκι το 1954, αλλά μεγάλωσε στη Μεγάλη Βρετανία. Έχει γράψει επτά μυθιστορήματα και ήταν υποψήφιος τέσσερις φορές για το Βραβείο Booker, ενώ στις 5 Οκτωβρίου 2017 τιμήθηκε με το ύψιστο λογοτεχνικό βραβείο, το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από 40 γλώσσες και θεωρείται ένας από τους κορυφαίους Βρετανούς συγγραφείς. Το 1989, το μυθιστόρημά του «Τα απομεινάρια μια μέρα» τιμήθηκε με το Βραβείο Booker, μεταφράστηκε σε 24 γλώσσες και μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο με πρωταγωνιστή τον Άντονι Χόπκινς.
Πληροφορίες για το βιβλίο «Τα απομεινάρια μιας μέρας»
- Τίτλος: Τα απομεινάρια μιας μέρας
- Συγγραφέας: Καζούο Ισιγκούρο
- Μετάφραση: Αργυρώ Μαντόγλου
- Εκδόσεις: Ψυχογιός
- Ημ/νία Έκδοσης : 05/10/2017
- Σελίδες : 328
