Το σύκο, ο βασιλιάς των φρούτων σύμφωνα με τους αρχαίους Έλληνες είναι ένα από τα πιο αγαπητά αλλά και πιο παρεξηγημένα φρούτα. Πρόκειται για έναν καρπό φυλλοβόλου δέντρου, η λατινική ονομασία του οποίου είναι ficus και στα αγγλικά fig, ανήκει στην οικογένεια Μορεοειδών (Moraceae). Δέντρο ιθαγενές της Ασίας που πλέον βρίσκεται, καλλιεργείται και εξάγεται σε πολλές χώρες με την Ελλάδα να είναι μία από αυτές. Ο καρπός της συκιάς έχει χρώμα ιώδες, πράσινο ή και κίτρινο ανάλογα με την ποικιλία και το στάδιο ωρίμανσης.

Στην Παλαιά Διαθήκη, ο Κήπος της Εδέμ ήταν γεμάτος με συκιές και τα φύλλα χρησιμοποιούνταν από τον Αδάμ και την Εύα, ώστε να κρύψουν τη γύμνια τους. Μελετητές αναφέρουν ότι το απαγορευμένο φρούτο που δάγκωσε η Εύα ήταν σύκο και όχι μήλο. Αναφορές στη συκιά υπάρχουν και σε άλλες γραφές όπως του Ησαΐα, του Ιερεμία και στην Καινή Διαθήκη.

Σύμφωνα με την ιστορία και έναν αρχαίο θρύλο, ένας από τους λόγους που ο Ξέρξης ήθελε να κατακτήσει τα εδάφη της Ελλάδας ήταν για τα ξακουστά σύκα που είχε. Στην αρχαία Αθήνα είχε ψηφιστεί νόμος που προέβλεπε την απαγόρευση εξαγωγής σύκων. Εκείνοι που υποδείκνυαν τους παράνομους εξαγωγείς ονομάστηκαν συκοφάντες. Για τους Αθηναίους το σύκο ήταν σύμβολο ευημερίας, ενότητας και της γονιμότητας. Εξ ου και το προσωνύμιο του Διονύσου που ήταν συκίτης. Με βάση τη μυθολογία την εποχή που ο Δίας προσπαθούσε να γίνει κυρίαρχος των Θεών, ανάμεσα στους αντιπάλους του ήταν και οι Τιτάνες. Ένας από αυτούς ήταν και ο Τιτάνας Συκεύς, ο οποίος για να γλυτώσει από τον θυμό και την καταδίωξη του Δία, με τη βοήθεια της Μητέρας του Γης τρύπωσε στο χώμα. Σε εκείνο το σημείο βλάστησε η πρώτη συκιά.

Ευρήματα αποδεικνύουν την ύπαρξη του φρούτου στην Μινωική και Βυζαντινή εποχή και μάλιστα ως μία καθημερινή τροφή. Ο Όμηρος αναφέρει πως όταν ο Οδυσσέας αποκαλύφθηκε στον πατέρα του Λαέρτη για να τον αναγνωρίσει, του ανέφερε πως είχε λάβει από τον ίδιο, μεταξύ άλλων δώρων σαράντα σύκα. Αριστοτέλης, Επιγένης, Αθήναιος αναφέρουν στα έργα τους το ιερό φυτό.

κλαδί συκιάς με φύλλα και καρπούς
“Σεις που πήρατε ως τώρα
Συκόφυλλα από δίφορη συκιά”
(Αριστοφάνης Εκκλησιάζουσαι)
Η διατροφική άξια του σύκου

Τα σύκα είναι μία πλούσια πηγή διαφόρων βιταμινών, μετάλλων, υδατανθράκων, σακχάρων, φαινολών και διαιτητικών ινών. Το 2% του συνολικού του βάρος αποτελείται από ασβέστιο. Ένα μέταλλο που αποτελεί βασικό συστατικό των δοντιών και των οστών, ενώ παράλληλα βοηθάει στον μηχανισμό πήξης του αίματος. Το κάλιο είναι ακόμα ένα μέταλλο που περιέχεται στο φρούτο, διατηρώντας σε χαμηλά επίπεδα την αρτηριακή πίεση. Άλλα μέταλλα όπως σίδηρος, φώσφορος, νάτριο και ψευδάργυρος υπάρχουν σε μικρότερες ποσότητες.

Βιταμίνες που συναντάμε στον καρπό του σύκου είναι η βιταμίνη K, που βοηθάει στην πήξη του αίματος, η βιταμίνη A, η βιταμίνη C και η B6 . Η σημασία της βιταμίνης B6 είναι σημαντική για την προστασία του δέρματος και του κεντρικού νευρικού συστήματος. Τέλος, οι φυτικές ίνες βοηθούν στην απώλεια βάρους σε περιόδους δίαιτας αλλά και μειώνουν τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων. Έχουν τη ιδιότητα να μειώνουν το ρυθμό πέψης των υδατανθράκων και την απορρόφησή τους από το πεπτικό σύστημα, γεγονός που βοηθάει να διατηρούνται σταθερά τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Σαν φρούτο είναι παρεξηγημένο λόγω της μεγάλης ποσότητας σακχάρων και από πολλούς δεν προτιμάται.

Τα 100 γραμμάρια φρέσκου σύκου περιέχουν 74 θερμίδες, ενώ η ίδια ποσότητα αποξηραμένων σύκων φτάνει τις 249 θερμίδες.

η διατροφική αξία των σύκων
Το σύκο έχει μεγάλη αντιοξειδωτική δράση. Έχει δηλαδή την ικανότητα να εμποδίζει τη δημιουργία ελευθέρων ριζών στον οργανισμό.
Τα σύκα στην καθημερινή διατροφή

Γιατί όχι να μην αποτελεί το σύκο ένα από τα φρούτα που καταναλώνουμε καθημερινά; Μπορούν να καταναλωθούν φρέσκα είτε ψιλοκομμένα μέσα σε πράσινες σαλάτες με καρύδια είτε γεμιστά με φέτα και δεντρολίβανο. Μαγειρεμένα μπορούν να συνοδέψουν  τη γαλοπούλα μαζί με σταφύλια και ροδάκινα δίνοντας μία γλυκόξινη γεύση. Μπορούν να μετατραπούν σε ένα ορεκτικό με μοτσαρέλα και προσούτο ή σε επιδόρπιο έχοντας επικάλυψη σοκολάτας. Τα αποξηραμένα σύκα μπορούν να προστεθούν μέσα σε κέικ ή να αποτελούν συστατικό σε μπάρες δημητριακών. Πάνω σε τάρτες ή πίτσες με τη συνοδεία τυριών, φρέσκα ή ξηρά σίγουρα είναι ένα από τα τρόφιμα που δεν πρέπει να λείπει από την διατροφή.

τάρτα με φρέσκα σύκα
Τάρτα με φρέσκα σύκα, λευκά τυριά και σάλτσα κόκκινου κρασιού.
Σύκο- Αντενδείξεις

Το σύκο είναι ένα γευστικό φρούτο, αναπόσπαστο κομμάτι της ελληνικής κουλτούρας και της Μεσογειακής διατροφής από αρχαιοτάτων χρόνων. Έχει ποικίλα οφέλη για την υγεία πρέπει όμως, να καταναλώνεται μέσα σε φυσιολογικά πλαίσια και ποσότητες. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να έχουν τα άτομα που πάσχουν από νόσους του εντέρου, όπως η νόσος του Crohn και η ελκώδης κολίτιδα. Οι μεγάλες ποσότητες των φυτικών ινών που περιέχει ο καρπός του σύκου μπορεί να προκαλέσουν την εκδήλωση πόνου, λόγω της διόγκωσης του εντέρου ή αύξησης της κινητικότητάς του. Άτομα με διαβήτη θα ήταν καλό να απευθυνθούν σε διαβητολόγο, ώστε να τους επισημάνει την ποσότητα που πρέπει να καταναλώνουν. Η πρόσληψη αποξηραμένων σύκων από διαβητικούς είναι απαραίτητο να είναι σε μικρές ποσότητες ή και να αποφεύγεται, καθώς η συγκέντρωση σακχάρων σε αυτά αυξάνεται κατακόρυφα, εκτοξεύοντας τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα του ασθενούς.

αποξηραμένα σύκα
Η κατανάλωση 100γραμμαρίων αποξηραμένου σύκου παρέχει 9,8 γραμμάρια φυτικών ινών, δηλαδή περίπου το 39% της ημερήσιας δόσης. Η συνιστώμενη ημερήσια δόση φυτικών ινών είναι 25 γραμμάρια.
Βιβλιογραφία

Προηγούμενο άρθροΕλιγμοί – Τελευταίες παραστάσεις στο Θέατρο 104
Επόμενο άρθροΒιβλιοπαρουσίαση «Πλασμένοι από θάλασσα» της Στέβης Σαμέλη