Το Sharanam, κατασκευασμένο από χώμα και νερό, χτίστηκε με την οικοδομική εμπειρία 450 ντόπιων κατοίκων και μοναδικό στόχο την ελάχιστα πιθανή σπατάλη. Κατάφερε να αποτελέσει το Κέντρο Αγροτικής Ανάπτυξης της ένωσης Sri Aurobindo στο Ποντισερί, στα νότια της Ινδίας.

Δημιούργημα του οράματος των αρχιτεκτόνων Jadeen Lad και Trumpti Doshi ως γεφύρωση του χάσματος μεταξύ ανθρώπινης δραστηριότητας και φύσης. Υπό κατασκευή 7 χρόνια, το κτίσμα με έκταση 9,5 μέτρων καταφέρνει να εντάξει την φύση, το έδαφος, το χώμα, το νερό και τον αέρα μέσα σε μια βιώσιμη κατασκευή. Εντάσσεται στον περιβάλλοντα χώρο και κλίμα και η χρήση του τσιμέντου και του ατσαλιού περιορίζονται σε πολύ μικρό ποσοστό.

sharanam όψεις
Sharanam, Όψεις κτιρίου
sharanam τομές
Sharanam, τομές του κτιρίου
Γέννηση της ιδέας

Οι σκιές των δέντρων μοιάζουν να είναι το καλύτερο δυνατό σημείο συγκεντρώσεων στην περιοχή του Ταμίλ Ναντού, με το ζεστό και γεμάτο υγρασία κλίμα. Τι είναι αυτό το μοναδικό που προσφέρει ένα δέντρο όμως και μπορεί να σχεδιαστεί άραγε ένα κτίριο με τα οφέλη που προσφέρει ένα δέντρο; Συγχρόνως με τα ερωτήματα αυτά και την μελέτη των παραδοσιακών ναών Ταμίλ, οι αρχιτέκτονες κατάφεραν να διαλευκάνουν τέτοιου είδους θέματα. Tο οικόπεδο το οποίο ήταν ποιοτικά ανεκμετάλλευτο και βρισκόταν σε παρακμή λειτουργώντας ως λατομείο, σε υποβαθμισμένη περιοχή, βοήθησε στην υλοποίηση της αρχικής ιδέας. Η επιστράτευση των ντόπιων της περιοχής, αποτελεί ακόμα ένα αξιόλογο στοιχείο της διαδικασίας κατασκευής του Sharanam.

sharanam εργάτες
Sharanam, εκμάθηση ντόπιων
Υλικά κατασκευής του Sharanam

Η αναφορά στα υλικά κατασκευής θέτει απαραίτητη και την αναφορά της προέλευσης των υλικών αυτών, στοιχείο που παρουσιάζει ενδιαφέρον. Τo βασικό υλικό των θεμελίων της κατασκευής είναι χώμα από τις υδάτινες περιοχές του ίδιου του οικοπέδου. Κανένα υλικό για την ολοκλήρωση του Sharanam δεν ήρθε από εξωτερικές πηγές. Χρησιμοποιώντας κοσκινισμένο το χώμα αυτό σε συνδυασμό με λίγο νερό και ακόμα πιο λίγο τσιμέντο και ατσάλι, δημιουργήθηκαν 100,000 τούβλα. Τούβλα χωρίς καύση, σε 9 διαφορετικά μεγέθη με ακρίβεια 0,05 χιλιοστών. Πρόκειται για μια καινοτόμα και δυναμική θεμελίωση με βάθος κάτω του 1 μέτρου με την δυνατότητα στήριξης ακόμη 7 ορόφων. Η οικονομική, κατασκευαστική, οικολογική και ποιοτική υπεροχή των τούβλων αυτών σε σχέση με τους παραδοσιακούς πλίνθους είναι αντιληπτή.

sharanam τούβλα
Sharanam, η κατασκευή των άκαυτων τούβλων στο οικόπεδο
Φωτισμός

Είναι δυνατή η κατασκευή ενός κτιρίου το οποίο να διαχειρίζεται το ηλιακό φως όπως το ανθρώπινο μάτι; Το ανθρώπινο μάτι έχει την δυνατότητα να ελέγχει την ποσότητα του φωτός που προσλαμβάνει, να την φιλτράρει και να χρησιμοποιεί όση από αυτήν χρειάζεται. «Making smart buildings before making buildings smart» είναι η λογική την οποία ακολουθεί το Sharanam. Δεδομένου ότι ο ήλιος είναι η βασική πηγή φωτός, μόνο ένα μικρό μέρος του είναι αναγκαίο για τις καθημερινές δραστηριότητες. Ωστόσο, σε μέρη όπως η Ινδία όπου η ηλιακή ενέργεια είναι αρκετή γιατί η χρήση ηλεκτρικού ρεύματος είναι απαραίτητη; Με τους μεγάλους ανοιχτούς χώρους και την τοποθέτηση των υποστυλωμάτων σε πολύ συγκεκριμένη θέση επιτυγχάνεται ο κατάλληλος φωτισμός του χώρου.

sharanam φωτισμός
Sharanam, αρχικό στάδιο κατασκευής και ο έντονος φωτισμός της κεντρικής αίθουσας
Θερμική Άνεση

Το ζήτημα αυτό σχετίζεται άμεσα με το κλίμα της εκάστοτε περιοχής. Σε αυτό το σημείο, το ανθρώπινο δέρμα λήφθηκε ως το αξιοσημείωτο παράδειγμα ομοιοστατικής λειτουργίας. Το ανθρώπινο σώμα, ρυθμίζει την κατάλληλη θερμοκρασία και κρατάει σταθερές τις λειτουργίες του, ανεπηρέαστο από τις εξωτερικές συνθήκες. Έτσι, ενώ οι κατασκευές με γυαλί είναι επιθυμητές σε χώρες της βόρειας Ευρώπης λόγω των χαμηλών θερμοκρασιών, σε μέρη όπως η Ινδία αυτό θα δημιουργούσε εσώκλειστους «φούρνους» επενδυμένους με κλιματιστικά. Η λύση είναι μεγάλα σώματα νερού είτε μέσα είτε δίπλα στην κατασκευή. Δροσίζει την ατμόσφαιρα και χαμηλώνει την θερμοκρασία διότι έχει την ιδιότητα να συγκρατεί διπλά ποσοστά θερμότητας σε σχέση με τον λίθο. Λεπτομέρειες του Sharanam, όπως τα κενά στην οροφή, επιτρέπουν την φυγή του ζεστού αέρα προς τα έξω. Τέλος, η επικάλυψη τοίχων ή περιοχών του οικοπέδου με πράσινο επιτρέπει τον ζεστό αέρα από το έδαφος να δροσίζεται πριν εισέλθει στο κτίριο, λειτουργώντας και ως θερμομονωτικό.

sharanam σώματα νερού
Sharanam, τα σώματα νερού στον άξονα του κτιρίου
sharanam αίθουσα
Sharanam, η κεντρική αίθουσα εκδηλώσεων
Προσανατολισμός

Η αξιοποίηση του κλίματος με σκοπό την δημιουργία άνετης και περιβαλλοντολογικά προσαρμόσιμης κατασκευής επηρεάζεται έντονα από τον προσανατολισμό της. Στην προσπάθεια απόρριψης του περιττού ηλιασμού, οι μεγαλύτερες πλευρές του Sharanam έχουν τοποθετηθεί προς τον Βορρά και τον Νότο. Η καθετότητα τους επίσης προς το αεράκι της θάλασσας και η τοποθέτηση των κολονών επιτυγχάνει την συγκέντρωση δροσιάς προς το εσωτερικό του κτιρίου.

sharanam διαμόρφωση χώρου
Sharanam, Διαμόρφωση Περιβάλλοντος Χώρου
Ακουστική

Σημαντικό κομμάτι του Sharanam είναι η αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, η οποία σχεδιάστηκε για να φιλοξενεί περίπου 300 άτομα. Ο χαμηλός προϋπολογισμός και ο χαρακτήρας του κτίσματος ωστόσο δεν επέτρεπε την χρήση ηλεκτρονικών συσκευών. Εμπνευσμένοι από το αρχαίο ελληνικό θέατρο δημιουργήθηκε μια αξιοθαύμαστη και μεγάλης κλίμακας οροφή. Αντί για την κατασκευή μιας επίπεδης οροφής, η Trumpti Doshi σχεδίασε αψίδα με το κέντρο της ακτίνας να εμπίπτει στη ζώνη της ανθρώπινης ακοής. Έτσι, ο ήχος αντανακλάται και επιστρέφει εκεί όπου συγκεντρώνεται το πλήθος. Το άκαυτο τούβλο ως υλικό αντιδρά με άνεση στον ήχο σε αντίθεση με έντονα στιλπνές επιφάνειες.

Sharanam Οροφή
Sharanam, πράσινη ζώνη γύρω από την οροφή
sharanam οροφή
Sharanam, η κατασκευή της οροφής

Το Sharanam, είναι ένα κτίριο το οποίο χρησιμοποιεί την παραδοσιακή σοφία σε ένα σύγχρονο πλαίσιο, χωρίς σπατάλη ή ενεργειακή κατανάλωση. Αναπαριστά όχι μόνο τις οικολογικές, κλιματικές, τεχνολογικές και περιβαλλοντολογικές πτυχές αλλά και τις πολιτιστικές και κοινωνικοοικονομικές διαστάσεις της ανάπτυξης.

 

Βιβλιογραφία:


 

Διαβάστε περισσότερα Αρχιτεκτονικά άρθρα εδώ 

 

Προηγούμενο άρθροΝεοκλασικισμός και γλυπτική, Μεξικό 19ος αι.
Επόμενο άρθροΗ Σονάτα του Σεληνόφωτος από τον Μάριο Ιορδάνου στο Θέατρο Αλκμήνη