Με αφορμή την μεγάλη έκθεση The Heart Is Not a Metaphor  του Robert Gober που πραγματοποιήθηκε στο μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης  (ΜοΜΑ) τον περασμένο χειμώνα, ρίχνουμε μια λεπτομερή ματιά στη φύση και το έργο του καλλιτέχνη.

Λίγα λόγια για τη ζωή και το έργο του Robert Gober

Ο Gober γεννήθηκε το 1954 στο Meriden, Κονέκτικατ, και μεγάλωσε στην κοντινή πόλη της Wallingford. Ο πατέρας του συντάκτης, και η μητέρα του νοσοκόμα, ήταν τα παιδιά  μεταναστών από τη Λιθουανία και την Ιταλία, αντίστοιχα. Σπούδασε Λογοτεχνία και στη συνέχεια Καλές Τέχνες σε σχολές της Αμερικής και της Ιταλίας. Στα πρώτα του βήματα απασχολήθηκε ως βοηθός της γνωστής Αμερικανίδας ζωγράφου και λιθογράφου Elizabeth Murray.Ο ίδιος αναδείχθηκε και ξεχώρισε στα μέσα της δεκαετίας του 1980 και γρήγορα αναγνωρίστηκε ως ένας από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες της γενιάς του.

Ο Robert Gober κρατάει τις παλιές παραδόσεις ζωντανές. Δημιουργεί τα γλυπτά του με  ακρίβεια τεχνίτη χρησιμοποιώντας ξύλο, κερί, καθώς και μεγάλη ποικιλία από άλλα υλικά. Ακόμη και μικρά αντικείμενα όπως «Το ανοιχτό πακέτο βουτύρου» του 2003, έχουν κατασκευαστεί  με τα ίδια απαιτητικά πρότυπα. Στα πρώτα βήματα της καριέρας του ο Gober ασχολήθηκε με  απλά γλυπτά, αντικείμενα καθημερινής χρήσης όπως νεροχύτες , παιδικά πάρκα, κρεβάτια και πόρτες. Παρ’ όλη την εντυπωσιακή τους εμφάνιση, αυτά τα αντικείμενα αποκτούν καινούργια  νοήματα όταν παρουσιάζονται προκλητικά σε μουσειακές εκθέσεις, οι οποίες συχνά παραλληλίζονται με κολάζ μεγάλων διαστάσεων.

Gober, αρσενικά πόδια
Ο καλλιτέχνης εκθέτει τα πόδια καλύπτοντας πλευρές κενών τοίχων ή συγκεντρώνοντάς τα σε σκοτεινές γωνίες δωματίων

Τα πιο διάσημα γλυπτά του Gober είναι τα αρσενικά ποδιά διαχωρισμένα από το υπόλοιπο σώμα, τα οποία συνήθως ντύνει με κάλτσες, παπούτσια, και παντελόνια, ξεπερασμένης μόδας. Το μέγεθος της λεπτομέρειας φαίνεται ακόμα και στο ακάλυπτο δέρμα των άκρων όπου ο Gober το καλύπτει με απόλυτα ρεαλιστικές τρίχες. Ο καλλιτέχνης εκθέτει τα πόδια καλύπτοντας πλευρές κενών τοίχων ή συγκεντρώνοντάς τα σε σκοτεινές γωνίες δωματίων. Αυτού του είδους η τοποθέτηση, δίνει στα άκρα μια υπερρεαλιστική εμφάνιση θυμίζοντας τα κατακερματισμένα σώματα του René Magritte.

Τα ξεχωριστά γλυπτά του Robert Gober
Robert gober- sculpture
Τα γλυπτά ξυπνούν το αίσθημα της συναισθηματικής απώλειας και της αποσύνδεσης από την κοινωνία

Τα γλυπτά ξυπνούν το αίσθημα της συναισθηματικής απώλειας και της αποσύνδεσης από την κοινωνία. Άλλες εγκαταστάσεις του Gober περιλαμβάνουν έπιπλα τα οποία προσκαλούν την συμμετοχή του κοινού. Αυτές οι δουλειές περιλαμβάνουν ανοιχτά παιδικά κρεβατάκια τα οποία πρέπει να κλείσουν, αχρησιμοποίητα κρεβάτια τα οποία πρέπει να καταληφθούν, και άλλα ημιτελή αντικείμενα που προκαλούν τον θεατή να αλληλεπιδράσει μαζί τους. Ο Gober έχει δηλώσει « Ως επί το πλείστον, τα αντικείμενα που επιλέγω είναι σχεδόν όλα εμβλήματα μετάβασης. Είναι αντικείμενα τα οποία ολοκληρώνεις με το σώμα σου και  σε μεταμορφώνουν. Όπως για παράδειγμα τα κρεβάτια σε μεταφέρουν από το συνειδητό στο ασυνείδητο και από την ορθολογική σκέψη στο ονειρικό, οι πόρτες σε μεταμορφώνουν κατά μια έννοια μέσω της κίνησης στο χώρο διαμέσου ενός άλλου».

Robert Gober, Cat litter
Για τον καλλιτέχνη η άμμος της γάτας ήταν ένας συμβολικός παραλληλισμός με ένα νυφικό ή ένα πακέτο με πάνες

Η αναζήτηση του Gober για εμβλήματα μεταφοράς προσέδωσε μια χιουμοριστική νότα στο γλυπτό του με τίτλο “Cat litter” στο οποία αναπαριστά μια σακούλα άμμου με τρομερή λεπτομέρεια σε σημείο που περιλαμβάνει το διαφημιστικό λογότυπο και τις οδηγίες χρήσεις. Ο Gober είδε αυτή την δουλειά σαν σύμβολο δέσμευσης σε μια  ενδόμυχη σχέση, η οποία «η οποία περιλάμβανε τη φροντίδα του σώματος του άλλου τόσο σε συνθήκες υγείας όσο και αρρώστιας». Για τον καλλιτέχνη η άμμος της γάτας ήταν ένας συμβολικός παραλληλισμός με ένα νυφικό ή ένα πακέτο με πάνες. Οι εκθέσεις του Gober μπορούν να εκφράσουν ψυχολογικά ζητήματα ακολουθώντας μια  ακόμα πιο ευθεία γραμμή. Τέτοια έργα ενσωματώνουν λεπτομέρειες με συναισθηματική φόρτιση αλλά την ίδια στιγμή διατηρούν την φυσική συγκράτηση του καλλιτέχνη- χαρακτηριστικά τα οποία προκαλούν ποικίλες μεταφράσεις από το κοινό. Ένα “άτιτλο έργο” το οποίο δημιουργήθηκε το 1997 παρουσιάζει ένα αστραφτερό λευκό, αναγεννησιακό άγαλμα της Παναγίας. Ο Gober τοποθετεί αυτή την φιγούρα σε ένα χώρο που μοιάζει με εκκλησία ο οποίος χαρακτηρίζεται από δυο ανοιχτές βαλίτσες σε κάθε πλευρά της Παρθένου και ένα μικρό διάδρομο στο πίσω μέρος. Ωστόσο η γαλήνια φύση αυτής της σκηνής διαλύεται από ένα μεγάλο μεταλλικό σωλήνα ο οποίος εξέχει από το σώμα. Μία τόσο αντιφατική απεικόνιση αναφέρεται στον πολύπλοκο και αυξανόμενα παράτυπο ρόλο που παίζει η θρησκεία στην σύγχρονη ζωή. Ένα ακόμα “άτιτλο έργο” που δημιουργήθηκε το 1990 αναπαριστά ένα αντικείμενο το οποίο μοιάζει τόσο με ανθρώπινο κορμό όσο και με ένα κοινό τσουβάλι. Ο μισός κορμός είναι θηλυκός και ο άλλος μισός αρσενικός υπονοώντας την πολύπλοκη φύση της σεξουαλικής ταυτότητας. Ακόμα ένα κομμάτι από την δεκαετία του ’90 παριστάνει ένα ζευγάρι παιδικών ποδιών που ξεπροβάλλουν από έναν καθημερινό νεροχύτη κουζίνας. Η συγκεκριμένη δουλειά υπονοεί θέματα συνδεδεμένα με βασικές οικογενειακές δυσλειτουργίες.

The Heart Is Not a Metaphor
H έκθεση The Heart Is Not a Metaphor, πραγματοποιήθηκε στο μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ο Gober στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και στις αρχές της δεκαετίας του 1990 ασχολήθηκε με θέματα όπως το AIDS, τη σεξουαλικότητα, την θρησκεία, και την πολιτική ταυτότητα. Τα έργα του είναι αινιγματικά, καθόλου συντηρητικά και ακτινοβολούν μια σπάνια ποιότητα. Η τελευταία του έκθεση στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης  (ΜοΜΑ) είχε τίτλο “The Heart Is Not a Metaphor” υπονοώντας πως η καρδιά είναι ένα ευερέθιστο φυσικό όργανο που καταγράφει την αίσθηση της μάχης ή της φυγής και της αγάπης ή της αποστροφής, όπου  το πρώτο και το τελευταίο αδιάβλητα μαρτυρούν αυτά που πραγματικά έχουν σημασία στη ζωή του καθενός.

Πηγές

www.nycaesthetic.com

www.newyorker.com

www.moma.org

Wikipedia.org

Brad Finger, Christiane Weidemann, 50 Contemporary artists you should know, Prestel verlag, Munich, London, New York, 2011

 

 

Προηγούμενο άρθροΗ έκθεση του Santiago Sierra για λίγες ακόμα μέρες στο Kappatos Athens Art Residency
Επόμενο άρθροΚρίστοφερ Λι – Τιμητικό Αφιέρωμα