Το βιβλίο «Ποιητές και αρχαία Ελλάδα» είναι μελέτη της Ελένης Λαδιά που εκδόθηκε αρχικά το 1983 και κυκλοφορεί ξανά από τις εκδόσεις Αρμός. Περιστρέφεται γύρω από τρεις ποιητές, τους Σικελιανό, Σεφέρη και Παπαδίτσα, και τις αναφορές στο έργο τους για την αρχαία Ελλάδα. Ακόμη εξετάζει πώς η αρχαιοελληνική σκέψη επιδρά στα κείμενα των ποιητών και πώς εκλαμβάνεται το αρχαίο πνεύμα από τον εκάστοτε συγγραφέα.
«Η επανέκδοση του βιβλίου Ποιητές και αρχαία Ελλάδα από τις εκδόσεις Αρμός με βεβαιώνει πως αυτή η εργασία επιβιώνει στο χρόνο για δύο προφανείς λόγους: πρώτος λόγος είναι το ανεξάντλητο χρυσορυχείο της αρχαίας Ελλάδας και δεύτερος η αυξανόμενη αξία των ποιητών της εκλογής μου.
Η προτίμησή μου γι’ αυτούς τους τρεις ποιητές εστιάζεται όχι μόνον στα αρχαιογνωστικά στοιχεία που βρίσκονται στην ποίησή τους, αλλά κυρίως στην διαφορετική αντίληψη που έχουν για την επίδραση της ελληνικής αρχαιότητος στον σύγχρονο κόσμο.»
-Από το εισαγωγικό σημείωμα της έκδοσης του 2017
Το βιβλίο
Η Ελένη Λαδιά χωρίζει τη μελέτη της σε τρία μέρη, ανάλογα με τον εκάστοτε ποιητή, ξεκινώντας από τον Άγγελο Σικελιανό. Ορίζει τη σχέση του με την αρχαία Ελλάδα ως «ένθετη»: ο ποιητής αντιμετωπίζει το παρελθόν ως στατικό, σαν κάτι το οποίο απεικονίζει εξαπλώνοντας ταυτόχρονα πάνω του τον προσωπικό του μύθο. Με βάση έργα του όπως ο «Αλαφροΐσκιωτος», ο «Τύμβος» ή ο «Διθύραμβος», επεξηγεί η συγγραφέας, ο ποιητής αντλεί και μεταφέρει τον αρχαιοελληνικό μύθο όπως είναι, δίχως να τον αμφισβητεί, και ξεδιπλώνει πάνω του την ποιητική φωνή του. Από την άλλη, σημαντική είναι η σχέση του Σικελιανού και με τα αρχαιοελληνικά έργα τέχνης, τα οποία χρησιμοποιεί ή περιγράφει με τέτοια δεξιοτεχνία που ο αναγνώστης νομίζει πως βρίσκονται μπροστά του.
Η σχέση του Σεφέρη με τον αρχαίο Ελληνικό κόσμο είναι, όπως αναφέρει η Ελένη Λαδιά, «μνημονική», σχεδόν μια σχέση σύγκρισης. Ο ποιητής ξεκινά άλλοτε από το παρελθόν αναφέροντάς το προς την παρούσα κατάσταση και άλλοτε ανάγει το παρόν στη μακρινή μνήμη. Η σχέση που αναπτύσσεται είναι λοιπόν δυναμική αφού οι δύο κόσμοι, αρχαίος και σύγχρονος, βρίσκονται σε μια συνεχή επικοινωνία. Στο σεφερικό έργο έχουν ιδιαίτερη σημασία δύο, κυρίως, παράγοντες: τα αρχαία αγάλματα, τα οποία έχουν χάσει πλέον την αρχική τους σημασία και γίνονται στα κείμενα του ποιητή φορείς της επίπονης μνήμης και της απώλειας του αρχαίου αυτού κόσμου. Ο δεύτερος παράγοντας είναι οι μυκηναϊκές αναφορές ή «μυκηναϊκές πέτρες», οι οποίες λειτουργούν ως σύμβολο για το «βάρος» της μνήμης και αποκαλύπτουν ομοιότητες ανάμεσα στην μυκηναϊκή τέχνη και τη σεφερική ποίηση.
Ο Παπαδίτσας, από την άλλη, αναπτύσσει με τον αρχαίο ελληνικό κόσμο μια σχέση «σύμφυτη». Μέσα από μια περισσότερο φιλοσοφική ματιά οραματίζεται τόσο την σύγχρονη όσο και την αρχαία Ελλάδα ως μια συνέχεια, κομμάτια του ίδιου ζωντανού οργανισμού. Ιδιαίτερη σημασία κατέχουν στην ποίησή του η προσωκρατική φιλοσοφία και τα πρόσωπά της, όπως ο Θαλής ή ο Παρμενίδης. Στην αναζήτησή του για τον κόσμο, σε συνεργασία με τους τελευταίους, προσπαθεί να αποτυπώσει τη συνέχεια που συνδέει το παρελθόν με το παρόν, τη συνύπαρξή τους, χαρακτηριστικό παράδειγμα της οποίας αποτελεί το έργο του «Όπως ο Ενδυμίων».
Η συγγραφέας
Η Ελένη Λαδιά γεννήθηκε το 1945 στην Αθήνα. Σπούδασε αρχαιολογία και θεολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ασχολείται αποκλειστικά με την λογοτεχνία από την εφηβική ηλικία ως σήμερα αφού έχει γράψει μυθιστορήματα, διηγήματα, δοκίμια και μεταφράσεις έργων. Άρθρα της έχουν δημοσιευθεί σε λογοτεχνικά περιοδικά και σε εφημερίδες. Έχει τιμηθεί με Β’ Κρατικό Βραβείο (1981) για τον «Χάλκινο ύπνο», με το Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών (1991) για την «Ωρογραφία», καθώς και με το Κρατικό Βραβείο (2006) για το βιβλίο «Η γυναίκα με το πλοίο στο κεφάλι». Διηγήματά της έχουν μεταφρασθεί στα σλοβένικα, γαλλικά, αγγλικά, ιταλικά, γεωργιανά, εβραϊκά. Το μυθιστόρημά της «Χι ο Λεοντόμορφος» μεταφράστηκε στα σερβικά, ενώ τα «Η Χάρις», «Η γυναίκα με το πλοίο στο κεφάλι» και η «Αποσπασματική σχέση» στα ρουμανικά.
Πληροφορίες για το βιβλίο «Ποιητές και αρχαία Ελλάδα»:
- Συγγραφέας: Ελένη Λαδιά
- Εκδότης: Αρμός
- Θέμα: Λογοτεχνικές μελέτες
- Χρονολογία Έκδοσης: Απρίλιος 2017
- Αριθμός σελίδων: 164
- Διαστάσεις: 21×14
- ISBN: 9789606150081
