Πρωταγωνιστούν: Ανδρονίκη Αβδελιώτη, Μαρίνα Νατιώτη, Ελίζα Πιτσικώνη, Μάριος Πλιάτσικας
Σκηνοθεσία: Μαρίνα Νατιώτη
Υπόθεση: Η ζωή μας ορίζεται από εμάς; Πόσο ελεύθεροι είμαστε όταν δεν έχουμε επιλογές; Στη μετεμφυλιακή Ελλάδα ένα οκτάχρονο κορίτσι στέλνεται από την οικογένεια του σε ένα Αθηναϊκό αστικό σπίτι ως υπηρέτρια, όπου και παραμένει μέχρι το γάμο της. Μέσα από τα γεγονότα της ζωή της , άλλοτε κωμικά, άλλοτε τραγικά δοσμένα με γκροτέσκ ρεαλισμό βλέπουμε πως δέχεται αδιαμαρτύρητα αυτό που οι άλλοι της έχουν ορίσει. Μια παράσταση βασισμένη στο βιβλίο της Ποθητής Χαντζαρούλα «Σμιλεύοντας την υποταγή» από τις Εκδόσεις Παπαζήση.
Κριτική
Τα όρια της ελευθερίας του ατόμου και η υποταγή ως μοναδική επιλογή
Ο Ζαν Ζακ Ρουσσώ είχε πει πως «Ο άνθρωπος γεννήθηκε λεύτερος. Κι όμως, σ’ ολόκληρη τη γη είναι αλυσοδεμένος». Τα λόγια του αυτά εμπεριέχουν όλη την αλήθεια και την ουσία της παράστασης «Περί υποταγής», που διερευνά με τρόπο ρεαλιστικό και αρκετά σκληρό, τα όρια της ελευθερίας του ατόμου και τους περιορισμούς που τίθενται σε αυτήν. Η ανελευθερία και η καταπίεση του ατόμου, που πολλές φορές έχει να κάνει με την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο αφορά ταξικές διακρίσεις και κοινωνικοπολιτικούς περιορισμούς. Πόσο ελεύθεροι, όμως είμαστε όταν δεν έχουμε δυνατότητα επιλογής; Από ποιον τελικά ορίζεται η ζωή μας και κατά πόσο έχουμε τη δυνατότητα να γίνουμε εμείς κυρίαρχοι των επιλογών και των επιθυμιών μας χωρίς να μας τις επιβάλλουν οι άλλοι;
Οι έμμισθες οικιακές εργάτριες στην Ελλάδα κατά το πρώτο μισό του εικοστού αιώνα αποτελεί το θέμα του βιβλίου της Ποθητής Χαντζαρούλα «Σμιλεύοντας την υποταγή», στο οποίο βασίστηκε η ομάδα Casus Belli για να στήσει την παράσταση. Το βιβλίο πραγματεύεται τη σχέση εργοδότριας και οικιακής εργάτριας ιδωμένη από τη σκοπιά και την οπτική γωνία των εργατριών. Μέσα από συνεντεύξεις και μαρτυρίες μεταναστριών και προσφύγων από όλη την Ελλάδα γίνεται φανερή η ταξική υποτέλεια, και η περιθωριοποίηση της οικιακής εργασίας ως κοινωνικό φαινόμενο από τα αφηγήματα της ιστορίας. Στο «Περί υποταγής», ένα οκτάχρονο κορίτσι στέλνεται από την οικογένεια του στην Αθήνα ως υπηρέτρια σε ένα αστικό σπίτι. Εκεί θα αναγκαστεί να μεγαλώσει απότομα, καθώς μέσα από τις κακουχίες, την αίσθηση ανελευθερίας και υποταγής που είναι αναγκασμένη να βιώνει και να δέχεται αδιαμαρτύρητα, θα συνειδητοποιήσει αργότερα την αξία της παιδικής ηλικίας, που δυστυχώς θα έχει πια χαθεί για χάρη των άλλων. Ακυρωμένες ελπίδες, ανεκπλήρωτα όνειρα και αγάπες ταλανίζουν το μυαλό της υποταγμένης και δυστυχισμένης Ελευθερίας, που μόνο «ελεύθερη» δεν μπορεί να λέγεται μέσα στο περιβάλλον περιφρόνησης και εκμετάλλευσης στο οποίο ζει. Υποτάσσεται γιατί έτσι έμαθε, γιατί αναγκάστηκε ή γιατί δεν είχε πού αλλού να πάει; Και τι αξία έχει, τελικά, η ζωή όταν η υποταγή γίνεται τρόπος ζωής σε τέτοιο βαθμό, ώστε οι έννοιες της ελευθερίας και της ευτυχίας μοιάζουν απλησίαστες;
Η σκηνοθεσία της Μαρίνας Νατιώτη είναι υπερβολικά λιτή, σε σημείο που ο θεατής εύκολα μπορεί να χάσει τον ειρμό της παράστασης, σε συνδυασμό βέβαια με τη σχετική απουσία ρυθμού. Δοσμένη με έναν γκροτέσκ ρεαλισμό, η παράσταση ως σκηνικό-αισθητικό αποτέλεσμα δεν συμβαδίζει με το θέμα και το κλίμα που περιγράφεται. Παρόλα αυτά, η υποταγή, η αξία της ελευθερίας και το τίμημα της ανελευθερίας γίνονται κατανοητά ως μηνύματα με διαχρονικό χαρακτήρα, παρά το αμφιλεγόμενο σκηνοθετικό κομμάτι της παράστασης. Η εξαιρετικά μικρή διάρκεια, επίσης, της παράστασης εμποδίζει την εις βάθος ανάλυση ενός ζητήματος που σημάδεψε τη σύγχρονη Ελλάδα και στέρησε από χιλιάδες γυναίκες την ελευθερία επιλογής και σκέψης που τις καθιστούν ανθρώπινα όντα. Οι ηθοποιοί της ομάδας Casus Belli κατέβαλαν προσπάθεια και δούλεψαν αρκετά προκειμένου να υποστηρίξουν την παράσταση. Βέβαια, η αμηχανία, η έλλειψη εσωτερικού ρυθμού και έντασης χαρακτηρίζουν τις ερμηνείες των περισσότερων ηθοποιών είτε συνολικά είτε σε ορισμένα σημεία. Η Ανδρονίκη Αβδελιώτη ως Ελευθερία, διαθέτει εκφραστική απλότητα που την βοηθά να ανταποκριθεί στον ρόλο του υποταγμένου κοριτσιού, χωρίς υπερβολές και μελοδραματισμούς. Εκφράζει τον πόνο και την πίκρα της με μηχανισμούς εσωτερικούς, που υποδηλώνουν την ποιότητα της επεξεργασίας του ρόλου από την μεριά της. Ακόμη, η Μαρίνα Νατιώτη κυρίως ως εργοδότρια της Ελευθερίας υποδύεται ικανοποιητικά την επηρμένη, ευέξαπτη και εξαιρετικά ανασφαλή κυρία της αστικής τάξης, αλλά είναι εξίσου πειστική και στους υπόλοιπους ρόλους που καλείται να ερμηνεύσει. Ο Μάριος Πλιάτσικας είναι αμήχανος, υπερβολικός στις κινήσεις και τις εκφράσεις του και χωρίς εσωτερική ένταση στους ποικίλους ανδρικούς ρόλους που του ανατέθηκαν. Ικανοποιητική η Ελίζα Πιτσικώνη, χωρίς όμως να καταβάλλει κάποια προσπάθεια να εμβαθύνει στον εκάστοτε ρόλο της.
Το σκηνικό του Νίκου Μαρμαροτούρη με τα ξύλινα αντικείμενα να χρησιμοποιούνται ποικιλοτρόπως είναι λιτό, μουντό και χαρακτηριστικό της «ξύλινης» ψυχολογίας των χαρακτήρων και της υποταγής που βιώνει η ηρωίδα. Οι μουσικές επιλογές είναι άρτιες, αλλά κατά διαστήματα ηχούν αρκετά ‘‘σύγχρονες’’ σε σχέση με την μετεμφυλιακή περίοδο που περιγράφεται. Τα κοστούμια είναι λειτουργικά και αντιπροσωπευτικά των χαρακτήρων και της τάξης στην οποία ανήκουν.
Πληροφορίες παράστασης
Συντελεστές
- Θεατρική Ομάδα Casus Belli
- Σκηνοθεσία: Μαρίνα Νατιώτη
- Βοηθός σκηνοθέτη: Ανδρονίκη Αβδελιώτη
- Φωτογραφία: Πάρης Χαβιάρας
- Τrailer: Ελένη Κορακάκη
- Mουσική trailer: Σίσσυ Βλαχογιάννη
Παίζουν
- Ανδρονίκη Αβδελιώτη
- Μαρίνα Νατιώτη
- Ελίζα Πιτσικώνη
- Μάριος Πλιάτσικας
- Γεωργία Κούρτη
Ημέρες και ώρες παραστάσεων
-
Δευτέρα 26 Μαΐου στις 20:45 & Τρίτη 27 Μαΐου στις 22:00
Τιμές Εισιτηρίων
- Η γενική είσοδος είναι 5,00€ για την μία παράσταση και 6,00€ για τις δυο παραστάσεις.
- Εισιτήριο διαρκείας: 30,00€
Διάρκεια παράστασης
- 45 λεπτά
Πληροφορίες θεάτρου
- Επί Κολωνώ / Off-ff Athens Theatre Festival 2014
- Ναυπλίου 12 & Λένορμαν 94, Κολωνός – Αθήνα
- Τηλ.: 210 5138067
