Το θέατρο Αγγέλων Βήμα παρουσιάζει από τη Δευτέρα 25 Οκτωβρίου 2021 το έργο του John Osborne Οργισμένα Νιάτα (Look Back in Anger), σε σκηνοθεσία Θοδωρή Βουρνά και επιλογή δραματολογίου-μετάφραση Μαργαρίτας Δαλαμάγκα-Καλογήρου. Πρόκειται για την πρώτη παράσταση της Θεματικής Ενότητας «Η εποχή της αθωότητας» για την καλλιτεχνική περίοδο 2021-2022 του Αγγέλων Βήμα.

Το κλασικό έργο του 1956 θεωρείται τομή στο βρετανικό θέατρο και πραγματεύεται με τρόπο πρωτοφανώς ορμητικό, άμεσο και γνήσιο την νεανική αμφισβήτηση και τα κοινωνικοπολιτικά αδιέξοδα της εποχής που επιδρούν στις ανθρώπινες σχέσεις. Πάντα επίκαιρο, με πλούσια παραστασιολογία στην χώρα μας αλλά και στο εξωτερικό, το έργο «Οργισμένα Νιάτα» παρουσιάζεται υπό τη σκηνοθετική ματιά του Θοδωρή Βουρνά κάθε Δευτέρα και Τρίτη στη σκηνή του «Αγγέλων Βήμα».

Οι πέντε ηθοποιοί της παράστασης, Κατερίνα Αντζουλάτου, Κωνσταντίνος Βασιλόπουλος, Παναγιώτης Κουρτέσης, Πάνος Τζίνος και Λία Τσάνα μιλούν στο Artic.gr για τα στοιχεία του έργου που οι ίδιοι ξεχώρισαν, τον τρόπο που προσεγγίστηκαν σκηνοθετικά, καθώς και για τις αντιστοιχίες της γενιάς των «οργισμένων» τότε και σήμερα.

Οργισμένα Νιάτα | Συνέντευξη

Λυδία: – Ποιο στοιχείο του έργου «Οργισμένα Νιάτα» θα ξεχωρίζατε και πώς αυτό «φωτίστηκε» σκηνοθετικά στη συγκεκριμένη παράσταση;

Κατερίνα Αντζουλάτου: – Τα «Οργισμένα Νιάτα» είναι ένα στοίχημα ρεαλισμού. Ο Θοδωρής Βουρνάς εστιάζει με λιτό τρόπο κυρίως στις σχέσεις των χαρακτήρων και στους διαλόγους. Δε χρησιμοποιεί επιτηδευμένα σκηνοθετικά τεχνάσματα. Με τη δωρική του σκηνοθετική ματιά βαζει τους θεατές να κοιτάξουν απο την «κλειδαρότρυπα» αυτής της φτωχικής σοφίτας και τους κάνει κοινωνούς μιας ιστορίας που ζωντανεύει μπροστά τους. Στοχευμένες παύσεις, όχι περιττές κινήσεις, εναλλαγή ταχυτήτων και επικοινωνία. Τέσσερα απο τα βασικά συστατικά της ρεαλιστικής – κινηματογραφικής του, θα έλεγε κανείς, προσέγγισης.

Κωνσταντίνος Βασιλόπουλος: – Το στοιχείο που ξεχώρισε ο σκηνοθέτης είναι η απλότητα και το Χιούμορ που υπάρχει στην καθημερινότητα των προσώπων του έργου, έτσι μέσα από μια «φυσιολογική» καθημερινότητα φωτίζεται εντονότερα ο θυμός και η αμφισβήτηση.

Οργισμένα Νιάτα - Στιγμιότυπο από την παράσταση
«Οργισμένα Νιάτα» – Στιγμιότυπο από την παράσταση με τους: Κ. Αντζουλάτου, Κ. Βασιλόπουλο, Π. Κουρτέση, Λ. Τσάνα. (Φωτογραφία: Ελένη Φράγκου)

Παναγιώτης Κουρτέσης: – Το στοιχείο που ξεχώρισα ήταν η αγάπη, η αληθινή αγάπη μεταξύ δύο συντρόφων, η οποία δεν πεθαίνει, όσα εμπόδια και αν βρεθούν μπροστά τους. Στο τέλος τα προσωπεία έπεσαν, οι τόνοι χαμήλωσαν. Οι ήρωες έπαψαν να είναι θυμωμένοι, έδειξαν την ευαίσθητη πλευρά τους, εξέφρασαν τα ειλικρινή συναισθήματά τους. Αν και η παράσταση περιλάμβανε πολλές έντονες σκηνές, εκ των οποίων ορισμένες προκαλούσαν στον θεατή γέλιο και άλλες θυμό, ολοκληρώθηκε με μία άκρως ήρεμη, συγκινητική σκηνή.

Κατερίνα Αντζουλάτου: – Τα «Οργισμένα Νιάτα» είναι ένα στοίχημα ρεαλισμού. Ο Θοδωρής Βουρνάς εστιάζει με λιτό τρόπο κυρίως στις σχέσεις των χαρακτήρων και στους διαλόγους. 

Πάνος Τζίνος: – To σχεδόν αυτοβιογραφικό έργο «Οργισμένα Νιάτα» του Τζων Όσμπορν, “Look back in anger”, πρωτοανέβηκε στο  Λονδίνο, στο Royal Court Theater το 1956, σε σκηνοθεσία Τόνι Ρίτσαρντσον, ο οποίος το 1959 το γύρισε και σε κινηματογραφική ταινία. Το στοιχείο που διακρίνει το συγκεκριμένο έργο είναι η νεανική οργή, όπως εκδηλώθηκε για πρώτη φορά στη μεταπολεμική Αγγλία, σήμα κατατεθέν μιας ολόκληρης γενιάς. Μια οργή όμως που μετουσιώνεται σε αδιέξοδο. Είναι η πρώτη μεταπολεμική γενιά που τα παιδικά της χρόνια σφραγίστηκαν από τον τρόμο του πολέμου και η εφηβεία της με την έναρξη του ψυχρού πολέμου, από την έλλειψη ιδανικών, στοιχεία που πυροδότησαν τη νεανική αμφισβήτηση και την αντίδραση προς το αγγλικό κατεστημένο, που προσπαθούσε να κρατηθεί από το παρηκμασμένο αγγλικό αποικιοκρατικό μεγαλείο.

Οι νέοι αυτοί οργίζονται, στρέφονται λεκτικά ενάντια στους αστούς, στο πολιτικό και κοινωνικό γίγνεσθαι, αλλά προς το παρόν δεν επαναστατούν, κουβαλούν πέρα από τα δικά τους αδιέξοδα, τα βάρη των γονιών τους, είτε εργατών, είτε αστών. Στους τρεις νέους του θεατρικού έργου, υπάρχουν εκείνα τα πρωτογενή στοιχεία που θα οδηγήσουν στην σχεδόν παγκόσμια αμφισβήτηση μέσα από το επαναστατικό κίνημα των παιδιών των λουλουδιών. Σε αυτή τη σοφίτα μάλιστα που εκτυλίσσεται η πλοκή του έργου, μπορούμε να διακρίνουμε τα πρώτα σημάδια κοινοβιακής ζωής.

Ο σκηνοθέτης της παράστασής μας Θοδωρής Βουρνάς, που εκτός από θεατρικός σκηνοθέτης είναι και κινηματογραφιστής, μας οδήγησε μέσα από μια οριοθετημένη ερμηνευτική ελευθερία, να εκφρασθεί όχι μόνο η οργή, αλλά και η απογοήτευση, το αδιέξοδο, η μοναξιά, η ανάγκη για αγάπη και πολλές άλλες πτυχές που χαρακτηρίζουν τον ψυχισμό των προσώπων, ακόμα και το πηγαίο χιούμορ, αλλά και το χάσμα των γενεών. Επίσης, ο Θοδωρής μέσα από την ατμόσφαιρα εκείνης της εποχής, μας οδήγησε να προσδιορίσουμε εκείνα τα ερμηνευτικά στοιχεία ώστε να επικοινωνήσουμε με σύγχρονο τρόπο στο παρόν, σε αυτό το έργο γνήσιου ρεαλισμού, που η δύναμή του είναι η καθαυτό επικοινωνία.

Λία Τσάνα: – Όλη αυτή η οργή, οι σκέψεις που βασανίζουν τους ήρωες και τα διλήμματα στα οποία βρίσκονται θεωρώ ότι φωτίστηκαν σκηνοθετικά δίνοντας χρόνο και χώρο στους ήρωες θεατρικά να βιώσουν το «δεύτερο κείμενο» του John Osborne.

Λία Τσάνα: – Στο έργο «Oργισμένα Nιάτα», όπως και σε όλα τα θεατρικά έργα, υπάρχουν δύο κείμενα, το κείμενο που «λέγεται», κοινώς τα λόγια που έχει γράψει ο συγγραφέας και το κείμενο-σκέψεις των ηρώων που σιγοβράζει σαν ένα καζάνι που είναι έτοιμο να εκραγεί. Όλη αυτή η οργή, οι σκέψεις που βασανίζουν τους ήρωες και τα διλήμματα στα οποία βρίσκονται θεωρώ ότι φωτίστηκαν σκηνοθετικά δίνοντας χρόνο και χώρο στους ήρωες θεατρικά να βιώσουν το «δεύτερο κείμενο» του John Osborne.

Οργισμένα Νιάτα του Τζον Όσμπορν
Οργισμένα Νιάτα του Τζον Όσμπορν στη σκηνή του «Αγγέλων Βήμα» σε σκηνοθεσία Θοδωρή Βουρνά (Φωτογραφία: Ελένη Φράγκου)

Λυδία: – Ποιες αντιστοιχίες βλέπετε ανάμεσα στο έργο του John Osborne και τη σημερινή κοινωνική πραγματικότητα; Υπάρχει γενιά των «οργισμένων» σήμερα;

Κατερίνα Αντζουλάτου: – Ο Όσμπορν με αφορμή τις κοινωνικές αντιθέσεις δημιουργεί ενα ψυχογράφημα πέντε χαρακτήρων στα πρόσωπα των οποίων όλοι μπορούμε να δούμε ενα κομμάτι του εαυτού μας. Η « ταξική πάλη» είναι η βάση για να αναμετρηθεί ο συγγραφέας με όλα τα ανθρώπινα ορμέμφυτα. Οργή, αμφισβήτηση, ανάγκη για αυτοπραγμάτωση, ματαίωση, προδοσία, απάθεια, συμβιβασμός υποτίμηση, φόβος, ενοχές… Πτυχές της ανθρώπινης υπόστασης – συμπεριφορές με τις οποίες ταυτίζεται ο θεατής τόσο του 1956, όσο και του 2021.

Κωνσταντίνος Βασιλόπουλος: – Εννοείται ότι υπάρχει οργή και θυμός και στην εποχή μας, δεν είχα την ευκαιρία να ζήσω την αμφισβήτηση εκείνης της εποχής, όμως βρίσκω ένα κοινό, ότι και τότε όπως και σήμερα δεν έχει ξεπεραστεί το ταξικό ζήτημα.

Κωνσταντίνος Βασιλόπουλος: – […] και τότε όπως και σήμερα δεν έχει ξεπεραστεί το ταξικό ζήτημα.

Παναγιώτης Κουρτέσης: – Όπως στο έργο του John Osborne, έτσι και στη σημερινή κοινωνική πραγματικότητα πολλά ζευγάρια τσακώνονται στην καθημερινότητά τους με το παραμικρό, δίχως πάντα να υπάρχει ουσιαστικός λόγος. Παράλληλα, η απιστία σε μία ερωτική σχέση αποτελεί συχνό φαινόμενο. Οι άνθρωποι πληγώνουν και πληγώνονται. Αφού απιστήσουν, πολλοί μετά μετανιώνουν και πνίγονται από τύψεις, άλλοι όχι. O χρόνος, όμως, δεν γυρίζει πίσω.

Επίσης, η προδοσία μεταξύ φίλων δεν είναι σπάνια. Πόσοι άντρες έχουν κάνει σεξ με την κοπέλα του κολλητού τους και πόσες γυναίκες με τον σύντροφο της καλύτερής τους φίλης; Σίγουρα πολλοί και πολλές. Εδώ τίθεται το ζήτημα της έλλειψης ορίων, αυτά τα όρια που μας προστατεύουν, μας βοηθούν να αποφύγουμε άσχημες καταστάσεις. Το έργο αυτό, ωστόσο, μας διδάσκει ότι τίποτα τελικά δεν είναι ικανό να χωρίσει δύο ανθρώπους που αγαπιούνται αληθινά, ακόμα και αν αγαπιούνται με το δικό τους περίεργο τρόπο «μαζί δεν κάνουμε και χώρια δεν μπορούμε».

Παναγιώτης Κουρτέσης: – Το έργο «Οργισμένα Νιάτα», λοιπόν, αντικατοπτρίζει με τον καλύτερο τρόπο τις σχέσεις μεταξύ ζευγαριών, φίλων, γονιών – παιδιών της σύγχρονης πραγματικότητας.

Ακόμη, η συγκεκριμένη παράσταση προβάλλει τις ανισότητες μεταξύ πλούσιων και φτωχών. Εν έτει 2021 υπάρχουν γονείς, οι οποίοι θέλοντας το καλύτερο για την κόρη της, θα της πουν: «Αυτός ο άντρας δεν είναι για εσένα, δεν έχει καλή δουλειά, δεν βγάζει χρήματα, δεν είναι της τάξης μας. Πρέπει να βρεις έναν πλούσιο για να κάνεις οικογένεια». Μα τα λεφτά δεν φέρνουν την ευτυχία.

Το έργο «Οργισμένα Νιάτα», λοιπόν, αντικατοπτρίζει με τον καλύτερο τρόπο τις σχέσεις μεταξύ ζευγαριών, φίλων, γονιών – παιδιών της σύγχρονης πραγματικότητας. Ό,τι συνέβαινε τότε, συμβαίνει και σήμερα. Ελάχιστα πράγματα έχουν αλλάξει. Όσο για το αν υπάρχει σήμερα γενιά των «οργισμένων», φυσικά και υπάρχει. Ανεργία, κακοποίηση κάθε μορφής -λεκτική, σωματική, ψυχολογική-, εγκληματικότητα βασιλεύουν. Και μέσα σε όλα αυτά, ήρθε και η πανδημία. Μάσκες-φίμωτρα, εμβολιασμός υποχρεωτικός (διαφορετικά δεν μπορείς να βρεις δουλειά, να δεις μία παράσταση, μία ταινία, να συμμετάσχεις σε ορισμένες δραστηριότητες, άρα είναι υποχρεωτικός), κλεισούρα, τέλος τα πάρτι! Μα γίνεται να μην είναι θυμωμένοι οι νέοι;

Πάνος Τζίνος: – Τα «Οργισμένα Νιάτα» του John Osborne, ανήκουν σε μια συγκεκριμένη εποχή. Αυτό που χαρακτηρίζει το συγκεκριμένο έργο είναι η έναρξη της πρώτης μεταπολεμικής αμφισβήτησης. Οι νέοι της δεκαετίας του πενήντα βιώνουν τα αποτελέσματα αυτού που έχει ήδη συντελεστεί μετά τον πόλεμο. Στην Αγγλία έρχονται αντιμέτωποι με το αποικιοκρατικό ιμπεριαλιστικό παρελθόν τους. Αμφισβητούν, συγκρούονται με τις προηγούμενες γενιές και πορεύονται μέσα από τις αντιφάσεις τους. Όπως όλοι οι νέοι σε κάθε εποχή.

Πάνος Τζίνος: – Τα «Οργισμένα Νιάτα» […]αποτελούν ορόσημο μιας εποχής νέων που διοχέτευσαν την οργή τους, ξεπερνώντας τις αντιφάσεις τους…

Σήμερα η κατάσταση είναι σαφώς πιο δύσκολη. Βιώνουμε το πιο βίαιο και ακραίο στάδιο του καπιταλισμού, οι μεγάλες κοινωνικoοικονομικές  κρίσεις, όπως η πανδημία, μετατρέπονται  σε θεμέλια κέρδους και ελέγχου. Συγχρόνως βιώνουμε το μεταβατικό στάδιο της επανάστασης της τεχνητής νοημοσύνης. Σαφώς είναι σπουδαία τα επιτεύγματα της επιστήμης, όμως συγχρόνως δοκιμάζεται σε μεγάλο βαθμό η ανθρώπινη ύπαρξη.

Οργισμένα Νιάτα στο Θέατρο Αγγέλων Βήμα
«Οργισμένα Νιάτα» | Η Άλισον με τον πατέρα της, Ταγματάρχη Ρέντφερν σε στιγμιότυπο από την παράσταση (Πάνος Τζίνος, Λία Τσάνα) – Φωτογραφία: Ελένη Φράγκου

Η ανισότητα μεταξύ τάξεων και λαών διευρύνεται συνεχώς. Η διαφορά είναι ότι στην εποχή μας οι αντιφάσεις είναι περισσότερο έντονες. Βέβαια υπάρχουν και σήμερα προοδευτικοί άνθρωποι που διοχετεύουν την οργή τους στους κοινωνικούς αγώνες, υπάρχουν όμως και άνθρωποι «οργισμένοι» που είναι αποπροσανατολισμένοι σε λάθος και επικίνδυνα πολιτικά μονοπάτια. Τα «Οργισμένα Νιάτα» εξακολουθούν και ανεβαίνουν στο θέατρο, κυρίως στην Αγγλία. Αποτελούν ορόσημο μιας εποχής νέων που διοχέτευσαν την οργή τους, ξεπερνώντας τις αντιφάσεις τους και την αρχική αυτοπαγίδευσή τους, στα κοινωνικοπολιτικά κινήματα ειρήνης και ισότητας που έφτασαν στο αποκορύφωμά τους την δεκαετία του ’60, μέσα από τις κοινωνικοπολιτικές αναταραχές και εξεγέρσεις των φοιτητών στα πανεπιστήμια, με αιτήματα ειρήνης και ισότητας ενάντια στις φυλετικές, οικονομικές και κοινωνικές διακρίσεις.

Λία Τσάνα: – Τα «Οργισμένα Νιάτα» του John Osborne δεν θα τα έλεγα τελικά και τόσο οργισμένα. Είναι άνθρωποι καθημερινοί που έχουν πολύ θυμό όμως ουσιαστικά δεν κάνουν τίποτα για να αλλάξουν την ζωή τους και το μέλλον. Αντιδρούν μεταξύ τους, στον μικρόκοσμο του σπιτιού τους. Διαβάζουν εφημερίδες και ανταλλάζουν θεωρίες που δεν τολμούν να κάνουν πραγματικότητα, επαναστατώντας από την πολυθρόνα. Σε μία μεταφορά του σήμερα είναι τα ίδια «οργισμένα νιάτα» που αντίστοιχα επαναστατούν και εκδηλώνουν τον θυμό τους χρησιμοποιώντας τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Οργισμένα Νιάτα | Πληροφορίες παράστασης

 

 

Διαβάστε περισσότερες θεατρικές συνεντεύξεις εδώ

 

Προηγούμενο άρθροΟνόριο, τα ανομήματα ενός εγκληματία στο Θέατρο Βαφείο
Επόμενο άρθρο«Η Τελευταία Μονομαχία»: Ο «καλύτερος» Ρίντλει Σκοτ των τελευταίων χρόνων
Λυδία Τριγώνη
Γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Ηράκλειο Κρήτης. Απόφοιτη του τμήματος Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Παν/μίου Αθηνών και του μεταπτυχιακού προγράμματος «Λογοτεχνία, Πολιτισμός και Ιδεολογία», με ειδίκευση στο θέατρο. Ασχολείται με τη μετάφραση θεατρικών έργων, εργάζεται ως βοηθός σκηνοθέτη και αρθρογραφεί στο Artic.gr από το 2012.