Ο Σάντρο Πέννα περιφέρεται στους δρόμους της Ιταλίας και ατενίζει, αναζητεί την ομορφιά, ποθεί, ερωτεύεται και πονά. Στο ημερολόγιό του γράφει: «Ολόκληρα βράδια χωρίς ύπνο κι άλλα που με κυριεύει μια έντονη επιθυμία να βγω έξω, να περιπλανηθώ για να βρω μες στην απόλυτη γαλήνη του σκοταδιού κάτι επιτέλους αληθινό – κάτι που να δώσει μια φυσική εξήγηση στο μυστήριο που με τυλίγει».

 Η γοητευτική πένα του Πέννα  


Ανήκει στη γενιά του Ουνγκαρέτι, του Μοράβια, του Παβέζε. Ο Παζολίνι, τον θεωρεί τον σημαντικότερο Ιταλό λυρικό του 20ου αιώνα και μιλά για αυτόν με λατρεία: «Ο Σάντρο Πέννα, τόλμησε να γράψει στίχους εκστατικούς, ποίηση όλο έμπνευση, παρά τις τόσες κοινωνικές και θρησκευτικές απαγορεύσεις του φασισμού και του καθολικισμού».

Ο Σάντρο Πέννα έγραψε μόλις 450 ποιήματα. Η γλώσσα του είναι απλή, άμεση και ειλικρινής. Το λεξιλόγιό του φτωχό, η γραφή του λυρική και ρεαλιστική. Δεν ακολουθεί τον ερμητισμό της εποχής της Ιταλικής ποίησης του μεσοπολέμου, μα ενδιαφέρεται για ρεαλιστικά στιγμιότυπα της ζωής και μας χαρίζει μέσα από τις λέξεις λίγων στίχων, εικόνες και ήχους απέραντα απολαυστικούς.

 Σα χειμωνιάζει σε ζεστά βρόμικα χέρια

στον πράο ήλιο μιας γιορτής που γέρνει

ένα άρωμα πορτοκαλιού μες στον αέρα

καίγεται αργά και είναι σα να κλαίει.

 Ένας εμπνευσμένος κόσμος


Το ύφος του Πέννα παραπέμπει σε αρχαίους λυρικούς, Έλληνες και λατίνους. Οι στίχοι του επιμένουν σε ένα συγκεκριμένο θέμα και πιο πολύ στον έρωτα, στην αγάπη. Ενώ ζει σε μια ανοχύρωτη Ρώμη που διακατέχεται από αρκετά πολιτικά προβλήματα, στα χρόνια του πολέμου και της πείνας, δεν αναφέρεται ποτέ σε πολιτικά θέματα, ή θέματα ιστορίας, μα αποστρέφεται το κόσμο των μεγάλων και ζωγραφίζει με τους στίχους του, ένα δικό του, εμπνευσμένο κόσμο, που κυριαρχούν σ’ αυτόν μόνο γοητευτικές εικόνες: Όμορφοι ποδηλάτες, παραλίες, πλατείες, λαϊκές γειτονιές και διάφοροι περαστικοί που απολαμβάνουν τη ζωή και τον έρωτα, ή ακόμα και τον πόνο του έρωτα.

 Να ζω θα ήθελα αποκοιμισμένος

μες στο γλυκό ψίθυρο της ζωής.

 Ο Σκονισμένος Ποδηλάτης


Ο Σκονισμένος Ποδηλάτης
Ο Σκονισμένος Ποδηλάτης

Πριν λίγους μήνες κυκλοφόρησε στην Ελλάδα μια συλλογή 81 ποιημάτων του Σάντρο Πέννα σε μετάφραση του Ερρίκου Σοφρά.. Μετά από μια μεγάλη μελέτη γύρω από τη ζωή και το έργο του Σάντρο Πέννα, ο Ερρίκος Σοφράς, βυθίστηκε απόλυτα στο κόσμο του Πέννα. Έτσι, μας χάρισε ένα έργο προς τιμήν του, συγκεντρωτικό και γεμάτο από ποιητικές αξίες. Η μετάφρασή του πιστή στο πνεύμα του Πέννα αλλά και στο ύφος της γραφής του. Την έκδοση την έχει αναλάβει το Ροδακιό , το βιβλίο έχει χειροποίητη βιβλιοδεσία και είναι «αξάκριστο» από πάνω, όπως τον παλιό καιρό.

 Εάν περάσει μια ομορφιά όλο βιασύνη,

Μη λυπηθείς που δεν την πήρες αγκαλιά.

Κοίτα τον πράσινο ουρανό καθώς βραδιάζει.

Με το ποδήλατο πέρασε η Ομορφιά.

 Η ζωή του


Ο Σάντρο Πέννα γεννήθηκε στην Περούτζια στις 12 Ιουνίου 1906. Το 1929 εγκαταστάθηκε στην Ρώμη όπου και διέμεινε ως το τέλος της ζωής του. Τα εφηβικά του χρόνια ήταν δύσκολα μιας και όταν ήταν 14 χρονών χώρισαν οι γονείς του. Ο Πέννα αναγκάζεται να αποχωριστεί την μητέρα του, την οποία υπεραγαπά και μένει μόνος με τον πατέρα του. Σε όλη του τη ζωή υποφέρει από ψυχοσωματικές αρρώστιες, αϋπνίες, ίλιγγους και πανικούς. Ποτέ δεν είχε σταθερή εργασία και τα επαγγέλματα στα οποία εξασκήθηκε ήταν πολλά, λογιστής, διορθωτής τυπογραφικών δοκιμίων, υπάλληλος βιβλιοπωλείου, πλανόδιος πωλητής, έμπορος σπάνιων βιβλίων και έργων ζωγραφικής. Όπως λέει και ο ίδιος «Όλη μου η ζωή είναι προσωρινή». Ζει απαρατήρητος, μακριά από την αστική ζωή και τις κοινωνικές συναναστροφές.

Αγαπά και πονά για τον έρωτα του. Πληγώνεται από έναν άντρα και μένει μόνος. Κλείνει τα παραθυρόφυλλά του και απομονώνεται πιο πολύ. Η μόνη του συντροφιά είναι ένα σκυλί, ο Black.

Όσο περνούν τα χρόνια γράφει όλο πιο σπάνια. Η οικονομική του κατάσταση επιδεινώνεται, όπως και η σωματική. Με πρωτοβουλία φίλων γίνεται έρανος για τον  θλιμμένο ποιητή.. Ο αγαπημένος του φίλος, Παζολίνι, πεθαίνει. Ο Σάντρο, παραμένει στο σκονισμένο διαμέρισμά του, στον τέταρτο όροφο, μόνος, με τα υπνωτικά και τα παυσίπονα να τον παρηγορούν ως τις 21 Γενάρη του 1977 που τον νικά ο θάνατος. Ο τάφος του βρίσκεται στο Cimitero di Prima Porta, έξω από τη Ρώμη και πάνω στη πέτρα του τάφου αναγράφεται ένας δικός του στίχος:

 Νοσταλγία για ζωή ανθίζει μέσα μου ξανά

Και δείχνει θλιβερό το μνήμα αυτό που με τιμά.

 Το έργο του


Το έργο του Σάντρο Πέννα
Το έργο του Σάντρο Πέννα

 Το έργο του Σάντρο Πέννα, μικρό σε έκταση, 450 ποιήματα σε 50 χρόνια και δυο συλλογές διηγημάτων. Το πρώτο του ποίημα το δημοσίευσε στο περιθώριο μιας εφημερίδας και ο τίτλος του είναι «Η ζωή … είναι να θυμάμαι…». Αυτό το ποίημα βρέθηκε μετά το θάνατό του και έχει ως ημερομηνία την 24-8-1928.

Ζωή… είναι να θυμάσαι ένα ξύπνημα

Βαρύ χαράματα σε τρένο: να έχεις δει

απ’ έξω δειλό το φως: να έχεις νιώσει

στο τσακισμένο σου κορμί την καθαρή

σκληρή μελαγχολία του τσουχτερού αέρα.

 

Μα ακόμα πιο γλυκό είναι να θυμάσαι

Την αιφνίδια λύτρωση: στο πλάι μου

ένας ναύτης νεαρός: το βαθυγάλαζο

και το άσπρο της στολής του, κι απ’ έξω

κάποια θάλασσα τόσο νωπή στο χρώμα.

Τα βιβλία που έχει εκδώσει  στα ιταλικά παρατίθενται παρακάτω:

Una strana gioia di vivere (1956)

Croce e delizia (1958)

Tutte le poesie (1970)

Stranezze (1976)

Confuso sogno (1980, posthumous)

Confused Dream (1988, New York & Madras: Hanuman Books, a translation by George Scrivani.

 Στην Ελλάδα, ποιήματα του Σάντρο Πέννα έχουν εκδώσει:

Εκδόσεις Πανός, 1986, Λίγος πυρετός

Το Ροδακιό, 2012, Ο Σκονισμένος Ποδηλάτης

 

Προηγούμενο άρθροΗ επιστήμη των χρωμάτων
Επόμενο άρθρο“Δράκουλας” στο Θέατρο Παραμυθίας