«Ο ποτιστής ποτίζεται» (l’arroseur arrosé) είναι μια ταινία βωβού κινηματογράφου του 1896, σκηνοθέτης της ταινίας είναι ο Γάλλος Λουί Λιμιέρ (Louis Lumiére). Η ταινία αυτή κατέχει σημαντική θέση στην ιστορία του κινηματογράφου, τόσο επειδή είναι η πρώτη ταινία που δημιουργήθηκε με υπόθεση, όσο και επειδή ο σκηνοθέτης της είναι ο «πατέρας» του κινηματογράφου.
Ο ποτιστής ποτίζεται…
«Ο ποτιστής ποτίζεται» διαρκεί 49 δευτερόλεπτα, λιγότερο από ένα λεπτό. Σε αυτό το σύντομο χρονικό διάστημα όμως διαδραματίζονται πολλά. Ένας άντρας ντυμένος με ποδιά, καπέλο και γαλότσες ποτίζει έναν υπέροχο κήπο. Ξαφνικά στο χώρο εμφανίζεται ένας νεαρός, ο οποίος με πολύ προσοχή, ώστε να μην γίνει αντιληπτός, πατάει το λάστιχο του δύσμοιρου άντρα. Η ροή του νερού όπως είναι φυσικό σταματάει στο σημείο που έχει τοποθετήσει το πόδι του ο νέος. Ο κηπουρός ψάχνει να βρει το αίτιο. Κάποια στιγμή πολύ αφελώς γυρίζει το λάστιχο προς το πρόσωπο του και τότε ο νέος απελευθερώνει το νερό. Το αποτέλεσμα είναι ο άντρας να γίνει μούσκεμα (η σκηνή αυτή λογικά θα ήταν και η έμπνευση για να γυριστεί «ο ποτιστής ποτίζεται»). Παρόλα αυτά η τάξη αποκαθίσταται. Ο κηπουρός πιάνει τον νέο, τον βραβεύει για την πράξη του με μια ωραιότατη κλωτσιά στα πισινά και τον ποτίζει με περισσή χαρά.
«Ο ποτιστής ποτίζεται» είναι γυρισμένο εξ ολοκλήρου σε εξωτερικό χώρο, δεν υπάρχουν καρτέλες με την υπόθεση, δεν χρειάζονται άλλωστε. Την ταινία συνοδεύει η μουσική ενός πιάνου, το οποίο της δίνει μια ευχάριστη νότα. Το κοινό πρέπει να ήταν ενθουσιασμένο με τη συγκεκριμένη ταινία, καθώς υπάρχουν και αφίσες της εποχής που αποτυπώνουν ανθρώπους να διασκεδάζουν με την ψυχή τους.
Η γέννηση του κινηματογράφου…
Για να φτάσει όμως η στιγμή να γυριστεί «ο ποτιστής ποτίζεται» πέρασαν χρόνια δοκιμών και εφευρέσεων. Σε μια περίοδο (τέλη του 19ου αιώνα) όπου οι εξελίξεις στον τομέα της φωτογραφίας ήταν ραγδαίες, οι Λιμιέρ δημιούργησαν τον κινηματογράφο. Σε αυτό, όπως ειναι φυσικό, οδήγησε μια σειρά γεγονότων.
Αρχικά, οι «κινούμενες» εικόνες διαφόρων ειδών και τα οπτικά τεχνάσματα, όπως το ζωοτρόπιο και το στροβοσκόπιο, που αποτελούσαν τρόπους ψυχαγωγίας από παλαιότερα χρόνια. Η λειτουργία τους ήταν απλή αλλά θεαματική. Στο εσωτερικό ενός μεταλλικού τύμπανου υπήρχε μια γραμμή χαρτιού με ζωγραφισμένες εικόνες και πάνω από κάθε εικόνα υπήρχε μια σχισμή. Ο θεατής τοποθετούσε το μάτι στη σχισμή και καθώς το τύμπανο περιστρεφόταν, η εικόνα έμοιαζε να κινείται.
Παράλληλα, όταν ο Κυβερνήτης της Καλιφόρνιας ζήτησε από έναν φωτογράφο, τον Ίντγουιρντ Μάιμπριτζ (Eadweard J. Muybridge) να φωτογραφίσει ένα άλογο κούρσας που διέθετε, συνέβη κάτι μοναδικό. Η παρατήρηση πως ακόμα και ένα άλογο γυμνασμένο στον τριποδισμό βρίσκεται και με τα τέσσερα πόδια μετέωρα κατά διαστήματα, οδήγησε στην τεχνική της σύνθεσης των εικόνων. Ο Μάιμπριτζ έστησε κατά μήκος ενός διαδρόμου ιπποδρομιών φωτογραφικές μηχανές παίρνοντας με αυτόν τον τρόπο διαδοχικές φωτογραφίες του αλόγου. Έτσι, κατέγραψε την κίνηση και ένα μεγάλο βήμα για την δημιουργία της έβδομης τέχνης είχε πλέον συντελεστεί.
Έμενε κάτι ακόμα να συμβεί για να φτάσει ο κινηματογράφος να προβάλει ταινίες όπως «ο ποτιστής ποτίζεται». Λίγο μετά το φωνόγραφο (1890) ο Έντισον δημιούργησε μια μηχανή που την ονόμασε κινητοσκόπιο. Ήταν η πρώτη μηχανή προβολής, η οποία αποτελούνταν από μια σπείρα που περιστρέφονταν. Επιπλέον, διέθετε μια φωτεινή σχισμή, όπου κοιτώντας μέσα από αυτήν,μπορούσε κανείς να δει μια ταινία. Η μηχανή αυτή είχε όλα τα γνωρίσματα του κινηματογράφου, δεν ήταν όμως προορισμένη για δημόσιες προβολές.
Η πρώτη προβολή…
Η πρώτη δημόσια προβολή ανήκει στους αδελφούς Λιμιέρ, τον Αύγουστο και τον Λουί. Γεννημένοι και οι δυο στα μέσα του 1800 οι αδερφοί Λιμιέρ ήταν εφευρέτες, χημικοί και εργοστασιάρχες, διέθεταν το μεγαλύτερο φωτογραφικό εργοστάσιο της Ευρώπης. Καταπιάστηκαν με τις κινούμενες εικόνες αμέσως μετά τη συνταξιοδότηση του Πατέρα τους το 1892. Πολύ έξυπνα τροποποίησαν την κάμερα τους ώστε να λειτουργεί και ως προβολέας.
Στις 28 Δεκεμβρίου του 1895 στο Γκραν- Καφέ στο Παρίσι οι μηχανές άναψαν και η μαγεία χύθηκε στην αίθουσα. Ο πρώτος κινηματογράφος ήταν πλέον γεγονός. Οι θεατές είδαν τους ανθρώπους στο πανί και ξαφνιάστηκαν. Αυτό που για όλους εμάς σήμερα είναι κάτι φυσικό, για εκείνους φάνταζε τουλάχιστον μαγικό. Οι ταινίες που αρχικά πρόβαλαν οι αδερφοί Λιμιέρ, ήταν άκρως ρεαλιστικές, αποτελούσαν απλή καταγραφή, βγαλμένες από την καθημερινή ζωή. Μια από αυτές μάλιστα έδειχνε ένα τρένο που έμπαινε στο σταθμό και σύμφωνα με την ιστορία οι θεατές τρόμαξαν τόσο πολύ, που παραλίγο να τραπούν σε φυγή. Χαρακτηριστικό είναι επίσης πως η πρώτη κινηματογράφηση έγινε εν αγνοία των πρωταγωνιστών της. Ο Λιμιέρ κινηματογράφησε τους εργάτες την ώρα που σχολούσαν. Ακολούθησαν αρκετές τέτοιου τύπου ταινίες, μέχρι που γυρίστηκε «ο Ποτιστής ποτίζεται».
Η συγκεκριμένη ταινία είναι η πρώτη που παρουσιάζει υπόθεση αλλά και η πρώτη slapstic, δηλαδή η πρώτη κωμωδία με έντονο το στοιχείο της κίνησης, της παντομίμας και τους ευφάνταστους διαλόγους. Σε αυτές τις κωμωδίες εμφανίζονταν και τα gag, τα οποία ήταν αναπάντεχα συχνά χοντροκομμένα και στιλιζαρισμένα αστεία. Παραδείγματος χάριν, gag είναι, όταν κάποιος, καθώς περπατάει, πατάει μια τσουγκράνα με αποτέλεσμα εκείνη να τον χτυπήσει στο πρόσωπο. Όπως επίσης όταν κάποιος κοιτάει το στόμιο ενός λάστιχου το οποίο βγάζει απότομα νερό όπως συμβαίνει στην ταινία «ο ποτιστής ποτίζεται».
Η συνεισφορά των Λιμιέρ στον κινηματογράφο…
Το 1898 «ο ποτιστής ποτίζεται» ήταν μόνο μια από τις 1000 ταινίες που δημιούργησε ο πρωτοπόρος αυτός άντρας για τον κινηματογράφο. Η προσφορά του στην έβδομη τέχνη όμως δεν περιορίστηκε σε αυτό. Δημιούργησε ακόμα τις ταινίες για όλη την οικογένεια, την κινηματογραφική ρεκλάμα αλλά και τα πρώτα ρεαλιστικά έργα. Παρ’ όλη την επιτυχία του κινηματογράφου, οι Λιμιέρ το 1905 τον πούλησαν στον Πατέ. Σε αυτό οδήγησε η πεποίθηση του πως ο κινηματογράφος ήταν μια επιχείρηση χωρίς μέλλον, χαρακτηρίζοντας την μάλιστα ως δουλειά γυρολόγου. Μετά από αυτό, ο Λουί ασχολήθηκε με την τεχνική της έγχρωμης φωτογραφίας, διασκεδάζοντας παράλληλα στην κοσμική ζωή της γαλλικής Ριβιέρας.
Η ιστορία τελικά έδειξε πως ο Κινηματογράφος όχι απλώς είχε μέλλον, αλλά αγαπήθηκε τόσο πολύ από το κοινό κατακτώντας τον τίτλο της έβδομης τέχνης και «ο ποτιστής ποτίζεται» παρ’ όλη την απλή του υπόθεση άφησε το στίγμα του στο χρόνο.
Δείτε εδώ ολόκληρη την ταινία Ο ποτιστής ποτίζεται
Βιβλιογραφία
- Μαρτέν. Μαρσέλ , η γλώσσα του κινηματογράφου, Κάλβος
- Ρίντερ Κιθ, Ιστορία του Παγκόσμιου κινηματογράφου, Αιγόκερως
- Σινεμά, 100 χρόνια κινηματογράφος, περιοδικo
- http://www.imdb.com/name/nm0525910/
