Παρακολουθήσαμε στο Θέατρο Πόρτα το έργο του Πέδρο Καλντερόν ντε λα Μπάρκα «Ο Γιατρός της Τιμής του.» Ο Καλντερόν είναι ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς του ισπανικού Χρυσού Αιώνα. Το αριστούργημά του έχει χαρακτηριστικά σατυρικού δράματος. Πρωτοπαρουσιάζεται φέτος για πρώτη φορά στην Ελλάδα, σκηνοθετημένο από τον Θωμά Μοσχόπουλο.

Πρόκειται για μια παράσταση στην οποία θριαμβεύει η υψηλή αισθητική στα σκηνικά και στα κοστούμια, αλλά και η υψηλή τέχνη και τόλμη του σκηνοθέτη. Ο Μοσχόπουλος ανεβάζει ένα έργο μεσαιωνικό με μια εξαιρετικά ποιητική μετάφραση που φαινομενικά φαντάζει ξένο προς τη σημερινή πραγματικότητα. Επί της ουσίας όμως, είναι επικίνδυνα κοντά στα σημερινά δεδομένα της Ελλάδας των γυναικοκτονιών.

Λίγα λόγια για τον Πέδρο Καλντερόν ντε λα Μπάρκα

Ο Πέδρο Καλντερόν ντε λα Μπάρκα γεννήθηκε το 1600 στη Μαδρίτη. Στο θέατρο εκείνη την εποχή σημαίνουσα προσωπικότητα ήταν ο Λόπε δε Βέγα, κορυφαίος θεατρικός συγγραφέας του Ισπανικού Χρυσού Αιώνα της μπαρόκ λογοτεχνίας (El Siglo de Oro). Έργο του το «Φουέντε Οβεχούνα» του 1619, το οποίο επίσης παρουσιάζεται φέτος στη σκηνή του Εθνικού Θεάτρου. Συνεχιστής του Βέγα ήταν ο Τίρσο δε Μολίνα κι ο Πέδρο Καλντερόν.

Δόνια Μενθία: Μονάχα να μου έδινε την άδεια η τιμή μου να εκφράσω όσα αισθάνομαι δίχως πια να το κρύβω κι εκείνα βρίσκοντας φωνή να λιώνανε τους πάγους της σιωπηρής ψυχής όπου έχω φυλακίσει το πυρ που μ’ έκαιγε παλιά

Οι Ισπανοί θεωρούν τον Καλντερόν κορυφαίο δραματουργό, ενώ συγκαταλέγεται και στους σημαντικότερους συγγραφείς της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Εκτός από τον «Γιατρό της Τιμής του» (El medico de su honra), δικό του έργο είναι και «Η ζωή είναι όνειρο» (La vida es sueno), του 1619. Ο Μοσχόπουλος το είχε επίσης σκηνοθετήσει το 2003 στο Θέατρο Αμόρε και το 2004 στο Πόρτα.

Ο Γιατρός της Τιμής του στο Θέατρο Πόρτα
«Ο σκοτεινός κόσμος του έργου που βρίσκεται σε ηθικοπνευματικό τέλμα περιγράφεται αριστοτεχνικά από τον Καλντερόν έχοντας ως κεντρική ιστορία, ένα ερωτικό τρίγωνο.»

«Ο Γιατρός της Τιμής του» του 1635 ανήκει στα έργα του Καλντερόν που παρουσιάζονταν στα δημόσια θέατρα (Corrales). Στη συνέχεια δεν ξαναέγραψε για τα δημόσια θέατρα. Έγινε ιερέας και έγραφε πλέον θρησκευτικά έργα που παίζονταν στις μεγάλες γιορτές της Θείας Ευχαριστίας (Corpus Cristi).

Μενθία: Δεν έχω πια δικαίωμα ούτε στα αισθήματά μου.

Ο Καλντερόν είναι εξάλλου σημαντικός γιατί με το έργο του πέρασε το θέατρο από τα παλαιά πρότυπα του Μεσαίωνα στον Ουμανισμό, όπου κυριαρχεί η ελεύθερη βούληση του Νέου ανθρώπου που αυτενεργεί.

Το έργο του Καλντερόν «Ο Γιατρός της Τιμής του»

«Ο Γιατρός της Τιμής του» σύμφωνα με τον Βρετανό Ισπανόφωνο συγγραφέα Gerald Brenan μπορεί να συγκριθεί με τον «Οθέλλο» του Σαίξπηρ και μάλιστα σε σημεία να φανεί ανώτερο. Εντάσσεται στην κατηγορία των «δραμάτων τιμής», τα οποία εμπνέουν τους τότε θεατρικούς συγγραφείς, εφόσον η θεματολογία τους αφορά τους πάντες. Το έργο έχει την ατμόσφαιρα μιας γκόθικ ιστορίας τρόμου. Περιγράφει έναν κόσμο σκότους, παρακμής, πλούτου, ανηθικότητας.

Ενρίκε: Αν μια τέτοια ομορφιά αγγέλου αντικρίζω βρίσκομαι στον Παράδεισο και είμαι ευλογημένος. Γεγονότα και εξηγήσεις για το πως σε ξαναβρίσκω τί μπορούν να προσθέσουν σε μια τέτοια ευτυχία; Είσαι εδώ και είμαι μαζί σου!

Συναρπαστικό όσο και αμφιλεγόμενο στην εποχή του. Διαδραματίζεται τον 14ο αιώνα, την περίοδο βασιλείας του Πέδρο της Καστίλλης, αλλά γράφτηκε τον 17ο αιώνα. Σε μια εποχή αβεβαιότητας, συγκρούσεων, φανατισμού και φόβου, συνέπεια της συντήρησης που έφερε η Αντιμεταρρύθμιση, ενώ βρισκόμαστε λίγο πριν την Αναγέννηση. Ο σκοτεινός κόσμος του έργου που βρίσκεται σε ηθικοπνευματικό τέλμα περιγράφεται αριστοτεχνικά από τον Καλντερόν έχοντας ως κεντρική ιστορία, ένα ερωτικό τρίγωνο.

Το ατύχημα του Βασιλιά στέκεται αφορμή να ξανασυναντηθούν ο αδερφός του και διάδοχος του θρόνου, πρίγκιπας Ενρίκε με την χαμένη αγαπημένη του, Δόνια Μενθία. Τα δεδομένα εντωμεταξύ έχουν αλλάξει και η Μενθία είναι παντρεμένη με τον ευγενή Σεβιλλιάνο Γκουτιέρε Αλφόνσο ντε Σολίς. Οι ήρωες όσο κι αν προσπαθήσουν δε θα ξεφύγουν από αυτό που τους επιβάλλει η τιμή τους.

Η παράσταση του Μοσχόπουλου «Ο Γιατρός της Τιμής του» στο Θέατρο Πόρτα

Ο θεατής, μπαίνοντας στο χώρο του θεάτρου για να παρακολουθήσει την παράσταση που σκηνοθέτησε ο Θωμάς Μοσχόπουλος, έρχεται αντιμέτωπος με ένα εντυπωσιακό σκηνικό και με μια ατμόσφαιρα σκότους που δίνει την αίσθηση του απόκοσμου.

Ο Γιατρός της Τιμής του στο Θέατρο Πόρτα
«Έχουμε ενώπιόν μας ένα εξαιρετικά προχωρημένο θεατρικό ανέβασμα ενός αμφιλεγόμενου έργου με στοιχεία ερωτικού θρίλερ.»

Συνολικά, το αποτέλεσμα της παράστασης είναι προϊόν υψηλής αισθητικής τόσο σκηνογραφικά, όπως προαναφέρθηκε, όσο και ενδυματολογικά. Κερδίζει στα σημεία το επιβλητικό σκοτάδι στους φωτισμούς και στα κοστούμια, όσο και η φωτεινά εντυπωσιακή ποιητική μετάφραση που ο σκηνοθέτης επέλεξε να διατηρήσει στην επιμέλειά της. Έχουμε ενώπιόν μας ένα εξαιρετικά προχωρημένο θεατρικό ανέβασμα ενός αμφιλεγόμενου έργου με στοιχεία ερωτικού θρίλερ.

Μενθία: Την εξουσία την πατρική ασκώντας ο γονιός μου στον Δον Γκουτίερε μ’ έδωσε δίχως καθυστερήσεις. Μα ο Δον Ενρίκε επέστρεψε κι εκεί που είχα αγάπη, τώρα τιμή τοποθετώ και την προάσπισή της.

Ο Μοσχόπουλος πήρε κυριολεκτικά πάνω του την παράσταση, σκηνοθετώντας μια ομάδα νέων ηθοποιών, οι οποίοι υπηρέτησαν με αξιοπρέπεια το όραμά του. Μιλώ για όραμα γιατί στην παράσταση φαίνεται κυρίως η σκηνοθετική έμπνευση, καθώς και μια απίστευτη ποιητική απόδοση, που δύσκολα ηθοποιοί είναι σε θέση να υπηρετήσουν. Στο δύσκολο αυτό εγχείρημα υπάρχουν πολύ δυνατά στοιχεία, τα οποία επισκιάζουν τις όποιες αδυναμίες.

Την παράσταση κυριολεκτικά χαρακτηρίζουν τα εξαιρετικά και καθοριστικής σημασίας κοστούμια και σκηνικά του Βασίλη Παπατσαρούχα, χωρίς τα οποία το άρτιο απότέλεσμα θα ήταν μισό. Στα συν της παράστασης αυτής συγκαταλέγονται οι φωτισμοί του Νίκου Βλασόπουλου, που φώτισαν το «σκοτάδι» της, προσδίδοντάς της πιο επιβλητική ατμόσφαιρα και φυσικά οι όμορφες μουσικές επιλογές εν μέσω αλλαγής των Πράξεων του έργου.

Δον Γκουτιέρε: Τιμή μου είναι καθήκον μου να γίνω εγώ ο γιατρός σου.

Ο Κοκίν του Παύλου Παυλίδη κερδίζει τις εντυπώσεις και αποτελεί τη μοναδική ευχάριστη νότα στο ζοφερό κλίμα του έργου.

Ο Γιώργος Παπαπαύλου ως Δον Γκουτιέρε Αλφόνσο ντε Σολίς είναι ακριβέστατος τονικά στο ρυθμό της ποιητικής ποιότητας του ρόλου του, με εύστοχες παύσεις και άψογη κίνηση, υπηρετώντας επάξια το ρόλο του.

Κοκίν: Τι είναι η αλήθεια άραγε; Τάχα ζούμε στ’ αλήθεια; Ποιός είμαι εγώ που σας μιλώ και μοιάζω σα να υπάρχω. Είμαι άραγε πραγματικός ή μήπως είμαι ρόλος; Εμείς οι επάνω στη σκηνή πάντοτε ακροβατούμε. Το ένα βήμα στ’ όνειρο, το άλλο πατεί στο χώμα.

Η Αμαλία Καβάλη χρησιμοποίησε το δυνατό της όπλο, τη χαρακτηριστική φωνή της, για να παίξει τονικά με το ρόλο της Δόνιας Μενθία και τελικά ανταποκρίνεται ορθά στις απαιτήσεις του ρόλου της.

Εξαιρετική τονικά με αίσθηση του κειμένου της η Ελένη Δάφνη στο διπλό ρόλο της Δόνιας Λεονόρ και της Χασίντα.

Επιβλητικός ο Δον Πέδρο του Στέργιου Ιωάννου και αρκετά πειστικός ο Δον Αρίας του Φώτη Στρατηγού με συναίσθημα, ειδικά στη σκηνή που εξομολογείται τον έρωτά του στην Δόνια Λεονόρ.

Ο Μελαχρινός Βελέντζας είχε έναν ρόλο κλειδί, αβανταδόρικο ως το τρίτο μέλος του ερωτικού τριγώνου, εξαιτίας του οποίου οδηγείται άδικα η Μενθία στο θάνατο, όμως σε αρκετά σημεία απήγγελνε κάπως μηχανικά τις ατάκες του, με αποτέλεσμα να χάνεται ο τελικός στόχος, το να πειστεί ο θεατής.

Κλείνοντας, θα ήθελα να υπερτονίσω ότι αξίζει να στηρίζουμε προχωρημένες παραστάσεις, με άποψη, έξω από τα τετριμμένα, γιατί με αυτό τον τρόπο προχωρά ο πολιτισμός. Όχι με εύκολες και εύπεπτες λύσεις.

Trailer

Συντελεστές παράστασης

  • Συγγραφέας: Πέδρο Καλντερόν ντε λα Μπάρκα
  • Μετάφραση-Σκηνοθεσία: Θωμάς Μοσχόπουλος
  • Σκηνικά-Κοστούμια: Βασίλης Παπατσαρούχας
  • Σχεδιασμός φωτισμών: Νίκος Βλασόπουλος
  • Επιμέλεια κίνησης:Αυγουστίνος Κούμουλος
  • Βοηθός σκηνοθέτη: Ρωμανός Μαρούδης
  • Κατασκευή κοστουμιών: Όλγα Εβσέεβα
  • Ειδικές κατασκευές: Εργαστήριο Δήμητρας Καίσαρη
  • Φωτογραφίες-Βίντεο: Πάτροκλος Σκαφίδας
  • Επικοινωνία & Προβολή: Ελεάννα Γεωργίου
  • Διανομή: Γιώργος Παπαπαύλου, Αμαλία Καβάλη, Μελαχρινός Βελέντζας, Στέργιος Ιωάννου, Φώτης Στρατηγός, Ελένη Δαφνή, Αυγουστίνος Κούμουλος, Παύλος Παυλίδης

Η παράσταση αφιερώνεται στη μνήμη της φίλης και συνεργάτιδας Έλλης Παπαγεωργακοπούλου.

Πληροφορίες

  • Τοποθεσία: Θέατρο Πόρτα
  • Διεύθυνση: Λεωφ. Μεσογείων 59,
  • Τηλέφωνο: 21 07711333
  • Μέρες και ώρες παραστάσεων: Παρασκευή & Σάββατο στις 21.00, Κυριακή στις 19.00
  • Τιμές εισιτηρίων: 18€ Παρασκευή, 20€ Σάββατο & Κυριακή, 12€ φοιτητικό, 10€ ανέργων, ΑμΕΑ
  • Προπώληση εισιτηρίων: https://bit.ly/3n0vBTW

H παράσταση επιχορηγείται από το Υπουργείο Πολιτισμού

–Βία: Καθόλου

–Γυμνό: Λίγο

 

Διαβάστε περισσότερες Θεατρικές Κριτικές εδώ

 

Προηγούμενο άρθροΚινηματογραφική Ανασκόπηση 2021 – Η χρονιά που ξαναπήγαμε σινεμά
Επόμενο άρθροΕργαστήρια σκηνογραφίας και θεατρικού κοστουμιού στην Καταπactή