Νάνσυ Σιδέρη: “Ο Χαρμς είναι κάθε άνθρωπος που παραμένει άνθρωπος”

Η Νάνσυ Σιδέρη, απόφοιτη της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου, αποτελεί μία ιδιαίτερη νεαρή θεατρική φυσιογνωμία που έχει απασχολήσει αρκετά και γόνιμα το θεατρικό τοπίο τα τελευταία χρόνια. Το 2013 “πρωτοσυναντήθηκε” σκηνικά με την σκηνοθέτιδα Κατερίνα Ευαγγελάτου στο έργο του Μπέρτολτ Μπρεχτ Ο καλός άνθρωπος του Σετσουάν στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, ενώ η δεύτερη συνεργασία τους επισφραγίστηκε πέρσι από την μεγάλη εμπορική και καλλιτεχνική επιτυχία του Φάουστ στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Την αέρινη μα συνάμα στιβαρή σκηνική της παρουσία έκανε αισθητή επίσης την περσινή θεατρική χρονιά στο Bios, όπου πρωταγωνίστησε στο Ο Θείασως πέζη Κάφκα, μια παράσταση βασισμένη στο διήγημα του Φραντς Κάφκα, Ανακοίνωση σε μια Ακαδημία σε σκηνοθεσία Γιώργου Κατσή.

Φέτος, θεατρική της στέγη αποτελεί το Θέατρο του Νέου Κόσμου, όπου τη συναντάμε κάθε Κυριακή στην παιδική παράσταση Στη χώρα του Βασιλιά των Κλόουν της Συμέλας Μεσβελιάνη, σε σκηνοθεσία Παντελή Δεντάκη. Η παράσταση αυτή… χωρίς γλώσσα, πραγματοποιείται στο πλαίσιο της 15ης χρονιάς που συνεχίζεται η δράση του Θεάτρου αλληλεγγύης για παιδιά, δηλαδή της κινητής του μονάδας θεάτρου για παιδιά που νοσηλεύονται σε νοσοκομεία και ιδρύματα ή ανήκουν σε άλλες ευαίσθητες ομάδες. Κάθε δευτερότριτο, “μπαίνει” μαζί με την θεατρική ομάδα Roswitha… Στο μυαλό του Δανιήλ Χαρμς. Οι Δανάη Σπηλιώτη και Θοδωρής Σκυφτούλης υπογράφουν την σκηνοθεσία του έργου που εισβάλλει στον κόσμο του Ρώσου συγγραφέα Δανιήλ Χαρμς, στον κόσμο της μετεπαναστατικής Ρωσίας. Με υλικό σύντομα, ημερολογιακά και εκτενέστερα κείμενα από το Γαλάζιο Τετράδιο του Δανιήλ Χάρμς (μτφ. Ροδούλα Παπά, εκδόσεις Νεφέλη) η ομάδα Roswitha ανάβει τον φακό της εποχής της Ρωσίας του ‘30- ‘40 για να φωτίσει τους δικούς μας καιρούς.

Η Νάνσυ Σιδέρη μιλά στο Artic.gr για το πρόσωπο του Δανιήλ Χαρμς ως αφόρμηση για την δημιουργία της συγκεκριμένης παράστασης, την προσέγγιση του ρόλου της, τη μουσική επένδυση της παράστασης που υπογράφει η ίδια, καθώς και για την δυνατότητα ανατροπής των φυσικών δομών του κόσμου.

Νάνσυ Σιδέρη

Λυδία: – Ποιο ήταν το ερέθισμα και τι ώθησε στην δημιουργία της παράστασης Στο μυαλό του Δανιήλ Χαρμς και στην επιλογή του συγκεκριμένου Ρώσου συγγραφέα;

Νάνσυ Σιδέρη: – Τα κείμενα του Δανιήλ Χαρμς έχουν τεράστιο ενδιαφέρον. Μικρές ιστορίες, χωρίς πολλά πολλά, διηγήματα με εφιαλτικές εικόνες, αδιαφορία για τον θάνατο, αντιπάθεια για τα παιδιά και τη φλυαρία, ακραίο χιούμορ και υπαρξιακή ανησυχία. Είναι σπουδαίος γιατί υπερασπίζεται έναν τρόπο γραφής που τον αφήνει εκτεθειμένο και πεινασμένο. Αδιαφορεί για την γραμμικότητα ή την σαφήνεια της κλασσικής λογοτεχνίας και αφήνει χώρο στην ονειροπόληση και το χάος.

Λυδία: – Ποιοι είναι οι καλλιτεχνικοί στόχοι της θεατρικής ομάδας Roswitha και πώς μεταφράζονται σκηνικά στην εν λόγω παράσταση;

Νάνσυ Σιδέρη: – Είμαστε οι φανταστικοί ήρωες του συγγραφέα. Τρεφόμαστε από τις σκέψεις του και υπάρχουμε μόνο μέσα στο κεφάλι του. Άρα, αφηγούμαστε αυθαίρετα όπως ακριβώς συμβαίνει και στα όνειρα. Δεν υπάρχει λογική συνέχεια στα όνειρά μας. Στον ύπνο σου υπάρχει πιθανότητα να γυρίσεις σπίτι πετώντας. Αυτή η συνθήκη μας απελευθέρωσε στις πρόβες.

Λυδία: – Πώς συντέλεσε η σκηνοθετική οπτική των Δανάη Σπηλιώτη και Θοδωρή Σκυφτούλη στην προσέγγιση του ρόλου σου στην παράσταση;

Νάνσυ Σιδέρη: – Με τη Δανάη και τον Θοδωρή συζητήσαμε όσο χρειαζόταν και βρήκαμε έναν κώδικα μεταξύ μας. Διαβάζαμε τα κείμενα και δοκιμάζαμε. Έτσι χτίστηκαν οι ρόλοι και η αφήγηση. Ήταν και οι δύο πολύ ανοιχτοί.

Λυδία: – Πώς προσδιορίζεται και παραστασιοποιείται η έννοια του κανονικού, του νόμιμου, του ως είθισται, μέσα από το πρίσμα του Ρώσου συγγραφέα Δανιήλ Χαρμς.

Νάνσυ Σιδέρη: – Η δραματουργική επεξεργασία σε ένα λογοτεχνικό κείμενο είναι σημαντική γιατί δεν είναι γραμμένο για να παιχτεί, αλλά για να διαβαστεί. Για να γίνει θέατρο χρειάζονται δράσεις που προεκτείνουν αυτό που λέγεται σε μια σκηνή. Και έννοιες όπως κανονικό και νόμιμο στα γραπτά του Χαρμς λειτουργούν ως επίφαση. Δεν προσπαθεί ποτέ να εξηγήσει. Πίσω από την πραγματικότητα των χαρακτήρων υπάρχει κάτι άπιαστο, αλλόκοτο, παράλογο.

Λυδία: – Η παράσταση, μέσα από την «εισβολή» στον κόσμο του Ρώσου συγγραφέα Δανιήλ Χαρμς, στρέφεται χωροχρονικά στη μετεπαναστατική Ρωσία.

Νάνσυ Σιδέρη: – Είναι φανερό από τα γραπτά του πως περνούσε πολύ δύσκολα. Όμως έπαιζε με την πείνα και τις κακουχίες. Αντί να περάσει στη σφαίρα της απραξίας ή της αυτολύπησης , έγραφε με θάρρος κι ας μην είχε να φάει. Δυστυχώς το εξαιρετικό με τον Χαρμς είναι πως αν δεν περνούσε τόσο άσχημα, δε θα έγραφε τόσο όμορφα.

Λυδία: – Ποιο είναι για ’σενα αυτό το «σημαντικό» που θα μπορούσε να αλλάξει την πορεία των γεγονότων, να ανατρέψει τις φυσικές δομές αυτού του κόσμου;

Νάνσυ Σιδέρη: – Δεν μπορώ να απαντήσω. Αυτή η ρομαντική ερώτηση ίσως καταφέρει να γαργαλίσει κάποιες καλά κοιμισμένες συνειδήσεις.

Λυδία: – Στην παράσταση υπογράφεις και την μουσική σύνθεση. Τι αποσκοπεί να «χρωματίσει» η σύνθεση του ηχητικού τοπίου στο εν λόγω έργο;

Νάνσυ Σιδέρη: – Ολόκληρη η παράσταση είναι ένα ηχητικό τοπίο γεμάτο παύσεις και λόγο. Η μουσική βρίσκει χώρο στα σημεία που το πράγμα είναι πέρα από τις λέξεις και τη σιωπή. Ίσως να λειτουργεί σε σημεία σαν λύτρωση ή σαν παρηγοριά. Όπως συμβαίνει και στη ζωή.

Λυδία: – Τι θα έλεγες ότι αντιπροσωπεύει για εσένα προσωπικά ο Δανιήλ Χαρμς, μετά τη συστηματική ενασχόληση και το σκηνικό ταξίδι στη ζωή και το έργο του;

Νάνσυ Σιδέρη: – Αντιπροσωπεύει κάθε άνθρωπο που παραμένει άνθρωπος.