Το «Μπαχαρικό Λεξικό» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος, είναι βιβλίο χρήσιμο και αστείο, αλφαβητικά δομημένο, με λήμματα για μπαχαρικά, μυρωδικά και χημικά πρόσθετα τροφίμων, ιστορικά πρόσωπα και γεγονότα. Όπως αναφέρεται στο εξώφυλλο: «Ένα παρ’ ολίγον σοφό βιβλίο κουζινικού, γιατροσοφιστικού, (ελαφρώς) βιοχημικού και (στο έπακρο) ιστορικού περιεχομένου.»
Το «Μπαχαρικό Λεξικό» εκδόθηκε πρώτη φορά το 2003. Όπως αναφέρει ο Νίκος Πλατής, η ερεύνα και η συγγραφή κράτησε πέντε χρόνια μέσα στα οποία ταξίδεψε στην Ασία, την Αφρική, την Αμερική και την Ευρώπη, εργάστηκε σε κατάστημα μπαχαρικών στον Πειραιά, δοκίμασε και φύτεψε μυρωδικά και μπαχαρικά από όλο τον κόσμο. Το 2016 επανακυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος με την προσθήκη 38 νέων λημμάτων, index και ενός επιμέτρου.
Μέσα στο μπαχαρικό λεξικό βρίσκουμε πληροφορίες για τα μπαχαρικά που ξέρουμε αλλά και γι αυτά που δεν έχουμε ακούσει ποτέ, αποσπάσματα από βιβλία, εικόνες, χάρτες και λεπτομερή σκίτσα φυτών, καρπών και σπόρων. Η μαγειρική διάσταση του βιβλίου μας δίνει πληροφορίες για την καλλιέργεια των μπαχαρικών, τη διατροφική τους αξία και τις χρήσεις τους. Μέσα από μύθους, παραδοσιακές συνταγές, αποσπάσματα βιβλίων και τραγουδιών βλέπουμε τη σημασία τους για τους αρχαίους και σύγχρονους πολιτισμούς, για την ιατρική και για τους άπειρους συνδυασμούς γεύσεων που μας προσφέρουν.
Σύμφωνα με την εκτενή αναφορά στο «Λεξικό» γύρω από τον ορισμό τους: «μπαχαρικά, τα. Μαγειρικά (ή άλλα) αρτύματα. Χρησιμοποιούνται ως προσθετικά στα τρόφιμα (και σε άλλα προϊόντα), στα οποία δίνουν τις αρωματικές (ή όποιες άλλες) ιδιότητες των ουσιών που περιέχουν.», «Πιστεύεται ότι τα μπαχαρικά τα προτιμούν όσοι δεν είναι μόνοι, οι κοινωνικοί, ας πούμε, άνθρωποι (αλλά δεν πρέπει να πολυϊσχύει αυτή η άποψη, δε μας αφορά).», «Εν γένει τα πάντα. Όλα τα αρωματικά κατσαρόλας που κυκλοφορούν στην αγορά: τα καλά, τα μέτρια ποιοτικά, τα κακά, τα νοθευμένα, τα κάκιστα, τα αμφιβόλου ποιότητας γενικώς.» και «Τα μπαχαρικά από μόνα τους αποτέλεσαν ισχυρό κίνητρο για την έναρξη της εποχής εκείνης όπου οι εξερευνητές θα είχαν τον πρώτο λόγο και ταυτίζονται (ως εκ τούτου) με την κτηνώδη ιστορία της αποικιοκρατίας, είναι άμεσα συνδεδεμένα με τον πλέον πρόστυχο «εκπολιτισμό» των θεωρούμενων ως «μπαχαρικών» ασιατικών και άλλων λαών».
Το «Μπαχαρικό Λεξικό» και η ιστορία
Η μεγαλύτερη έκπληξη στο «Μπαχαρικό Λεξικό» είναι το κομμάτι της ιστορίας. Ο Νίκος Πλατής αφιερώνει μεγάλο μέρος του βιβλίου στην προέλευση των μπαχαρικών, στο πώς ήρθαν στην Ευρώπη και ποιοι τα έφεραν. Δίνει ιδιαίτερη σημασία στο εμπόριο και την εκμετάλλευση των νησιών της νοτιοανατολικής Ασίας, της Ινδίας, της Αμερικής και της Αφρικής από τις ευρωπαϊκές αποικιοκρατικές δυνάμεις. Οι ιστορικές λεπτομέρειες που αναφέρονται στο βιβλίο δεν είναι ευρέως γνωστές, από την ανακάλυψη της Αμερικής μέχρι την εγκληματική εκμετάλλευση της Αφρικής και της Ασίας, η ιστορία των μπαχαρικών παρουσιάζεται με χιούμορ και ειρωνεία. Όπως και με ιδιαίτερα κριτική διάθεση στις τακτικές των διαφόρων εταιρειών των Ανατολικών Ινδιών και των μεγάλων εμπορικών δυνάμεων της Μεσογείου.
Βλέπουμε πώς τα μπαχαρικά είχαν έρθει στην νότια Ευρώπη από την Ασία μέσω της ξηράς και χρησιμοποιούνταν σαν μέσο ανταλλαγής από τα αρχαία χρόνια ακόμα αλλά και πώς το εμπόριό τους πέρασε στα χέρια της Βενετίας και της Γένουας μετά το Μεσαίωνα για να καταλήξει να ελέγχεται από την Πορτογαλία, την Ολλανδία και την Βρετανική Αυτοκρατορία.
Ο συγγραφέας του «Μπαχαρικού Λεξικού», Νίκος Δ. Πλατής
Ο Νίκος Δ. Πλατής γεννήθηκε το 1951 στον Πειραιά όπου ζει μέχρι και σήμερα. Είναι συγγραφέας, έχει κάνει ντοκιμαντέρ και εκπομπές στο ραδιόφωνο και έχει δουλέψει σε περιοδικά σαν ρεπόρτερ. Άλλα βιβλία του είναι το «Γατικό Λεξικό», το «Κάμα Τσούχτρα» και το «Ουαλικό Λεξικό Του Σεξ».
Το «Μπαχαρικό Λεξικό» είναι ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον και χρήσιμο βιβλίο για κάθε λάτρη της ιστορίας και της γαστρονομίας. Αποτελεί μία πολύ πλούσια πηγή πληροφοριών για όσους θέλουν να επεκτείνουν τις γνώσεις τους, στον μαγευτικό κόσμο των μπαχαρικών, αλλά και όσους θέλουν να αναζωογονήσουν το πάθος τους για την ανατολίτικη και όχι μόνο, κουζίνα! Είναι ένα βιβλίο γραμμένο με προσήλωση στο αντικείμενό του, αποτέλεσμα χρόνιας έρευνας και προσπάθειας, που χαρακτηρίζεται από την ιστορικότητά του και που αξίζει να βρίσκεται σε κάθε βιβλιοθήκη και σπίτι.
Πληροφορίες για το «Μπαχαρικό Λεξικό»
- Συγγραφέας: Νίκος Πλατή
- Τίτλος: Μπαχαρικό Λεξικό
- Εκδόσεις: Κέδρος
- Επανέκδοση (5 η έκδοση)
- Έτος πρώτης έκδοσης 2003
- ISBN: 978-960- 04-2303-7
- Τιμή: 25,36 €
- gatalexiko.gr
