Το “Lebensraum” του Θανάση Τριαρίδη παρουσιάζεται σε σκηνοθετική επιμέλεια της Γιώτας Σερεμέτη στο Faust Theatre από την Παρασκευή 4 Μαρτίου 2022. Η μοναδική, πρωτότυπη και οξυδερκής γραφή του Θανάση Τριαρίδη στο συγκεκριμένο έργο καταργεί τα όρια ανάμεσα στους ηθοποιούς και το κοινό, ενώ εκκινεί από την ναζιστική, επεκτατική θεωρία του Ζωτικού Χώρου, μεταγράφοντάς τη στο σήμερα.
Δύο άνθρωποι συναντιούνται στη σκηνή, δύο γυναίκες. Η Χειρίστρια του Πειράματος – το οποίο πραγματοποιείται παρουσία κοινού – οδηγεί τη συμμετέχουσα – η οποία βρίσκεται εδώ με τη θέλησή της έναντι αμοιβής – από την Κούβα και το Σινσινάτι μέχρι την Κουάλα Λουμπούρ συνοδεία μουσικής μέχρι να συναντήσει στα σκοτεινά δάση της Πολωνίας τους Εβραίους παρτιζάνους και να έρθει αντιμέτωπη μ’ αυτό που γεννά τον φασισμό.
Είναι το Πείραμα μια απλή καταγραφή στατιστικών στοιχείων; Πόσο αλλοιώνεται η ανθρώπινη φύση μέσα από την ψυχική δοκιμασία του Πειράματος;
Οι δύο ηθοποιοί που πρωταγωνιστούν στην παράσταση, η Δέσποινα Αποστολίδου και η Κατερίνα Σταθοπούλου μιλούν στο Artic.gr για την αφορμή της ενασχόλησής τους με αυτό το «μονόπρακτο πείραμα για την καλοσύνη», το φλέγον ζήτημα του «ζωτικού μας χώρου» και τη θεατρική συνθήκη που λειτουργεί ως «πείραμα».
Lebensraum | Δέσποινα Αποστολίδου – Κατερίνα Σταθοπούλου
Λυδία: – Με ποια αφορμή ξεκίνησε η ενασχόλησή σας με το έργο του Θανάση Τριαρίδη, «Lebensraum», σε σκηνοθετική επιμέλεια της Γιώτας Σερεμέτη που ανεβαίνει στο Θέατρο Faust; Γιατί επιλέξατε να καταπιαστείτε με το συγκεκριμένο κατά τη δεδομένη χρονική συγκυρία;
Δέσποινα Αποστολίδου: – Ο θαυμασμός για τον δάσκαλό μας στη θεατρική γραφή Θανάση Τριαρίδη και τα έργα του, μας οδήγησε στο να επιλέξουμε το Lebensraum. Το έργο με έναν ευφυή τρόπο μάς φέρνει αντιμέτωπους με τη στάση μας απέναντι σε ό,τι συμβαίνει γύρω μας, σε μικρή αλλά και σε μεγαλύτερη κλίμακα, και δημιουργεί ερωτήματα σχετικά με το κατά πόσο μένουμε θεατές των καταστάσεων ή παίρνουμε την ευθύνη της δράσης. Νιώθω πολύ τυχερή και, ειλικρινά, ευγνώμων που είμαι μέρος αυτού του «πειράματος» μαζί με την συνάδελφό μου Κατερίνα Σταθοπούλου και με την Γιώτα Σερεμέτη που μοιράστηκε την αγάπη και το πάθος μας για αυτή τη δουλειά.
Κατερίνα Σταθοπούλου: – Λάτρεψα τη γραφή του Θανάση Τριαρίδη, από την πρώτη στιγμή που τον γνώρισα ως συγγραφέα, και κατόπιν ως δάσκαλό μου. Το «Lebensraum» το είχα απολαύσει σε παράσταση παλαιότερα. Μου είχε κάνει ιδιαίτερη εντύπωση, αυτή η μυρωδιά του κινδύνου που πλανάται στο πείραμα, για καιρό καταλάμβανε τις σκέψεις μου και την ανακαλούσα. Θέτει τόσα καίρια ερωτήματα στον θεατή αλλά και στον ηθοποιό, τραβάει εντέχνως το χαλί κάτω από τα πόδια, φέρνει τον άνθρωπο αντιμέτωπο με τα πιστεύω του αλλά και με τη σκληρή συνειδητοποίηση ότι δε γνωρίζουμε τόσο καλά αυτόν που αντικρίζουμε στον καθρέφτη.
Η επιλογή του συγκεκριμένου έργου επομένως, ήταν φυσικό επακόλουθο. Καταπιάνεται με ένα φλέγον ζήτημα, τον “ζωτικό χώρο” μας. Εν προκειμένω τυγχάνει δυστυχώς να είναι και τραγικά επίκαιρο. Το γεγονός ότι η Γιώτα Σερεμέτη απογείωσε με τη σκηνοθετική της επιμέλεια, όσα έγραψε ο συγγραφέας και λαχταρούσαμε να ερμηνεύσουμε οι ηθοποιοί, είναι μεγάλο ευτύχημα. Η Δέσποινα κι εγώ είμαστε εξαιρετικά χαρούμενες, τυχερές και γεμάτες ευγνωμοσύνη που είμαστε μέρος της συνεργασίας αυτής.
Λυδία: – Το έργο εκκινεί από την ναζιστική, επεκτατική θεωρία του Ζωτικού Χώρου και την μεταγράφει εφιαλτικά στο σήμερα. Δύο άνθρωποι συναντιούνται στη σκηνή, δύο γυναίκες. Η Χειρίστρια του Πειράματος – το οποίο πραγματοποιείται παρουσία κοινού – οδηγεί τη συμμετέχουσα – η οποία βρίσκεται εδώ με τη θέλησή της έναντι αμοιβήςώστε να έρθει αντιμέτωπη μ’ αυτό που γεννά τον φασισμό. Με τι είδους «Πειράματα» του σήμερα υπάρχει αντιστοιχία και ποιοι είναι οι «χειριστές» τους;
Δέσποινα Αποστολίδου: – Το έργο μέσω του πειράματος, που διεξάγεται παρουσία κοινού, μεταφέρει τη θεωρία του ζωτικού χώρου από το επίπεδο ενός έθνους σε ατομικό επίπεδο. Στη Ναζιστική Γερμανία η έννοια του “ζωτικού χώρου” αφορούσε τη χερσαία επέκταση στα εδάφη που είχαν τη δυνατότητα να εξυπηρετήσουν τον γερμανικό λαό εφόσον απαλλάσσονταν από μειονοτικούς πληθυσμούς. Αυτή η έννοια της κατάκτησης και της εξουσίας, αυτός ο αγώνας για τον ζωτικό χώρο, υπάρχει αντίστοιχα και σε ατομικό επίπεδο.
Το άτομο καλείται να παραχωρήσει ζωτικό του χώρο σε έναν χειριστή, μιας και το βάρος της ελευθερίας και της ευθύνης της απόφασης είναι δύσκολα διαχειρίσιμο. Αυτό θεωρώ πως είναι, αντίστοιχα, και το «πείραμα» του σήμερα. Πόσο οι άνθρωποι παραχωρούμε ή ζητάμε να μας παραχωρήσουν ζωτικό χώρο. Είμαστε, δηλαδή, και χειριστές και συμμετέχοντες στο πείραμα της κοινωνίας μας και της ζωής μας, διαπραγματευόμενοι τον προσωπικό ηθικό μας κώδικα.
Κατερίνα Σταθοπούλου: – Όπως λέγεται και στην παράσταση “στο κοινό αρέσουν τα πειράματα. Και γενικότερα, αρέσουν στην ανθρωπότητα…” Πολλές φορές, με όχημα την απάθεια ή μια σαδιστική ικανοποίηση μπορεί να καταστούμε μάρτυρες ενός “πειράματος”, ή οι αποδέκτες, ή ακόμα και οι χειριστές. Ο “ζωτικός χώρος” αποτελεί διακύβευμα, είτε σε επίπεδο προσωπικό είτε στα πλαίσια μιας ευρύτερης ομάδας, μιας κοινωνίας, μιας κρατικής δομής. Κάποιες φορές μπορεί να αντιλαμβανόμαστε το πείραμα και το ρόλο μας εντός αυτού, κάποιες άλλες όχι. Κρίσιμο είναι όταν το αντιληφθούμε, πώς θα (αντι)δράσουμε. Γύρω μας λαμβάνουν και πάντα θα λαμβάνουν χώρα γεγονότα – οι άνθρωποι θα πρέπει να βρίσκουμε το όριο και τη θέση μας απέναντι σε αυτά.
Λυδία: – Πώς μετέχουν οι θεατές στην εν λόγω παράσταση; Η θεατρική συνθήκη αποτελεί από μόνη της μήπως ένα «Πείραμα»;
Δέσποινα Αποστολίδου: – Οι θεατές παρακολουθώντας τη διαδικασία του πειράματος να εξελίσσεται, έχουν τη δυνατότητα να επέμβουν, εάν το θελήσουν, και να αντιδράσουν σε αυτό που συμβαίνει. Αυτός είναι άλλωστε και ο σκοπός ενός τέτοιου πειράματος, η μελέτη των αντιδράσεων ή απλώς των σκέψεων, που είναι εξίσου σημαντικό. Άρα, πιστεύω πως ναι. Η θεατρική συνθήκη αποτελεί από μόνη της ένα «Πείραμα», μιας και ο θεατής έχει τη δυνατότητα να επέμβει, να πάρει την ευθύνη της πράξης και να κρίνει αν αυτό που συμβαίνει είναι αληθινό ή πρόκειται απλώς για μια φάρσα.
Κατερίνα Σταθοπούλου: – Σαφώς και η θεατρική συνθήκη αποτελεί ένα πείραμα. Ο θεατής προσκαλείται να μετάσχει σε μια τελετή, να γίνει μύστης της θεατρικής πράξης που διαδραματίζεται ενώπιόν του. Συνήθως το αποτέλεσμα προκύπτει όταν αποχωρήσει ο θεατής, σκεπτόμενος όσα άκουσε και είδε. Εν προκειμένω, στο “Lebensraum” τα ζητήματα τίθενται νωρίτερα. Το κοινό ερωτάται και εάν το θελήσει, μπορεί να αντιδράσει αναλόγως, ή έστω μπορεί να σκεφτεί… γιατί δεν αντέδρασε.
Lebensraum του Θ. Τριαρίδη στο Faust | Πληροφορίες παράστασης
Διαβάστε περισσότερες Θεατρικές συνεντεύξεις εδώ
