Laurence Anyways του Xavier Dolan

Στο “Laurence Anyways” ο φακός εστιάζει στην αιρετική μα και φλογερή σχέση του Λόρενς (Μελβίλ Πουπό), ενός νεαρού φιλολόγου και δυνάμει ποιητή, με την Φρεντ (Σουζάν Κλεμάν). Την ήδη θυελλώδη -κυρίως διότι πνέουν ισχυροί άνεμοι πάθους- αυτή ερωτική σχέση έρχεται να σφραγίσει μία παραδοχή και ταυτόχρονα εξομολόγηση. Ο Λοράνς εκμυστηρεύεται στην Φρεντ ότι δεν μπορεί πλέον να αναγνωρίζει τον εαυτό του, παρά μόνο με γυναικεία ρούχα, χωρίς όμως να έχει ποτέ διανοηθεί ότι θα διακινδύνευε να χάσει τη γυναίκα της ζωής του.

Σκηνοθέτης-Σεναριογράφος: Xavier Dolan

Πρόκειται για τον νεαρό βιρτουόζο της έβδομης τέχνης, ο οποίος δραστηριοποιείται και ως σκηνοθέτης και σεναριογράφος αλλά και ως ηθοποιός . Από τα 5 του μόλις χρόνια έχει δώσει το παρόν στην μεγάλη οθόνη. Το 2009 και μάλιστα σε ηλικία μόλις 19 ετών, ο Xavier Dolan περνά και επίσημα στον χώρο της σκηνοθεσίας με την ταινία του «Σκότωσα τη μητέρα μου», η οποία απέσπασε διθυραμβικά σχόλια κοινού και κριτικών και ως τώρα δεν έχει σταματήσει να μας εκπλήσσει ευχάριστα με το έργο του. Μάλιστα, του έχει αποδοθεί το προσωνύμιο «παιδί- θαύμα του γαλλικού κινηματογράφου».

Πρωταγωνιστούν: Melvil Poupaud, Suzanne Clément, Nathalie Baye

Κριτική της ταινίας “Laurence Anyways”

Η ταινία “Laurence Anyways” θέτοντας στο προσκήνιο έναν αντισυμβατικό έρωτα στηλιτεύει τις εκάστοτε κυρίαρχες κανονικοποιητικές νόρμες συλλήβδην και αναμεταδίδει τις συνακόλουθες κοινωνικές αντιστάσεις κάθε φορά που τα πρότυπα και τα στερεότυπα μιας εποχής δοκιμάζονται. Ο σκηνοθέτης μας μεταφέρει στον Καναδά και αποδίδει με ενάργεια το κλίμα της δεκαετίας του ΄90, μία περίοδος της αμερικάνικης ιστορίας που χαρακτηρίζεται από την ανάδυση και την ένταση των αγώνων διεκδίκησης των δικαιωμάτων ορισμένων περιθωριακών και παραγνωρισμένων κοινωνικών ομάδων, όπως οι γκέι και οι λεσβίες, τα φεμινιστικά κινήματα και οι μαύροι. Όμως, οι διεκδικήσεις που εγείρονται δεν προκαλούν μόνο κοινωνικές αναταράξεις, αλλά εν προκειμένω διακυβεύουν την εξέλιξη μιας ιδιάζουσας προσωπικής σχέσης που έχει την τάση να αντιστρατεύεται στο ίδιο της το «πεπρωμένο».

 Μαζί με το σενάριο ξεδιπλώνεται και το παζλ των εαυτών, σημείο στο οποίο η ταινία κερδίζει με περισσή δεξιοτεχνία  σε ψυχαναλυτικό βάθος . Ένα αντισυμβατικό ζευγάρι ο Λοράνς και η Φρεντ παρασύρονται στη δίνη ενός παθιασμένου έρωτα, ζώντας στις παρυφές της κανονικότητας, χωρίς, ωστόσο, να το αντιλαμβάνονται. Ο Λοράνς έρχεται αντιμέτωπος με το πλήρωμα -του προσωπικού- του χρόνου, και κεραυνοβολεί την Φρεντ ανακοινώνοντάς της ότι θέλει να ντύνεται ως γυναίκα, χωρίς αυτό βέβαια να συνεπάγεται τον χωρισμό τους ή την ομοφυλοφιλία του. Ο πάντοτε διεμφυλικός εαυτός του ομολογεί ότι αισθάνεται περισσότερο εαυτός του όταν προσομοιάζει στην γυναικεία όψη. Η Φρεντ, ή όπως εκείνος θα τη σημασιοδοτήσει στα ποιήματά του, η γυναίκα ΑΩ, παραμερίζοντας τον όποιο αιφνιδιασμό αλλά και την κοινή γνώμη και τις παραινέσεις φίλων και οικογένειας, ενδίδει και αναλαμβάνει τη θέση της στο πλευρό –πλέον- της. Όμως, η κάθε απόπειρα δεν προεξοφλεί πάντα αίσιο το τέλος και τα μέτρα της αντισυμβατικότητας δοκιμάζουν σκληρά τα ανθρώπινα όρια.

Το χρονικό της αναζήτησης της ταυτότητας, το δικαίωμα στη διαφορετικότητα και την επιλογή, οι ατομικές ελευθερίες σε συνάρτηση με τους Σημαντικούς Άλλους αλλά και με τα κοινωνικά πρότυπα και την έννοια του κοινωνικά αποδεκτού αναδύονται και αποκρυσταλλώνονται σε στιγμιότυπα σχέσης. Τα σύνορα δεν είναι πάντα διαπερατά και τα χάσματα δεν γεφυρώνονται πάντα.

Σε όλη την κινηματογραφική αυτή διαδρομή η αγάπη συγκρούεται με την ίδια την φύση της. Και η αγάπη; Η αγάπη που εξαντλεί τα περιθώρια, που καταρρίπτει στερεότυπα, που δεν ξοδεύεται, που αποδέχεται;

Εδώ ο σκηνοθέτης-σε συνέργεια με την υποκριτική δεινότητα των πρωταγωνιστών- έρχεται αντιμέτωπος με ολόκληρη την παλέτα των συναισθηματικών διακυμάνσεων, χωρίς εκπτώσεις στο ρεαλισμό της έκφρασης τους. Tα όρια κλυδωνίζονται και επαναχαράζονται επώδυνα, μετά από κάθε αντιπαράθεση με τα αλληλοσυγκρουόμενα εγώ.

Εξίσου, δοκιμάζεται και η υφή της σχέσης και της αγάπης καθεαυτής που προσκρούει στις τραχιές επιφάνειες του εγώ, δημιουργώντας ρωγμές στο «εμείς». Άλλωστε, όταν η ζωή εγγίζει μεταιχμιακά σημεία, οξύνεται η διαπάλη, πυροδοτούνται εκρήξεις και διαρρηγνύεται η εσωτερική συνάφεια.   Βέβαια, ίσως η αποδοχή της ετερότητας να μην συμβιβάζει τα θέλω, ούτε να συγκλίνει σε μία κοινή πορεία. Ίσως να διανοίγει παράλληλους δρόμους, με όλο τον πόνο που μπορεί να συνεπιφέρει αυτή η επίγνωση. Τότε, η ίδια η απουσία σημείων τομής συνίσταται σε ένα τραγικό παιχνίδι ανακάλυψης με κόστος την αγάπη και άξια πληρωμή την αυτογνωσία. Παρόλα αυτά, η μετάβαση πρέπει να ολοκληρωθεί και στο εν λόγω έργο μας χαρίζεται ατόφια.

Το “Laurence Anyways” αποτελεί παράθυρο στο ρεαλισμό των κάποιων περιθωριακών άλλων. Αυτών που αποκλίνουν, που περπατούν ανάποδα και πέρα από κανονικότητες. Άνθρωποι που αποτινάζουν τα περιττά, τα έξωθεν επιτακτικά, για να κυνηγήσουν τα ενδότερα. Πολλές φορές, θύμα της συμφιλίωσης με τον εαυτό, μπορεί να χαθεί η αγάπη για να κερδηθεί η ισορροπία. «Ο καθένας έχει τα συρματοπλέγματά του» κι έτσι οι αποστάσεις του εγώ από το εσύ νοούνται αδιόρατες και η αγάπη παίζεται στις λεπτές αποχρώσεις όπου το «εμείς» μετεωρίζεται πάνω από ακρότητες. Το δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού προβάλλεται ως ασίγαστη ανάγκη και κινητήριος δύναμη για αναμέτρηση με τον εαυτό και τους άλλους. Και το ενδιαφέρον, μεταφέρεται στην αναζήτηση της ουσίας, στο φαίνεσθαι και στο είναι, στο εφικτό και το αδύνατο, στο συνειδητό και σε εκείνο που διαφεύγει ή λανθάνει…

Από κοινού οι συντελεστές της ταινίας “Laurence Anyways” κατορθώνουν να αγγίξουν αληθινά το ρευστό χρώμα και το ακαθόριστο σχήμα του ανθρώπινου. Αυτό το αστάθμητο της ανθρώπινης φύσης, η σχιζοειδής δυναμική της ανθρώπινης ύπαρξης, που συχνά μετουσιώνεται σε κινητήριο και ανατρεπτική δύναμη.

Ως μοναδικό –αν και αμελητέο- αποθαρρυντικό, για την θέαση της εν λόγω ταινίας, στοιχείο θα μπορούσε να θιγεί η μεγάλη διάρκεια της ταινίας (168 λεπτά). Ως προς το εικαστικό κομμάτι και τη φωτογραφία, κυριαρχούν τα έντονα χρώματα και τα εκτυφλωτικά φώτα, γεγονός για το οποίο ενδέχεται να υποτεθεί μια τάση επιδειξιομανίας και υπερβολής. Η σκηνοθεσία είναι ευρηματική κυρίως στον τρόπο που συμπλέκει και αποτυπώνει τις αντιδράσεις των πρωταγωνιστών, ενώ οι ηθοποιοί καταφέρουν να διαφυλάξουν την αλήθεια της ανθρώπινης σύγκρουσης τόσο με καθημερινότητες, όσο με πρόσωπα, με νόρμες όσο και με τον ίδιο τον εαυτό. Συνεκδοχικά, δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η ταινία τιμήθηκε με δύο βραβεία: στο φεστιβάλ των Καννών με την Σουζάν Κλεμάν να αποσπά Βραβείο Καλύτερης Γυναικείας Ερμηνείας  «Ένα Κάποιο Βλέμμα» το 2012 καθώς και στο Φεστιβάλ κινηματογράφου του Τορόντο το 2012 όπου διακρίθηκε ως «Καλύτερη Ταινία». Τέλος, αξίζει να αναφερθεί και η ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα μουσική επένδυση και επιμέλεια της ταινίας, κάτι που συνεισφέρει τα μέγιστα τόσο στην μετουσίωση των σκηνών όσο και στην συναισθηματική φόρτιση και αποφόρτιση των θεατών.

Στο “Laurence Anyways”  το ταξίδι της ταυτοποίησης εκτυλίσσεται διεξοδικά και στο ακέραιο επιτρέποντας το βάθος της αναγκαιότητας για προσωπικό αυτοπροσδιορισμό με όρους διαφορετικότητας να στηλιτεύσει τον ένοχο συμβιβασμό, τις κανονιστικές νόρμες και τον κοινωνικό παρωπιδισμό και κομφορμισμό. «Λόρενς για πάντα», λοιπόν, ή το μετέωρο βήμα που κέρδισε σε αποφασιστικότητα τη ζωή.

“ECCE HOMO”/ «Ιδού ο άνθρωπος», λοιπόν!

Trailer της ταινίας “Laurence Anyways”

Τίτλος: “Laurence Anyways” 

Έτος: 2012

 Xώρα: Καναδάς

 Διάρκεια: 168 λεπτά

Διανομή: Videorama

IMDB