Υπόθεση της ταινίας Το Κοινόβιο: Δανία 1975. Η Άννα είναι μια επιτυχημένη παρουσιάστρια ειδήσεων, παντρεμένη με τον Έρικ αρχιτέκτονα καθηγητή στο πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης. Μαζί έχουν μια κόρη την 14χρονη Φρέγια. Ο Έρικ με τον θάνατο του πατέρα του θα κληρονομήσει το πατρικό του σπίτι σε παραθαλάσσιο προάστιο της Κοπεγχάγης. Το όμορφο αυτό σπίτι είναι ένα πολύ μεγάλο σπίτι και τα έξοδα συντήρησης του τεράστια για το βαλάντιο της οικογένειας. Ο Έρικ λοιπόν δεν βλέπει άλλη λύση πέραν αυτής της πώλησης του. Η Άννα όμως έχει μια καλύτερη ιδέα. Θεωρεί ότι το σπίτι μπορεί να αποφύγει την πώληση και μάλιστα να γίνει αφορμή για μια αλλαγή στην ρουτινιασμένη τους ζωή. Θέλοντας να ταράξει τα νερά της συμβατικής τους ζωής, προτείνει να φωνάξουν φίλους και γιατί όχι και αγνώστους να συγκατοικήσουν μαζί τους και να μοιραστούν τα έξοδα. Αν και απρόθυμος αρχικά ο Έρικ θα συμφωνήσει και έτσι θα δημιουργήσουν ένα Κοινόβιο. Μια καινούργια δομή οικογένειας που διέπεται από δημοκρατικές αρχές και ελευθεριάζοντα ήθη. Όλα μοιάζουν με γιορτή, μέχρι που ο Έρικ θα ερωτευτεί μια φοιτήτρια του. Η Άννα θα προτρέψει τον Έρικ και τους υπόλοιπους να την δεχτούν στο σπίτι, θέλοντας να κρατήσει την συμβίωση ανοιχτή, στα πλαίσια της ελευθερίας της κοινής συμβίωσης που έχουν συνδημιουργήσει. Πόσο έτοιμη είναι όμως να δεχτεί αυτήν την ελευθερία που η ίδια οραματίστηκε; Και ποια τα όρια του ιδιωτικού και του κοινού, μέσα σε μια συνθήκη όπως το Κοινόβιο;

Το Κοινόβιο2
Ο Ulrich Thomsen και η Tryne Dirholm στην ταινία Το Κοινόβιο
Κριτική της ταινίας Το Κοινόβιο

Το έτερο τρομερό παιδί του δανέζικου κινηματογράφου και συνδημιουργός του Δόγματος ’95, Thomas Vinterberg, επιστρέφει στα πάτρια εδάφη μετά το αγγλόφωνο Far From the Madding Crowd, και συγκεκριμένα στις προσωπικές του εμπειρίες ως παιδιού που έζησε μέσα σε ένα κοινόβιο. Το Κοινόβιο βασίζεται σε ένα θεατρικό που έγραψε ο ίδιος και που μετέτρεψε σε σενάριο με την βοήθεια του Tobias Lindholm. Η ιστορία τοποθετείται στην αντικομφορμιστική δεκαετία του ’70, μια εποχή κοινωνικού πειραματισμού όπου η ελευθεριάζουσα ηθική που πλανιόταν στην ατμόσφαιρα, έθετε σε αμφισβήτηση νόρμες, συντηρητισμούς, ταμπού και οραματιζόταν καινούργιες κοινωνικές δομές πιο ανοιχτές και θεωρητικά πιο συμβατές με τα δημοκρατικά ιδεώδη. Αν λοιπόν θεωρήσουμε κυτταρικό πυρήνα της κοινωνικής δομής την οικογένεια, η πειραματική ελευθεριακή διάθεση της εποχής προσπάθησε να επέμβει στον κοινωνικό αυτό πυρήνα με σκοπό να τον μεταλλάξει. Τα κοινόβια ήταν η πρακτική εφαρμογή αυτών των ανανεωτικών διαθέσεων.

Από την ηλικία των 19 ετών ζούσα σε Κοινόβιο. Θυμάμαι τον εαυτό μου περικυκλωμένο από γεννητικά όργανα, μπύρες, ακαδημαϊκές συζητήσεις, αγάπη και προσωπικές τραγωδίες. Ως παιδί, κάθε μέρα ήταν ένα παραμύθι. Κάθε φορά που έβγαινα από το δωμάτιο μου, μια έκπληξη με περίμενε στην επόμενη γωνία…. Η εποχή των κοινοβίων έχει τελειώσει εδώ και πολλά χρόνια. Μου λείπει, γιατί πιστεύω ότι ήταν μια καταπληκτική εμπειρία. Υπάρχουν τρομερές αξίες πίσω από όλο αυτό το σχήμα” θα δηλώσει ο σκηνοθέτης. Νοσταλγική και όμορφη η εμπειρία του Vinterberg από την κοινοβιακή ζωή, καθορίζει σε μεγάλο βαθμό και το ύφος της ταινίας. Το Κοινόβιο δεν έχει την δύναμη και την αιχμηρότητα της ψυχολογικής καταβύθισης στις σκοτεινότερες πτυχές της ανθρώπινης ύπαρξης που συναντάμε στην Οικογενειακή Γιορτή και στο Κυνήγι. Πίσω όμως από την φαινομενική μετριοπάθεια, ο Δανός δημιουργός που ξέρει πολύ καλά να δημιουργεί χαρακτήρες με ψυχολογικό βάθος, λειτουργεί και πάλι αποδομητικά και προβοκατόρικα, όχι με μεγάλη ένταση αυτήν την φορά, αλλά πάντα με δραματική ουσία.

Το Κοινόβιο ξεκινά με την απόφαση μιας τριμελούς τακτοποιημένης οικογένειας να σπάσει τα δεσμά της κάπως βαρετής και ήσυχης καθημερινότητας της, με το να φωνάξει στο νεοαποκτηθέν σπίτι της, πατρικό κληροδότημα, φίλους και γιατί όχι και αγνώστους για να συμβιώσουν όλοι μαζί. Η απόφαση δεν προκύπτει από ιδεολογικούς σκοπούς αλλά από την ανάγκη τους αφενός να κρατήσουν το οικονομικά ασύμφορο μεγάλο τους σπίτι, και κυρίως από την ανάγκη τους για ανανέωση της τελματωμένης τους καθημερινότητας. Αυτή που συλλαμβάνει την ιδέα και προτρέπει στην πραγματοποίηση της είναι η γυναίκα της οικογένειας Άννα. Ο σύζυγος της Έρικ αρχικά όχι και πολύ θερμός, σταδιακά πείθεται και προχωρεί στην υλοποίηση της, κρατώντας πάντα κάποιες επιφυλάξεις. Η 14χρονη Φρέγια είναι περισσότερο παρατηρητής και σιωπηλός συμμέτοχος. Το Κοινόβιο οργανώνεται, τα μέλη του περνούν τις μέρες τους μαζί, μοιράζονται τα έξοδα και τις δουλειές και συναποφασίζουν για την κοινή τους ζωή, στα μαζώματα-συνελεύσεις που αποτελούν και την ανώτατη μορφή εξουσίας στο σπίτι. Όλα μοιάζουν με γιορτή στο Κοινόβιο μέχρι που ο Έρικ, αυτός που έχει ίσως την μεγαλύτερη δυσκολία προσαρμογής στην καινούργια αυτή οικογενειακή δομή, ερωτεύεται μια φοιτήτρια του και αποφασίζει πως θα πρέπει να φύγει από το σπίτι. Η Άννα, εμπνευστής της ιδέας για το Κοινόβιο, μετά το αρχικό σοκ, θέλοντας να παραμείνει ανοιχτή στης προθέσεις της, προτρέπει τον Έρικ και τους υπόλοιπους να δεχτούν την ερωμένη στο σπίτι. Οι προθέσεις μπορεί να είναι ανοιχτές και προοδευτικές, κατά πόσον όμως είναι έτοιμος ο καθένας να δεχτεί την ελευθερία που οραματίστηκε και να καταλύσει ανώδυνα τις συμβάσεις μέσα στις οποίες αφενός δείχνει να ασφυκτιά,και αφετέρου ουσιαστικά τον έχουν διαμορφώσει;

Το Κοινόβιο3
Σκηνή από την ταινία Το Κοινόβιο

Στο Κοινόβιο το κέντρο βάρους της ιστορίας δίνεται στο ζευγάρι Άννα Έρικ, και στο τρίγωνο που αυτό θα σχηματίσει στην πορεία. Τα υπόλοιπα μέλη του κοινοβίου, δρουν περιφερειακά σχηματίζοντας ένα είδος αρχαίου χορού. Μόλις το Κοινόβιο σχηματιστεί, δημιουργώντας το ελευθεριακό πλαίσιο μέσα στο οποίο θα λειτουργήσουν οι βασικοί ήρωες, η δραματική σύγκρουση συμβαίνει και το δράμα εξελίσσεται. Κεντρικό ρόλο στην ιστορία κατέχει και η 14χρονη κόρη που ως παρατηρητής υφίσταται ουσιαστικά τις επιπτώσεις των επιλογών των ενηλίκων, οι οποίες την ωριμάζουν γρηγορότερα. Αυτή είναι που θα δώσει και την λύση στο τέλος. Το Κοινόβιο δεν εξετάζει τόσο την πολυπλοκότητα των σχέσεων των μελών της, όσο την σύμβαση της συζυγίας. Η Άννα που γεννά την ιδέα για το Κοινόβιο, θέλοντας να ξεφύγει από τα στενά όρια της συμβίωσης στον γάμο και να ανοίξει τα όρια της οικογενειακής της σύμβασης, είναι αυτή που στο τέλος χάνει την βάση αυτής της συνύπαρξης, την συντροφικότητα του ίδιου της του άντρα. Όσο ελευθεριάζουσα μπορεί να είναι η διάθεση και η αντίληψη κάποιου για τις σχέσεις, η θεωρία απέχει πάντα από το βίωμα και την εμπειρία. Πόσο έτοιμοι είμαστε να βιώσουμε την ελευθερία που ονειρευόμαστε; Αυτό που στην θεωρία μπορεί να μοιάζει ιδανικό, στην πράξη θα κολλά πάντα σε συναισθήματα, εγωισμούς, ένστικτα αυτοσυντήρησης και κτητικότητας. Θα κολλά σε συμβάσεις αιώνων που όσο και αν τις αμφισβητούμε, έχουν περάσει στο DNA μας και η κατάλυση τους δεν είναι τόσο απλή.

Το Κοινόβιο δεν είναι ούτε Οικογενειακή Γιορτή ούτε Κυνήγι. Υπερισχύει μια μετριοπάθεια και μια νοσταλγική διάθεση. Πίσω όμως από αυτήν την επιφάνεια κρύβονται ήρωες με ψυχολογικό βάθος που η ιστορία τους κατατέμνει. Και αυτό οφείλεται και στην εξαιρετική ικανότητα του Vinterberg να δημιουργεί ήρωες αλλά και στο εξαιρετικό καστ των ηθοποιών, με κυρίαρχη την Trine Dyrholm, που απέσπασε και την Αργυρή Άρκτο Καλύτερης Γυναικείας Ερμηνείας. Και αν το Κοινόβιο δεν ανταποκρίνεται των προσδοκιών σου, δεν παύει να είναι μια ωραία ταινία που ανοίγει ουσιαστικό διάλογο με τον θεατή της.

Trailer της ταινίας Το Κοινόβιο

Πληροφορίες της ταινίας Το Κοινόβιο

  • Σκηνοθεσία: Thomas Vinterberg

  • Σενάριο: Tobias Lindholm, Thomas Vinterberg

  • Πρωταγωνιστούν: Ulrich Thomsen, Trine Dyrholm, Helene Reingaard Neumann, Martha Sofie Wallstrom Hansen, Lars Ranthe, Fares Fares, Magnus Millang, Julie Agnete Vang, Anne Gry Henningsen

  • Έτος Παραγωγής: 2016

  • Χώρα: Δανία, Σουηδία

  • Διάρκεια: 111′

  • IMDb

    to_koinovio_2016
    Poster της ταινίας Το Κοινόβιο
Προηγούμενο άρθροΠαραδοσιακά γλυκά των Χριστουγέννων στην Ελλάδα
Επόμενο άρθροΑνιχνεύσεις και φωτογραφικά αρχεία: Αρχεία Ζωής