Ποιο είναι το κινηματογραφικό φεστιβάλ Sundance;
«Πάντα θα υπάρχει χώρος για ανακάλυψη, όσο υπάρχουν καλλιτέχνες πρόθυμοι να πάρουν ρίσκα, καλλιτέχνες που αφηγούνται τις ιστορίες τους χωρίς συμβιβασμούς. Το Sundance θα είναι εδώ για να προσφέρει υποστήριξη ενώ η δημιουργική κοινότητα του θα προασπίζεται κάθε νέα ιδέα ή διαφορετική γνώμη». Τα λόγια ενός εκ των ιδρυτών του φεστιβάλ, του Robert Redford απηχούν ακριβώς την σημασία του Sundance για να τον κινηματογράφο. Φέτος, το κινηματογραφικό φεστιβάλ κλείνει τριάντα χρόνια επιτυχημένης πορείας ανάδειξης των ανεξάρτητων φωνών του σινεμά, μένοντας πιστό στις αξίες του και κρατώντας ζωντανή την ελπίδα που θέλει την αλλαγή να έρχεται από τις ασυνήθιστες «φωνές».
Η αρχή
To 1974, o Sterling Van Wagenen, θεατρικός και κινηματογραφικός παραγωγός, ο John Earle, μέλος του Utah Film Commission και οι συνεργάτες τους δημιούργησαν το κινηματογραφικό φεστιβάλ της Utah. Ο στόχος του ήταν τριπλός: να προσελκύσουν κινηματογραφιστές στην Utah, να προβάλλουν παλιές ταινίες και να συζητήσουν για αυτές, να διοργανώσουν έναν διαγωνισμό στον οποίο ταινίες που δεν είχαν γυριστεί στο Hollywood θα διακρίνονταν και θα αποκτούσαν ευρύτερο κοινό.
Η διοίκηση του φεστιβάλ της Utah πέρασε στα χέρια φίλων και συνεργατών των ιδρυτών, όπως ο ηθοποιός Robert Redford, o οποίος ζούσε στην περιοχή από την δεκαετία του ’60 και είχε παντρευτεί την ξαδέρφη του Van Wagenen. Η χρηματοδότηση για το φεστιβάλ προερχόταν από το Utah Film Commission καθώς και από δωρεές. Το πρώτο φεστιβάλ διεξήχθη στο Salt Lake City το 1978. Το όνομα του Redford αποτέλεσε πόλο έλξης για στούντιο και διανομείς, που σε αντίθετη περίπτωση δεν θα ενδιαφέρονταν για την μικρή αυτή γιορτή του κινηματογράφου.
Το Ίδρυμα Sundance
Το 1981, ο Redford ίδρυσε το Ίδρυμα Sundance, έναν μη- κυβερνητικό οργανισμό με στόχο την ανακάλυψη και ενίσχυση των ανεξάρτητων δημιουργιών του αμερικανικού και του παγκόσμιου κινηματογράφου. Εκείνη τη χρονιά, δέκα ανερχόμενοι κινηματογραφιστές προσκλήθηκαν στην περιοχή Sundance, στη Utah όπου είχαν την ευκαιρία να συνεργαστούν με καταξιωμένους συγγραφείς, σκηνοθέτες και ηθοποιούς ώστε να κάνουν πραγματικότητα τα ανεξάρτητα έργα τους. Εκτός από τον κινηματογράφο, το Ίδρυμα παρέχει ευκαιρίες και σε άλλους τομείς όπως το θέατρο, η μουσική και τα ψηφιακά μέσα.
Σήμερα, το Ίδρυμα αποτελείται από 150 μέλη, διαθέτει γραφεία στο Los Angeles, τη Νέα Υόρκη, το Park City, διοργανώνει 24 εργαστήρια, οι δωρεές προσεγγίζουν τα 2.5 εκατομμύρια δολάρια ενώ οι καθοδηγήσεις σε νέους καλλιτέχνες φτάνουν τις 350 κάθε χρόνο.
Το κινηματογραφικό φεστιβάλ
Από το 1985 και έπειτα, το φεστιβάλ της Utah βρέθηκε κάτω από την διεύθυνση του ιδρύματος Sundance ενώ το 1991 μετονομάστηκε σε κινηματογραφικό φεστιβάλ του Sundance. Την δεκαετία του ’90, το φεστιβάλ άρχισε να γίνεται όλο και πιο γνωστό ενώ πλέον κατατάσσεται ανάμεσα στα πέντε πιο σημαντικά φεστιβάλ κινηματογράφου.
Κάθε Ιανουάριο, άνθρωποι από όλο τον κόσμο έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν τις πρωτότυπες δουλειές των ταλαντούχων συμμετεχόντων. Εκτός από το φεστιβάλ λαμβάνουν χώρα πενήντα άλλες δραστηριότητες που έχουν σαν στόχο να συνδέσουν τους καλλιτέχνες με το κοινό ώστε να ακούσουν την «φωνή» τους, να πάρουν ιδέες, να δημιουργήσουν μια κοινότητα που θα στηρίζει την ανεξάρτητη κινηματογράφηση. Οι ανεξάρτητες παραγωγές όχι μόνο ψυχαγωγούν το κοινό, δημιουργούν ένα αίσθημα κατανόησης για τους άλλους, ενώ μπορούν να οδηγήσουν ακόμα και σε αλλαγές στην κοινωνία.
Με το πέρασμα των χρόνων, ο αριθμός των φιλμ που παίρνουν μέρος στο φεστιβάλ έχει αυξηθεί πολύ οπότε έπρεπε να δημιουργηθούν κατηγορίες που εξυπηρετούσαν όχι μόνο πρακτικούς σκοπούς, αλλά και την καλύτερη κατανόηση των ταινιών από την πλευρά του κοινού. Σήμερα, υπάρχουν οκτώ κατηγορίες στις οποίες κατατάσσονται οι ταινίες.
Η πρώτη κατηγορία αφορά το διαγωνιστικό τμήμα για τις αμερικανικές ταινίες μυθοπλασίας και τα ντοκιμαντέρ. Οι ταινίες είναι δεκαέξι τον αριθμό και συνήθως λαμβάνουν την μεγαλύτερη προσοχή από τα μέσα ενημέρωσης.
Η δεύτερη κατηγορία αφορά το διαγωνιστικό τμήμα για την παγκόσμια/ ξενόγλωσση μυθοπλασία και τα ντοκιμαντέρ. Και εδώ, οι ταινίες είναι 16. Η τρίτη κατηγορία αφορά το διαγωνιστικό μέρος για ταινίες μικρού μήκους από την Αμερική, τον υπόλοιπο κόσμο καθώς και κινούμενα σχέδια. Οι ταινίες μικρού μήκους προβάλλονται πριν από ένα μεγάλο φιλμ ή μόνες του.
Οι πρεμιέρες είναι η τέταρτη κατηγορία. Πρόκειται για ταινίες καταξιωμένων Αμερικάνων ή μη σκηνοθετών που προβάλλονται για την πρωτοτυπία των ιστοριών τους. Η πέμπτη κατηγορία είναι εκτός συναγωνισμού και περιλαμβάνει ανεξάρτητες ταινίες του παγκόσμιου κινηματογράφου. Το Park City τα Μεσάνυχτα είναι η έκτη κατηγορία όπου προβάλλονται αμφιλεγόμενες δημιουργίες. “New Frontier”είναι ο τίτλος της προτελευταίας κατηγορίας όπου την πρώτη θέση έχει ο πειραματισμός. Τέλος, η τελευταία κατηγορία περιλαμβάνει την προβολή δύο ταινιών από το αρχείο του φεστιβάλ, οι οποίες έχουν περάσει από εργασίες συντήρησης και αποκατάστασης.
Το 2012, το φεστιβάλ «ταξίδεψε» για πρώτη φορά από την Αμερική στην αγγλική πρωτεύουσα και από τότε διοργανώνεται το Sundance London.
Πρώτες προβολές με επιτυχία στο Sundance
Πολλοί καταξιωμένοι σκηνοθέτες έχουν δει τις πρώτες τους δημιουργίες να προβάλλονται στο φεστιβάλ Sundance ενώ ο «θόρυβος» που έχει δημιουργηθεί γύρω από κάποια φιλμ βοήθησε στην μετέπειτα επιτυχία τους. Παρακάτω, αναφέρονται ενδεικτικά ορισμένες σημαντικές ταινίες που ξεκίνησαν την πορεία τους από το φεστιβάλ.
1985: BloodSimple (Μόνο Αίμα): H πρώτη σκηνοθετική απόπειρα των αδερφών Coen. Κατέκτησε το Μεγάλο Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής.
1986: Hannah and her Sisters (Η Χάνα και οι Αδελφές της) του Γούντι Άλεν
1989: Sex, Lies and Videotape (Σεξ, Ψέματα και Βιντεοταινίες) του Steven Sodenberg: Η πρώτη σκηνοθετική απόπειρα του Sodenberg και μια μεγάλη ανεξάρτητη παραγωγή.
1990: Roger and Me (Ο Ρότζερ κι εγώ) του Michael Moore. Πάλι το ντεμπούτο ενός σκηνοθέτη και το πιο επιτυχημένο ντοκιμαντέρ όταν προβλήθηκε.
1992: Reservoir Dogs του Quentin Tarantino. Πρεμιέρα στο φεστιβάλ για τον πρωτοεμφανιζόμενο τότε Tarantino.
1995: Before Sunrise (Πριν το ξημέρωμα) του Richard Linklater
1998: Piτου DarrenAronofsky. To σουρεαλιστικό θρίλερ ήταν η πρώτη δουλειά του σκηνοθέτη.
2006: An Inconvenient Truth (Μια άβολη αλήθεια) του Davis Guggenheim . Το ντοκιμαντέρ με την παρουσίαση της υπερθέρμανσης του πλανήτη από τον Al Gore άσκησε μεγάλη επιρροή σε κοινωνία και πολιτική τις χρονιές που ακολούθησαν.
2009: (500) Days of Summer(500 Μέρες με τη Σάμερ) του MarcWebb.
2010: Exit through the Giftshop του Bansky. H τέχνη του δρόμου μέσα από τα μάτια ενός καλλιτέχνη του δρόμου.
2012: Beasts of the Southern Wild (Τα Μυθικά Πλάσματα του Νότου) του Behn Zeitlin. Κέρδισε το Μεγάλο Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής και ένα ειδικό βραβείο για την καλύτερη κινηματογράφηση.
2013: Before Midnight (Πριν τα Μεσάνυχτα) του Richard Linklater
2014: Boyhood (Μεγαλώνοντας) του RichardLinklater. Ένα κινηματογραφικό κατόρθωμα γυρισμένο σε μια περίοδο δώδεκα χρόνων.
Βιβλιογραφία
www.sundance. org
www.sundanceguide.net
