Καμιά φορά μετράει η διάθεση και μόνο. Η απλή επιθυμία να παίξουμε θέατρο με τα παιδιά χωρίς ιδιαίτερες γνώσεις, χωρίς καμιά κατάρτιση και ειδίκευση, παρά με ένα κέφι πηγαίο από την πλευρά του δασκάλου που τόσο αυθόρμητα και αυτόματα μεταδίδει στα παιδιά. Το έχω δει να γίνεται και είμαι σίγουρη πως γίνεται και χωρίς να το έχω δει. Απαραίτητη προϋπόθεση: να τίθεται το θέατρο στην υπηρεσία της παιδαγωγικής διαδικασίας και όχι το αντίστροφο.
Με δυο λόγια, ίσως αρκούν η αγάπη στα παιδιά και η αγάπη στο θέατρο ώστε απαλλαγμένοι από σκηνοθετικά και άλλου είδους σύνδρομα να κάνουμε θέατρο με τα παιδιά, προωθώντας τις έννοιες της ομαδικότητας, της συνεργασίας και της προσπάθειας που είναι αυτή που πάντα μετράει… Έννοιες κοινές για το θέατρο και το σχολείο, έτσι ώστε να εξηγείται πλήρως και η ταύτιση: «το θέατρο είναι σχολείο».
Ο εμψυχωτής – συντονιστής δάσκαλος ή θεατρολόγος αναλαμβάνει να «διδάξει» θέατρο στα παιδιά, είτε οργανώνοντας μία παράσταση, είτε «φτιάχνοντας» δρώμενα και ασκήσεις θεατρικές με προσέγγιση διαθεματική ή μη. Ωστόσο, είναι αναγκαίο να έρχεται κάθε τόσο σε επαφή με τη θεατρική πράξη μέσα από τη συμμετοχή του σε εργαστήρια και σεμινάρια όπου θα βρίσκεται στη θέση του μαθητή – μέλους της δημιουργικής ομάδας και θα μπορεί να εφαρμόζει το θέατρο με τα παιδιά μετά από προσωπική εμπειρία και όχι αβρόχοις ποσί.
Μία ενασχόληση με το θέατρο, χωρίς αυτή την προηγούμενη συμμετοχή του δασκάλου στη θεατρική πράξη, ελλοχεύει κινδύνους ώστε να γίνει μία λάθος εκτίμηση και εντέλει μία λάθος προσέγγιση με τα παιδιά που θα στηρίζεται σε διάφορες άχρηστες παιδαγωγικά, αν όχι βλαπτικές «κοινοτοπίες».
Τέτοιες συνήθεις κοινοτοπίες που γίνονται κάνοντας θέατρο στο σχολείο είναι οι εξής:
- Τα παιδιά να αποστηθίζουν κατεβατά ρόλων από έτοιμα θεατρικά έργα που συνήθως είναι προορισμένα για θέατρο επαγγελματικό, δηλαδή θέατρο από ηθοποιούς απευθυνόμενο σε παιδιά. Και όχι για θέατρο παιγμένο από παιδιά.
- Στις εθνικές επετείους να επαναλαμβάνονται σκετς, τα περισσότερα από τα οποία είναι γραμμένα εδώ και χρόνια και αποδίδουν στείρα νοήματα και ιδέες που όσο ορθές κι αν είναι δεν μπορούν να συγκινήσουν τα παιδιά τα οποία και πάλι καλούνται να μάθουν απ’ έξω και αυτολεξεί μεγάλους ρόλους και πολλά λόγια που συνήθους λένε μηχανικά.
- Στην προσπάθεια διδασκαλίας αυτού του είδους θεάτρου από τους διδάσκοντες προς τα παιδιά να επικρατεί ένα άγχος για το στήσιμο της παράστασης με αποτέλεσμα η παράσταση να γίνεται αυτοσκοπός –σαν να ήταν τα παιδιά ηθοποιοί και ο διδάσκων σκηνοθέτης , ενώ ξεχνάμε ή αγνοούμε παντελώς τον σκοπό της παρουσίας του θεάτρου στα σχολεία.
Σε όλα τα παραπάνω αντιπαρατίθενται οι εξής προτάσεις που για λόγους παιδαγωγικούς οφείλουμε να καθιερώσουμε στο ελληνικό σχολείο ενάντια στις μέχρι τώρα πότε άκαρπες και πότε βλαβερές συνθήκες ύπαρξης του θεάτρου που συχνά καταπιέζει και απωθεί μία μεγάλη μερίδα παιδιών.
- Να αποφεύγονται μακροσκελή θεατρικά έργα που η προετοιμασία τους κουράζει τόσο τα παιδιά όσο και τους διδάσκοντες, καθώς, για ευνόητους λόγους, επικρατεί ένα άγονο άγχος για την παρουσίασή τους.
- Να γίνεται από τους διδάσκοντες μία εις βάθος έρευνα στην πλούσια ελληνική, αλλά και παγκόσμια λογοτεχνία που αφορά σε επετείους και γιορτές και να σταχυολογούνται αποσπάσματα, χωρίς το φόβο της διασκευής που είναι σχεδόν πάντα αναγκαία . Αναγκαία, τόσο για λόγους πρακτικούς (οι ομάδες των παιδιών είναι πολυπληθείς), μα και για λόγους ουσίας (ερεθίζεται το ενδιαφέρον των παιδιών από την ομορφιά των κειμένων και τον κατάλληλο τρόπο προσέγγισής τους ).
- Να μην γίνεται η όποια παράσταση αυτοσκοπός, αλλά να πραγματοποιείται μόνο αν προϋπάρχουν το μεράκι, το κέφι, η αυτοδιάθεση και η ευχάριστη συνεργασία της ομάδας. Το άγχος να είναι το δημιουργικό και να απηχεί την από καρδιάς έγνοια των μελών της ομάδας για το αποτέλεσμα.
Η επιτυχία είναι σίγουρη και δεν είναι μόνο παιδαγωγική, αλλά και καλλιτεχνική, προσφέροντας στην εκπαίδευση αυτό που της λείπει: ΠΑΙΔΕΙΑ.
