H Δέσποινα Ψαθά, μουσικός, ερμηνεύτρια και μελετήτρια της φωνής της Ρόζας Εσκενάζυ, εκθέτει τα πορίσματα της έρευνάς της στο βιβλίο Ρόζα Εσκενάζυ, Προπολεμικά, ρεμπέτικα και παραδοσιακά τραγούδια, μια μελέτη της φωνητικής τεχνικής και ερμηνείας & καταγραφή της σε παρτιτούρα, το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Fagotto.

Παρουσίαση του βιβλίου

Καρπός της διαδρομής της Δέσποινας Ψαθά στο ρεμπέτικο τραγούδι αποτελεί η μελέτη της με τίτλο Ρόζα Εσκενάζυ, Προπολεμικά, ρεμπέτικα και παραδοσιακά τραγούδια, μια μελέτη της φωνητικής τεχνικής και ερμηνείας & καταγραφή της σε παρτιτούρα. Περιλαμβάνει 40 παρτιτούρες, οι οποίες χωρίζονται σε αυτές που αφορούν στο ρεμπέτικο ρεπερτόριο της προπολεμικής περιόδου (1931-1937) και σε αυτές που αφορούν στο παραδοσιακό ρεπερτόριο τόσο της προπολεμικής (1933-1938) όσο και της μεταπολεμικής περιόδου(1954-1955).  Επιπλέον, τα τραγούδια συνοδεύει και μια δεύτερη παρτιτούρα, στην οποία καταγράφονται και οι παραλλαγές της μελωδίας που  πραγματοποιήθηκαν από την ίδια την ερμηνεύτρια.

Δέσποινα Ψαθά, βιβλίο
Δέσποινα Ψαθά, «Ρόζα Εσκενάζυ, Προπολεμικά, ρεμπέτικα και παραδοσιακά τραγούδια, μια μελέτη της φωνητικής τεχνικής και ερμηνείας & καταγραφή της σε παρτιτούρα», εξώφυλλο βιβλίου

Για την καταγραφή τους χρησιμοποιήθηκε η ευρωπαϊκή σημειογραφία με την προσθήκη μουσικών συμβόλων που αποδίδουν πληρέστερα  την παραδοσιακή και ρεμπέτικη μουσική. Για την έρευνα και την ακριβέστερη απόδοση της φωνής και της ερμηνευτικής τεχνικής της Ρόζας Εσκενάζυ αξιοποιήθηκαν 40 ηχογραφήσεις της εποχής και τα συμπεράσματα που προκύπτουν αποτελούν πολύτιμο εργαλείο στα χέρια οποιουδήποτε θέλει να μελετήσει αυτή την ιδιαίτερη φωνή. Η εργασία αυτή, η οποία αποτελεί μια κριτική μελέτη που εξετάζει την τραγουδίστρια  μέσα από την πορεία και την εξέλιξή της σε διάστημα 25 ετών, έχει εκδοθεί ως βιβλίο και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Fagotto.

 

Λίγα λόγια για τη Δέσποινα Ψαθά

Η Δέσποινα Ψαθά γεννήθηκε στη Λεμεσό στις 13 Μαρτίου 1992. Είναι απόφοιτη του Τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας με ειδίκευση στο Δημοτικό Τραγούδι. Αφού ολοκλήρωσε τον προπτυχιακό κύκλο σπουδών, συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές, ακολουθώντας την ίδια κατεύθυνση. Τον Απρίλιο του 2016 συμμετείχε στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό Μουσικής  του Ομίλου UNESCO, Τεχνών και Επιστημών Ελλάδος, στην Αθήνα, όπου βραβεύτηκε στην κατηγορία του Παραδοσιακού Τραγουδιού. Επίσης, το  2019 έλαβε μέρος στο 3ο Συνέδριο Μουσικών Βιβλιοθηκών, Αρχείων και Κέντρων Τεκμηρίωσης, το οποίο πραγματοποιήθηκε στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών Α.Π.Θ. Οι σπουδές στο πανεπιστήμιο γέννησαν την αγάπη της για το ρεμπέτικο τραγούδι και της έδωσαν το έναυσμα να το μελετήσει σε βάθος και να διεισδύσει στον κόσμο του.

Δέσποινα Ψαθά, βιβλίο
Η Δέσποινα Ψαθά

Από το 2018 συνεργάζεται με τον Βαγγέλη Πετρινιώτη, απόφοιτο, επίσης, του Τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, με ειδίκευση στο τρίχορδο μπουζούκι και υποψήφιος διδάκτορας του ίδιου πανεπιστημιακού τμήματος. Οι δυο τους, ως ντουέτο, ερμηνεύουν ρεμπέτικα τραγούδια των δεκαετιών 1920-1950, μπολιάζοντας στις εκτελέσεις των κομματιών που παρουσιάζουν όλα εκείνα τα στοιχεία που έχουν αντλήσει από τη μελέτη τους πάνω στο ύφος της συγκεκριμένης μουσικής.  Μαζί έχουν πραγματοποιήσει εμφανίσεις σε διάφορες πόλεις τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο.

Πολύτιμη καθίσταται η συμβολή της, όμως, και στην δισκογραφία.  Ο δίσκος που έχει εκδώσει αποτελεί την ζωντανή ηχογράφηση των τραγουδιών που παρουσιάστηκαν στο ρεσιτάλ που πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια του μεταπτυχιακού της διπλώματος με τίτλο: «Αφιέρωμα στη Ρόζα Εσκενάζυ. Μια μελέτη – ιστορική ερμηνεία βασισμένη στη γνωστή ερμηνεύτρια». Τα τελευταία τέσσερα χρόνια εργάζεται ως αναπληρώτρια καθηγήτρια σε μουσικά σχολεία της Ελλάδας και από τον Απρίλιο του 2020 είναι υποψήφια διδάκτωρ του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.

Ρόζα Εσκενάζυ

Η εβραϊκής καταγωγής τραγουδίστρια Ρόζα Εσκενάζυ γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, αλλά σε ηλικία επτά ετών μετακόμισε με την οικογένειά της στη Θεσσαλονίκη. Το πραγματικό της όνομα ήταν Σάρα και οι αναφορές γύρω από την ακριβή  χρονολογία γέννησής της  ποικίλουν.  Ο σπόρος του τραγουδιού και του χορού φυτεύτηκε μέσα της κατά την προσωρινή διαμονή της στην Κομοτηνή, όπου είχε πάει μαζί με την μητέρα και τον αδερφό της.  Εκεί κάποιοι Τούρκοι που την είχαν ακούσει να τραγουδά γοητεύτηκαν από τη φωνή της και πρότειναν στη μητέρα της  να συνεργαστεί η Ρόζα μαζί τους. Τόσο όμως η μητέρα όσο και ο πατέρας της δεν ήθελαν να δουν την κόρη τους ούτε χορεύτρια ούτε τραγουδίστρια. Παρ’ όλ’ αυτά, η  Ρόζα δεν το έβαλε κάτω και, όταν επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη, ξεκίνησε να κάνει το όνειρό της πραγματικότητα.

Δέσποινα Ψαθά, βιβλίο
Η Ρόζα Εσκενάζυ με τον Λάμπρο Λεονταρίδη και τον Αγάπιο Τομπούλη

Παντρεύτηκε σε μικρή ηλικία, όμως έχασε τον σύζυγό της νωρίς . Μετά τον θάνατό του, το 1917, πήγε στην Αθήνα, όπου άρχισε να τραγουδά σε διάφορα μαγαζιά, ώσπου γνωρίστηκε με τον Παναγιώτη Τούντα και ξεκίνησε και τη δισκογραφική της καριέρα. Ηχογράφησε πολλά τραγούδια που έγιναν επιτυχίες και συνεργάστηκε με αρκετούς καλλιτέχνες της εποχής. Εκτός από την Ελλάδα τραγούδησε στην Κωνσταντινούπολη, την Αλβανία, τη Σερβία, την Τουρκία, την Αίγυπτο και την Αμερική. Απεβίωσε στις 2 Δεκεμβρίου του 1980.

*Περισσότερα για τη Δέσποινα Ψαθά και το έργο της μπορείτε να βρείτε στην προσωπική της ιστοσελίδα, στο κανάλι της στο youtube, καθώς και στη σελίδα του βιβλίου της στο Facebook.

*Πληροφορίες για τον δίσκο Αφιέρωμα στη Ρόζα Εσκενάζυ μπορείτε να αναζητήσετε εδώ.

Διαβάστε περισσότερα μουσικά άρθρα εδώ

 

 

Προηγούμενο άρθροΕπιλέγοντας τα καταλληλότερα βιβλία για μετάφραση
Επόμενο άρθροΟ Κήπος με τα Συναισθήματα – Κυκλοφόρησε το βιβλίο της Βίκυς Σακκή
Σοφία Χωλίδου
Ονομάζομαι Σοφία Χωλίδου και γεννήθηκα στην Καβάλα το 1991. Σπούδασα Φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με ειδίκευση στη Μεσαιωνική και Νέα Ελληνική Φιλολογία. Έχω διδάξει Αρχαία Ελληνικά και Νεοελληνική Γλώσσα, ήμουν εθελόντρια σε πρόγραμμα διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας σε αλλόγλωσσους και ασχολούμαι με τη μουσική.