H Hua Mulan έχει μείνει στην ιστορία ως μια από της πιο ηρωικές γυναικείες φιγούρες της αρχαίας Κίνας. Τον 5ο αιώνα μ.Χ. η ιστορία της θρυλικής πολεμίστριας γράφτηκε σε μορφή μπαλάντας. Το πρωτότυπο τραγούδι, δυστυχώς, δεν έχει διασωθεί και το μόνο που μας έχει απομείνει είναι μια εκδοχή του καταγεγραμμένη σε ένα ανθολόγιο ποιημάτων, τραγουδιών και στίχων με τίτλο Music Bureau Collection, γραμμένη από τον Guo Maoqian κατά τον 11ο ή 12ο αιώνα.
Η Hua Mulan, η γενναία νεαρή γυναίκα που ντύθηκε άντρας και πήρε στον πόλεμο τη θέση του ηλικιωμένου πατέρα και του ανήλικου αδερφού της, αποτελεί έναν από τους σπουδαιότερους θρύλους της κινεζικής ιστορίας. Σύμφωνα με τους αρχαίους ποιητές και λογοτέχνες, 12 χρόνια μετά την ένταξή της στον στρατό, η Mulan αρνήθηκε τους τίτλους, τις τιμές και τα παράσημα που της είχαν προσφερθεί και επέστρεψε στο σπίτι και στην οικογένειά της. Τότε μόνο οι σύντροφοί της ανακάλυψαν το φύλο της και αντιμετώπισαν το νέο με έκπληξη και θαυμασμό.
Παρότι δεν υπάρχουν αρχαιολογικές αποδείξεις πως η Hua Mulan όντως έζησε και πραγματοποίησε τα κατορθώματα που περιγράφονται στην κινέζικη μπαλάντα, η ιστορία της διδάσκεται έως σήμερα στα κινεζικά σχολεία. Είτε πρόκειται για ιστορικό πρόσωπο είτε η ύπαρξή της αποτελεί θρύλο, η ιστορία της γέννησε ένα από τα πιο αγαπημένα τραγούδια του κινέζικου λαού, που εδώ και αιώνες καταφέρνει να τους γεμίζει με θάρρος και να τους συγκινεί.
Η μπαλάντα της Hua Mulan ενέπνευσε το 1998 την Disney να δημιουργήσει την ταινία κινουμένων σχεδίων, Μουλάν.
Η πρωτότυπη ιστορία της Hua Mulan
Δυστυχώς δε γνωρίζουμε τους ακριβείς στίχους της αρχαιότερης εκδοχής της Μπαλάντας της Μουλάν, παρά μόνο αυτής που γράφτηκε από τον Guo Maoqian 6 αιώνες αργότερα. Παρόλα αυτά, γνωρίζουμε την πλοκή του πρωτότυπου και πως αποτελούταν από 31 κουπλέ.
Η Μουλάν έπλενε τα ρούχα της όταν άκουσε πως ο στρατός έκανε στρατολόγηση νεοσύλλεκτων. Προκειμένου να σώσει τον γέρο πατέρα της, Huan Hu, που δε θα επιβίωνε στη μάχη, αποφάσισε να μεταμφιεστεί άντρας και να καταταγεί ως ο «γιος» του. Στις εκατοντάδες μάχες που έδωσε κατά τη διάρκεια των 10 ή 12 χρόνων που πολέμησε, είχε πάντα πάνω της το ξίφος των προγόνων της. Σε αυτό το διάστημα, γνώρισε έναν αξιωματικό, τον Jin Yong, τον οποίο και ερωτεύτηκε. Ο έρωτας ήταν αμοιβαίος, μα ο Jin Yong συγκρατούταν, μη γνωρίζοντας το πραγματικό φύλο της Μουλάν.
Σύμφωνα με το θρύλο, όταν η Μουλάν συμπλήρωσε 10 χρόνια στο πεδίο της μάχης, προήχθη σε στρατηγός. Όταν ο Jin Yong έμαθε πως ήταν γυναίκα, την ερωτεύτηκε ακόμα περισσότερο. Σιγά-σιγά, η Μουλάν αποκάλυψε την ταυτότητά της σε ολοένα και περισσότερους στρατιώτες, οι οποίοι την αντιμετώπισαν με σεβασμό και θαυμασμό για τη γενναιότητα, τη χάρη και τη σοφία της.
Μετά από 10 ή 12 χρόνια πολέμου, η Μουλάν κέρδισε επάξια επαίνους και τιμές, μα αρνήθηκε τα βραβεία που της προσφέρθηκαν και, αντ’ αυτού, ζήτησε μόνο ένα άλογο και αποσύρθηκε στη γενέτειρά της. Μετά από την επιστροφή της στο σπίτι της, δεν ένιωθε ηρωίδα, μα πως είχε χάσει τον έρωτα της ζωής της. Παράλληλα, αισθανόταν πάντα στοιχειωμένη από τις εμπειρίες που βίωσε στο πεδίο της μάχης. Μόνη και δίχως να βρίσκει κατανόηση από κανέναν, ο θρύλος λέει πως η Μουλάν αποφάσισε να αυτοκτονήσει.
Η Disney «ξαναγράφει» την ιστορία της Μουλάν
Στην εκδοχή της Disney, τα γεγονότα βαίνουν για τη Μουλάν έτη πιο αισιόδοξα απ’ ό,τι σε οποιοδήποτε από τα αρχαία τραγούδια που γράφτηκαν γι’ αυτή. Ο κορμός της ιστορίας παραμένει ίδιος, με την ηρωίδα να παίρνει τη θέση του ηλικιωμένου και τραυματισμένου πατέρα της στον πόλεμο ενάντια στους Ούνους.
Το ξεκίνημα της καριέρας της ως πολεμίστρια δεν ήταν εύκολο, καθώς ήταν μεγάλη πρόκληση να αποβάλει τις «γυναικείες» της συνήθειες και να προσαρμοστεί στον τρόπο ζωής των ανδρών, και δη πολεμιστών. Τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας την είχαν στοχοποιήσει και την περιγελούσαν, ενώ ο στρατηγός Σανγκ της ζήτησε να αποχωρήσει από το τάγμα, λόγω των ελλιπών ικανοτήτων της. Αυτή η πράξη πείσμωσε τη Μουλάν. Παρά τις δυσκολίες που αντιμετώπισε κατά την περίοδο προσαρμογής της στο στρατό, εξελίχθηκε σταδιακά σε σπουδαία πολεμίστρια, ξεπερνώντας σε ικανότητες κάθε άντρα της παράταξης και κερδίζοντας τον σεβασμό και τη συμπάθειά τους. Η ίδια είχε αρχίσει να ερωτεύεται τον στρατηγό Σανγκ, μα συγκρατούσε το ένστικτό της προκειμένου να διατηρήσει κρυφή την γυναικεία της ταυτότητα.
Παρά την προσπάθεια που κατέβαλε ώστε να μην προδοθεί, ένας τραυματισμός της στη νικητήρια μάχη ενάντια στους Ούνους την εξέθεσε σε ολόκληρο το στράτευμα. Λόγω του ηρωισμού που είχε επιδείξει ως πολεμίστρια, ο στρατηγός Σανγκ της χάρισε τη ζωή, μα δε της επέτρεψε να συνεχίσει μαζί με το υπόλοιπο τάγμα στη γιορτή που διοργάνωνε ο αυτοκράτορας για τους ήρωες της Κίνας. Η Μουλάν όμως δεν εγκατέλειψε τον αγώνα κι έσωσε την Κίνα για μια τελευταία φορά. Ο αυτοκράτορας την παρασημοφόρησε και της χάρισε θέση στο αυτοκρατορικό συμβούλιο, μα η Μουλάν αρνήθηκε τις τιμές και επέστρεψε στο σπίτι της, όπου την περίμενε η οικογένειά της. Η ταινία τελειώνει με τον στρατηγό Σανγκ να επισκέπτεται την οικογένεια Φα, παραδεχόμενος έτσι τον έρωτά του για τη Μουλάν.
Το ιστορικό υπόβαθρο του κινέζικου τραγουδιού
Η Κίνα το 476 μ.Χ, την περίοδο, δηλαδή, των Βόρειων Γουέι διένυε μια εποχή πολιτικών, πολιτισμικών και κοινωνικών αλλαγών και διαμορφωνόταν σε μια τεράστια αυτοκρατορία. Κατά τη διάρκεια της περιόδου των Βόρειων Γουέι, το μεγαλύτερο τμήμα της βόρειας Κίνας ενοποιήθηκε και καθιερώθηκε ο Βουδισμός ως κύρια θρησκεία της χώρας. Αυτές οι μεταβολές ήταν εξαιρετικά βίαιες, στιγματισμένες με συνεχείς πολέμους μεταξύ κινεζικών κρατών, επιδρομές βαρβαρικών φυλών από την Κεντρική Ασία και εμφύλιους πολέμους. Σε αυτό το πλαίσιο τοποθετείται η ηρωίδα της μπαλάντας, Hua Mulan, και ο πόλεμος στον οποίο έλαβε τόσο καθοριστικό μέρος.
Η Μπαλάντα της Hua Mulan
Ο ένας αναστεναγμός ηχεί μετά τον άλλο,
Καθώς η Μουλάν πλέκει στην πύλη.
Κανένας αργαλειός δεν ηχεί,
Μόνο ο θρήνος του κοριτσιού.
Ρώτα την ποιον σκέφτεται,
Ρώτα την ποιον πεθυμεί.
«Κανέναν δεν σκέφτομαι,
Κανέναν δεν πεθυμώ.
Εχθές το βράδυ είδα την ειδοποίηση του στρατού,
Ο Χαν (διοικητής) καλεί σε μεγάλη επιστράτευση –
Ντουζίνες τόμοι με χαρτιά των μαχών,
Το κάθε ένα από αυτά με το όνομα του πατέρα μου γραμμένο πάνω.
Ο πατέρας μου δεν έχει ενήλικες γιούς,
Κι εγώ δεν έχω μεγαλύτερο αδερφό.
Είμαι διατεθημένη να αγοράσω ένα άλογο και μία σέλα,
Και να πάω στη μάχη στη θέση του πατέρα μου».
Το κορίτσι αγοράζει έναν καλό ίππο στην ανατολική αγορά,
Μία σέλα και μια κουβέρτα στη δυτική αγορά,
Ένα χαλινάρι στη νότια αγορά,
Και ένα μακρύ μαστίγιο στη βόρεια αγορά.
Αφήνει τους γονείς της το χάραμα,
Για να κατασκηνώσει δίπλα στον Κίτρινο Ποταμό το σούρουπο.
Δεν ηχούν οι γονείς να αποχαιρετούν το κορίτσι τους,
Μόνο τα νερά του Κίτρινου Ποταμού.
Το κορίτσι φεύγει από τον Κίτρινο Ποταμό το χάραμα,
Για να φτάσει τα Μαύρα Βουνά το σούρουπο.
Δεν ηχούν οι γονείς να αποχαιρετούν το κορίτσι τους,
Μόνο τα ουρλιαχτά του βαρβαρικού ιππικού στους λόφους Γιαν.
Δέκα χιλιάδες μίλια έτρεξε μέσα στον πόλεμο,
Διασχίζοντας μονοπάτια και βουνά σαν φτερό.
Με τον βόρειο άνεμο φτάνει ο ήχος του γκονγκ
Κρύο φως λάμπει στο ατσάλινο πανωφόρι της.
Ο στρατηγός νεκρός μετά από εκατοντάδες μάχες,
Οι στρατιώτες επιστρέφουν έπειτα από δέκα χρόνια.
Επιστρέφουν για να δουν τον Υιό του Παραδείσου,
Που κάθεται μέσα στη Λάμψη.
Τα ρολά χαρτιών με τα παράσημα γυρίζουν δωδεκάδες φορές,
Εκατοντάδες και χιλιάδες βραβεία.
Ο Χαν τη ρωτάει τι επιθυμεί,
«Δεν έχω ανάγκη μια θέση στο συμβούλιο,
Ζητώ να δανειστώ μια καμήλα,
Για να με επιστρέψει στη γενέτειρά μου».
Οι γονείς της ακούγοντας για την επιστροφή του κοριτσιού τους,
Φτάνουν στα προάστια για να την καλωσορίσουν.
Η μεγαλύτερη αδερφή ακούγοντας για την επιστροφή της αδερφής της,
Τακτοποιεί τα κοκκινάδια της στην πύλη.
Ο μικρός αδερφός ακούγοντας για την επιστροφή της αδερφής του,
Ακονίζει το μαχαίρι του για τα γουρούνια και τα αρνιά.
«Ανοίγω την πόρτα στην ανατολική πλευρά της κάμαράς μου,
Και κάθομαι στο κρεβάτι στη δυτική πλευρά της κάμαράς μου.
Βγάζω από πάνω μου την κάπα που φόραγα στις μάχες,
Και φοράω τα παλαιά μου ρούχα.
Φτιάχνω τα λεπτά μαλλιά μου στο περβάζι του παραθύρου,
Και βάζω το κρεμώδες μακιγιάζ μου στον καθρέφτη».
Βγαίνω έξω για να δω τους συντρόφους και συναγωνιστές μου,
Όλοι είναι έκπληκτοι και συγκλονισμένοι:
«Ταξιδεύαμε μαζί επί δώδεκα χρόνια,
Κι όμως δεν καταλάβαμε ότι η Μουλάν ήταν μια κυρία!»
Τα πόδια του αρσενικού λαγού έχουν νεύρο,
Τα μάτια του θηλυκού λαγού κοιτάζουν γύρω-γύρω.
Όταν όμως οι δύο λαγοί τρέχουν μαζί,
Κανείς δεν μπορεί να ξεχωρίσει ποιός είναι θηλυκός και ποιός αρσενικός.
-
Ποιητής: Guo Maoqian (11ος ή 12ος αιώνας μ.Χ.)
Μετάφραση στα αγγλικά: Jack Yuan
Μετάφραση στα ελληνικά: Δέσποινα Σιάτη
