Σήμερα, σε μια αμιγώς ψηφιακή εποχή, παρατηρείται μια επάνοδος στην Αναλογική Φωτογραφία. Παρακάτω προβαίνουμε σε ανάλυση αυτού του φαινομένου και απαντάμε στο γιατί ακόμα και σήμερα, η αναλογική θεωρείται ως καλύτερη μορφή φωτογραφίας.

Η αναλογική φωτογραφία ή αλλιώς φωτογραφία του φιλμ, είναι η μέθοδος που προϋποθέτει τη χρήση φιλμ στην κάμερα και έπειτα μια χημική διαδικασία για να εμφανιστεί η φωτογραφία. Το φιλμ πρωτοεμφανίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και έκτοτε μετά από πολλές εξελίξεις, έφτασε στη μέθοδο που όλοι γνωρίζουμε. Τα συστατικά στοιχεία του παρέμειναν σε γενικές γραμμές απαράλλαχτα. Δηλαδή, η αναλογική φωτογραφία πάντοτε στηριζόταν σε μια συμβατή κάμερα, την ταινία του φιλμ και έναν σκοτεινό θάλαμο στον οποίο γίνεται η εμφάνιση. Κυρίως λόγω του ότι το φιλμ είναι εξαιρετικά φωτοευαίσθητο και η οποιαδήποτε εξωγενής παρέμβαση το επηρεάζει.

Το Χθες και το Σήμερα

Γυρνώντας στο παρελθόν φαίνεται ότι το φιλμ ήταν η κυρίαρχη μέθοδος φωτογραφίας για τουλάχιστον έναν αιώνα. Έπειτα, εφόσον οι κάμερες και η τεχνολογία εξελισσόταν διαρκώς, περί το 1980 έκαναν την εμφάνιση τους οι πρώτες ψηφιακές κάμερες. Λίγο αργότερα, με τη σειρά τους, οι SLR (Single Lens Reflex) κάμερες φιλμ έδωσαν τη θέση τους στις ψηφιακές SLR (D-SLR) ολοκληρώνοντας τη ψηφιοποίηση της φωτογραφίας. Φτάνοντας σήμερα, στο 2017, υπάρχουν πλέον ελάχιστες κάμερες για φιλμ σε παραγωγή κυρίως από τα πιο εξελιγμένα και επαγγελματικά μοντέλα SLR. Παραδειγματικά η άψογη Leica M7 και η Nikon F6. Και ας είναι λίγες, αυτό από μόνο του αποδεικνύει πως υπάρχει μια αγορά που υποστηρίζει το φιλμ παρά τη κυριαρχία της ψηφιακής φωτογραφίας στην αγορά, λόγω της ευκολίας που κατέχει εκείνη στον χειρισμό της. Επομένως αυτό συνεπάγεται την ύπαρξη μιας κοινότητας επαγγελματιών και μη, φωτογράφων που επιλέγουν το αναλογικό αντί του ψηφιακού.

Που οφείλεται όμως αυτό; Γιατί υπάρχει αφοσίωση σε μια παρωχημένη μέθοδο;

Η εξήγηση είναι απλή· η αναλογική φωτογραφία, εφόσον προέρχεται από μια υψηλών προδιαγραφών κάμερα, υπερτερεί της ψηφιακής σε σημαντικές πτυχές. Η κυριότερη όμως από αυτές είναι μάλλον η ανάλυση. Αυτό επειδή οι αναλογικές φωτογραφίες του φιλμ αποτυπώνουν όλα τα στοιχεία του φωτός πάνω στην ταινία σε μορφή αρνητικού ενώ δε οι ψηφιακές μετατρέπουν τα στοιχεία της εικόνας σε pixel. Κάτι τέτοιο μάλλον ακούγεται λεπτομερειακό αλλά εξαιτίας αυτού η τελική ανάλυση στο αναλογικό μοντέλο καταλήγει να είναι πολύ μεγαλύτερη. Έχοντας μια αναλογική κάμερα μεσαίων η μεγάλων διαστάσεων (π.χ 4 x 5 ιντσών) το φωτογραφικό αποτέλεσμα της ανάλυσης μετά την εκτύπωση συνεπάγεται έως και 200 MegaPixel. Στοιχείο το οποίο σε μεγάλο βαθμό υπερτερεί της ανάλυσης των ψηφιακών όπου για παράδειγμα στην Nikon D810 – κάμερα επαγγελματικής σειράς – αυτή φτάνει τα 36 MegaPixel.

Φαίνεται έτσι η υπεροχή της Φωτογραφίας του Φιλμ έναντι της ψηφιακής στη ποιότητα του αποτελέσματος καθώς και στις εκτυπωμένες φωτογραφίες. Οι οποίες μπορούν να αποκτήσουν τεράστιες διαστάσεις χωρίς μείωση στη ποιότητα. Αυτό, συνδυασμένο με το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια της εμφάνισης των φωτογραφιών από το φιλμ ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει το τελικό αποτέλεσμα πιο οργανικά, καθιστούν την αναλογική φωτογραφία ανώτερη.

Η διαδικασία της εμφάνισης είναι όντως δύσκολη αλλά μέσω αυτής μπορούν να παραχθούν πραγματικά ιδιαίτερες και μοναδικές φωτογραφίες. Γιατί ακριβώς οι περιορισμοί αυτοί στην εμφάνιση και στην λήψη εξαναγκάζουν τον φωτογράφο να είναι τελειομανής και να αφοσιώνεται στη φωτογραφία. Με έναυσμα, λοιπόν, αυτούς τους λόγους στέκεται απαραίτητο να δούμε την περιβόητη παρουσία που κατέχει το φιλμ.

Η Παρουσία που έχει η Αναλογική Φωτογραφία

Ξεκινώντας από τα κοινωνικά δίκτυα και τις ιστοσελίδες φωτογραφικού περιεχομένου είναι φανερό πως το φιλμ διατηρεί παντού την ύπαρξη του. Είτε είναι υπό τη μορφή συλλογών, λευκωμάτων, portfolio ή απλά συζητήσεων. Το φιλμ διατηρείται ζωντανό εξίσου από επαγγελματίες και απλούς φωτογράφους που προτιμούν τη συγκεκριμένη τεχνική.  Υπάρχουν ακόμα και δημοφιλή πορταλ αναλογικών ειδών και αγορές. Το πλέον γνωστό filmsnotdead.com αφιερώνεται αποκλειστικά στη πώληση ειδών αναλογικής φωτογραφίας, Δηλαδή μηχανών, ταινιών και εξοπλισμού ενώ επιπρόσθετα στοχεύει στην εκπαίδευση και εκμάθηση όλων των τεχνικών που αφορούν την αναλογική φωτογραφία.

Επικεντρώνοντας στους φωτογράφους υπάρχουν αρκετά παραδείγματα δημοφιλών καλλιτεχνών. Ξεχωριστό παράδειγμα ο βραβευμένος και ιδιαίτερος Daisuke Yokota που συνεχίζει να αναδημιουργεί την τέχνη τη Φωτογραφίας. Με τη χρήση του φιλμ και τούς πειραματισμούς του σε αυτό με διάφορα στοιχεία και παράγοντες.

Daisuke Yokota, Untitled 2
Αναλογική Φωτογραφία. “Untitled 2” από τον Daisuke Yokota. Από τη σειρά του site/cloud. 2013.
Συμπερασματικά… The Film is Not Dead!

Με σημείο αναφοράς τα παραπάνω παραδείγματα βλέπουμε πως η αναλογική φωτογραφία δεν πέθανε ποτέ και γιατί άλλωστε… Η ιδέα πως το φιλμ αποτελεί την «Ψυχή» της φωτογραφίας είναι ασπαζόμενη από πολλούς φωτογράφους. Όντως, αν και πιο περίπλοκη και χρονοβόρα, η μέθοδος αυτή είναι ανώτερη από άποψη φωτογραφικής αξίας. Ακόμα και αν αντιτίθεται στο μοντέλο της εποχής μας, που στηρίζεται στο έτοιμο και το άμεσο.

Είναι δηλαδή, ένας πιο οργανικός τρόπος κατά τον οποίο ο φωτογράφος έρχεται σε επαφή με τις φωτογραφίες του και έχει πλήρη έλεγχο. Η Ψηφιακή φωτογραφία βέβαια δεν καθίσταται υποδεέστερη εξαιτίας αυτών. Αντίθετα τα δυο αυτά είδη είναι αυτόνομα και ιδιαίτερα, έχοντας αντίστοιχα τα θετικά και τα αρνητικά τους. Εκεί δηλαδή που η ψηφιακή κυριαρχεί σε ταχύτητα και πρακτικότητα η αναλογική προσφέρει ανώτερη ποιότητα και “εύπλαστο” αρχικό αποτέλεσμα χωρίς ανάγκη μετ’ επεξεργασίας.

Στο τέλος, αξίζει να ειπωθεί πως ο καθένας που ασχολείται με τη φωτογραφία θα έπρεπε να ασχοληθεί εξίσου με την αναλογική και την ψηφιακή. Να κατανοήσει δηλαδή τη φωτογραφία στο σύνολο της και να μπορέσει έτσι να διευρύνει την τέχνη του αλλά και να μυηθεί περισσότερο σε αυτήν.

Σύνδεσμοι:

Προηγούμενο άρθροΗ έννοια της μεταμόρφωσης στο θέατρο στο Ίδρυμα Θεοχαράκη
Επόμενο άρθροΠαρουσίαση για τον Φωτογράφο Κυριάκο Αζαδέλη στο Cinemarian.
Σταύρος Βαλσάμης
Φοιτητής του Παντείου Πανεπιστημίου. Tμήμα Επικοινωνίας Μέσων και Πολιτισμού. Κύριο ενδιαφέρον η κλασσική αναλογική και σύγχρονη φωτογραφία καθώς επίσης οι λογοτεχνικές και εικαστικές τέχνες.