Φωτογραφίες Χριστουγέννων στολίζουν τα άλμπουμ και τις κορνίζες κάθε σπιτιού. Τα Χριστούγεννα αποτελούν ομολογουμένως την αγαπημένη περίοδο πολλών από εμάς· περνώντας χρόνο με τους αγαπημένους μας ανθρώπους, χαζεύοντας τους στολισμούς, ανταλλάσσοντας δώρα, ξεχνώντας για λίγο την καθημερινότητα, θέτοντας στόχους για τη νέα χρονιά. Ανά τον κόσμο, υπάρχουν πολλές και διαφορετικές παραδόσεις και εκδηλώσεις που ξεκινούν κάθε χρόνο τις ημέρες αυτές.
Οι 10 φωτογραφίες Χριστουγέννων που έχουν επιλεχθεί, αποτυπώνουν διάφορες και διαφορετικές στιγμές, σε διαφορετικούς τόπους, σε διαφορετικό χρόνο. Το «πνεύμα των Χριστουγέννων» σε στιγμές που γράφτηκαν στην ιστορία, η ειρωνεία και οι αντιφάσεις, η διαφορετικότητα, είναι μόλις κάποια από τα στοιχεία που κάνουν τις φωτογραφίες αυτές ιδιαίτερες, ενδιαφέρουσες και μοναδικές.
Ανακωχή των Χριστουγέννων, 1914
Η Ανακωχή των Χριστουγέννων ήταν μια σειρά από εκτεταμένες ανεπίσημες εκεχειρίες που έλαβαν χώρα στο Δυτικό Μέτωπο στις γιορτές των Χριστουγέννων του 1914 κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Κατά τη διάρκεια της βδομάδας πριν από τα Χριστούγεννα, Γερμανοί και Βρετανοί στρατιώτες άρχισαν να ανταλλάσσουν γιορτινές ευχές και τραγούδια στα χαρακώματά τους. Σε μερικές περιπτώσεις, η ένταση ελαττώθηκε σε βαθμό που οι στρατιώτες περπατούσαν απέναντι για να κουβεντιάσουν με τους αντιπάλους τους και να τους δώσουν δώρα. Την παραμονή και ανήμερα των Χριστουγέννων πολλοί στρατιώτες και από τις δυο πλευρές — καθώς και, σε μικρότερο βαθμό, Γαλλικές μονάδες — βρέθηκαν στην ουδέτερη ζώνη, κάνοντας παρέα μεταξύ τους και ανταλλάσσοντας τρόφιμα και ενθύμια. Παράλληλα, έγιναν κοινές κηδείες, ενώ σε πολλές από τις συναντήσεις οι αντίπαλοι στρατιώτες τραγούδησαν μαζί τα κάλαντα ή έπαιξαν μεταξύ τους ποδόσφαιρο.
Ψάχνοντας θα βρει κανείς πολλές και διαφορετικές φωτογραφίες Χριστουγέννων από την ανακωχή του 1914. Στη φωτογραφία που ακολουθεί, φαίνεται να υπάρχει ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο που κρατά συντροφιά στους στρατιώτες των χαρακωμάτων.
Το πρώτο χριστουγεννιάτικο δέντρο στο Ροκφέλερ Σέντερ (Rockefeller Center), 1931
Την παραμονή των Χριστουγέννων του 1931, μια ομάδα εργατών έστησε ένα έλατο ύψους 6 μέτρων στο λασπώδες σημείο, τη θέση του οποίο θα πάρει αργότερα το Ροκφέλερ Σέντερ. Το δέντρο ήταν διακοσμημένο με ό,τι «στολίδια» είχαν διαθέσιμα οι εργάτες: χάρτινες γιρλάντες, περιτυλίγματα τσίχλας, κονσερβοκούτια, ακόμη και περιτυλίγματα εκρηκτικών (οικοδομικών) υλών.
Δύο χρόνια αργότερα, το Ροκφέλερ Σέντερ γίνεται το επίσημο «σπίτι» του πιο διάσημου – και πλέον, πιο ακριβού – χριστουγεννιάτικου δέντρου στον κόσμο, που προσελκύει εκατομμύρια τουρίστες από τις αρχές Νοεμβρίου έως τις 6 Ιανουαρίου. Το ψηλότερο χριστουγεννιάτικο δέντρο στο Ροκφέλερ Σέντερ ήταν ένα έλατο 30 μέτρων, το 1999.
Χριστούγεννα στην Αμερική της Μεγάλης Ύφεσης, 1936
Η παγκόσμια οικονομική ύφεση του 1929 ήταν μια κατάσταση διεθνούς οικονομικής ύφεσης. Επρόκειτο για τη μεγαλύτερη οικονομική ύφεση της σύγχρονης ιστορίας. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα του 1936, ο Ράσελ Λι [Russell Werner Lee, 1903–1986] φωτογράφησε τις επιπτώσεις της Μεγάλης Ύφεσης στην καθημερινή ζωή. Σε μια από τις στάσεις του στην αγροτική Αϊόβα, συνάντησε έναν μισθωτή αγρότη που ονομάζεται Ερλ Πόλυ [Earl Pauley] και κλήθηκε να επισκεφτεί το σπίτι του για τα Χριστούγεννα. Ο Ερλ ήταν μισθωτής αγρότης. Αυτός και η σύζυγός του είχαν τέσσερα μικρά παιδιά, τα οποία φαίνονται στην φωτογραφία του Λι. Η στιγμή είναι από το χριστουγεννιάτικο τους δείπνο.
Άνεργοι εργάτες, Χριστούγεννα 1938
Στη φωτογραφία απεικονίζονται άνεργοι εργάτες γύρω από μια καλύβα με ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο στην Νέα Υόρκη, το 1938. Πρόκειται, ξανά, για στιγμιότυπου από την περίοδο της Μεγάλη Ύφεσης. Η Μεγάλη Ύφεση στις ΗΠΑ, προκλήθηκε μετά από το χρηματιστηριακό κραχ, που ξεκίνησε το 1929. Το «κραχ» στις ΗΠΑ άφησε 12.000.000 ανέργους, 12.000 άνθρωποι έχαναν τη δουλειά τους κάθε μέρα, 20.000 επιχειρήσεις κήρυξαν πτώχευση, 1.616 τράπεζες πτώχευσαν, 1 στους 20 γεωργούς ξεσπιτώθηκαν, ενώ 23.000 αυτοκτονίες σημειώθηκαν σ’ ένα χρόνο, αριθμός ρεκόρ.
Η φωτογραφία είναι του Ράσελ Λι, Αμερικανού φωτογράφου και φωτορεπόρτερ, οι φωτογραφίες του οποίου αποτύπωσαν την εθνογραφία της Αμερικής του ’30 και ’40.
Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, Χριστούγεννα 1941
Τα Χριστούγεννα η ρουτίνα της καθημερινότητας αναστέλλεται. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου για τους πολίτες και τους στρατιώτες η ομαλή καθημερινότητα δεν υπήρχε ως έννοια. Ωστόσο, ακόμη και τότε τα Χριστούγεννα είχαν μια ξεχωριστή θέση στην καρδιά των ανθρώπων. Την περίοδο κατά την οποία ο κόσμος γνώρισε το πιο άγριο πρόσωπο, αυτό του ναζισμού, υπάρχουν εκείνοι που καταφέρνουν να γιορτάσουν τα Χριστούγεννα, παρά τη σκληρότητα των καιρών.
Στην φωτογραφία, παιδιά απολαμβάνουν το χριστουγεννιάτικο δείπνο τους. Πρόκειται για φωτογραφία από ένα οικοτροφείο στο Οξφορντσάιρ, στην Αγγλία.
Χριστούγεννα στο Δυτικό Βερολίνο, 1963
Δυόμισι χρόνια μετά την κατασκευή του, το Τείχος του Βερολίνου ανοίγει προσωρινά, κατά τη διάρκεια της περιόδου των Χριστουγέννων το 1963. Από τις 20 Δεκεμβρίου έως τις 5 Ιανουαρίου 1964, μια συμφωνία μεταξύ Ανατολικής και Δυτικής Γερμανίας επιτρέπει στου κατοίκους του Δυτικού Βερολίνου, λαμβάνοντας ειδικές μονοήμερες κάρτες, να επισκεφθούν τους συγγενείς τους στο Ανατολικό Βερολίνο.
Ο Άγιος Βασίλης του μετρό, 1968
Τα Χριστούγεννα του 1968, σε ηλικία 21 ετών, ο Μπρους Γκίλντεν [Bruce Gilden, 1946– ], πηγαίνοντας σε ένα μάθημα φωτογραφίας, συνάντησε έναν Άγιο Βασίλη ο οποίο μάλλον απέχει από την παραδοσιακή εικόνα του «γλυκού παππού».
Ο Άγιος Βασίλης είναι μόνος στην πλατφόρμα του μετρό στο Μανχάταν, περιμένοντας το τρένο στο σταθμό Grand Street. Ο Γκίλντεν σημειώνει μιλώντας για την φωτογραφία του πως «σκεφτόμαστε πάντα τη μετακίνηση του Άγιου Βασίλη με το έλκηθρο και τους ταράνδους του, αλλά σε αυτήν τη σύγχρονη έκδοση, ο Άγιος Βασίλης παίρνει το μετρό».
Το ταξίδι του Apollo 8, 1968
Το Apollo 8, η πρώτη επανδρωμένη αποστολή των ΗΠΑ στο φεγγάρι, την παραμονή των Χριστουγέννων, μπαίνει σε τροχιά. Το πρωί των Χριστουγέννων, το Apollo 8 ξεκίνησε το ταξίδι του πίσω στη Γη και στις 27 Δεκεμβρίου προσγειώνεται.
Η αποστολή ήταν η πιο διαδεδομένη εκδήλωση της χρονιάς, με την κάλυψη του BBC να μεταδίδεται την ημέρα των Χριστουγέννων σε 54 χώρες σε 15 διαφορετικές γλώσσες. Εκτιμάται ότι το 1/4 του παγκόσμιου πληθυσμού είδε τη μετάδοση αυτή.
Τα χριστουγεννιάτικα δέντρα του Συντάγματος, 2008
Στις 6 Δεκεμβρίου 2008 ο Αλέξης Γρηγορόπουλος δολοφονείται από σφαίρα αστυνομικού. Από το βράδυ της 6ης Δεκεμβρίου κινητοποιήσεις ξεκινούν και επεκτείνονται σε όλη την Αθήνα και, σταδιακά, σε πολλές περιοχές της χώρας. Μαθητές, φοιτητές, εργαζόμενοι, άνθρωποι που αισθάνονται να «πνίγονται», κατεβαίνουν στους δρόμους και φωνάζουν για τον Αλέξη. Στις 8 Δεκεμβρίου, ξεκινά ένα μαζικό κύμα καταλήψεων σε πολλά σχολεία και ακαδημαϊκά ιδρύματα της χώρας. Μεγάλες μαζικές κινητοποιήσεις και η οργή να ξεχειλίζει. Στο Σύνταγμα, το χριστουγεννιάτικο δέντρο παραδίδεται στις φλόγες. Η εικόνα κάνει τον γύρο του κόσμου. Το δέντρο ξαναστήνεται. Η Αθήνα συνεχίζει να «βράζει». Για τις επόμενες γιορτινές μέρες η ελληνική αστυνομία θα προστατεύει (και) τα «Χριστούγεννα».
Το «φλεγόμενο» δέντρο αποτελεί εικόνα-σταθμό, η οποία συμπυκνώνει το κλίμα των ημερών εκείνων. Πρόκειται για φωτογραφίες Χριστουγέννων μιας πόλης που εξεγείρεται.
Ο Άγιος Βασίλης δεν είναι ένας, Νέα Υόρκη, 2015
Οι περισσότεροι και περισσότερες έχουμε μεγαλώσει με την εικόνα του λευκού, χοντρούλη, με την πυκνή λευκή γενειάδα, Άγιου Βασίλη. Ή διαφορετικά, με την εικόνα του Άγιου Βασίλη της «μεγάλης πολυεθνικής ανθρακούχων ροφημάτων». Ο Στιούαρτ Φράνκλιν [Stuart Franklin, 1956– ] και το φωτογραφικό πρακτορείο Magnum δείχνουν πως ο Άγιος Βασίλης δεν είναι «ένας». Μπορεί να μην είναι λευκός, μπορεί να μην έχει παραπάνω κιλά, να μην έχει γενειάδα, ή ακόμη και να μην είναι καν άνδρας.
Διαβάστε περισσότερα φωτογραφικά άρθρα εδώ
