Στο Θέατρο 104 παρουσιάζεται το πλέον χαρακτηριστικότερο δείγμα της αρχής το ρώσικου ρεαλιστικού μυθιστορήματος, το αριστουργηματικό έργο του Μιχαήλ Λέρμοντοφ, Ένας Ήρωας του Καιρού μας από την ομάδα Lab.oratorium, σε σκηνοθεσία Βασίλη Καλφάκη. Η παράσταση αποτελεί μία μοναδική θεατρική πρόταση, όχι μόνο για το βάθος και την λογοτεχνική αξία του κειμένου, αλλά και για τη πρωτότυπη σκηνική προσέγγισή του.
Ο Μιχαήλ Λέρμοντοφ αυτοβιογραφούμενος
Ο νεαρός, εικοσιτριάχρονος μόλις, ανερχόμενος και μαχητικός ποιητής Μιχαήλ Γιούρεβιτς Λέρμοντοφ, στην ωδή του «Ο θάνατος του ποιητή» που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, προδιαγράφει το θάνατό του, σε μια σκηνοθετημένη μονομαχία, σε ηλικία μόλις είκοσι επτά ετών, παρόμοια με την περίπτωση του δασκάλου και ινδάλματός του, Πούσκιν. Ο γνωστός και ως «ποιητής του Καυκάσου» με το μυθιστόρημά του Ένας Ήρωας του Καιρού μας (1839) εδραίωσε τη φήμη του. Το βιβλίο αποτελείται από πέντε αυτοτελείς νουβέλες. Οι τρεις τελευταίες αποτελούν αποσπάσματα του ημερολογίου του συγγραφέα-αφηγητή που ενσαρκώνεται στο πρόσωπο του Πετσόριν.
Η αντιφατική, ιδιαίτερη φυσιογνωμία του Πετσόριν, που συνδυάζει τον κυνισμό και την ευφυϊα με την ειλικρίνεια και την ανυπακοή στο κατεστημένο, προσιδιάζει στην περσόνα του ίδιου του συγγραφέα. Ο ρομαντισμός και η προοδευτικότητα συμπορεύονται στο έργο του, ενώ η σχεδόν «προφητική» περιγραφή της μονομαχίας που αργότερα οδηγεί σε θάνατο τον ίδιο το συγγραφέα υπογραμμίζει εντονότερα την παράλληλη σκιαγράφηση της περσόνας του συγγραφέα Λέρμοντοφ και του ήρωα-αφηγητή Πετσόριν.
Η άλλη όψη του ηρωισμού
Ο Γκριγκόρι Αλεξάντροβιτς Πετσόριν, ένας Ρώσος νεαρός αξιωματικός, σταματά σε μια μικρή περιφερειακή πόλη της Ρώσικης αυτοκρατορίας, το Πιατιγκόρσκ, όπου θα συναντήσει έναν παλιό φίλο και συμπολεμιστή του, γύρω στα τέλη της δεκαετίας του 1830. Αυτή όμως η απρόσμενη συνάντηση των δύο βετεράνων του πολέμου επιφυλάσσει μία σειρά αποκαλύψεων, συγκρούσεων και συγκρίσεων που θα πυροδοτήσει με την εμφάνισή της η γοητευτική πριγκίπισσα Μαίρη.
Η διασκευή του Lab.oratorium επικεντρώνεται στην μεσαία και εκτενέστερη διήγηση αυτού του ημερολογίου, στο κεφάλαιο «Πριγκίπισσα Μαίρη». Στόχος έρευνας της ομάδας είναι οι συνθήκες μέσα στις οποίες όλα τα πρόσωπα -του έργου- «συνηγορούν» στην γέννηση του «ήρωα του καιρού μας», του ανθρώπου που δεν κινείται μόνο μέσα στα 1840 υψώνοντας το σπαθί του αλλά και του κάθε ανθρώπου που έστω μία φορά κοίταξε τον ουρανό. Ποια η σχέση του ήρωα με τον καιρό του και ποιος διαμορφώνει ποιον;
«Αν είναι να πεθάνω, ας πεθάνω. Ο κόσμος δεν θα χάσει κι εγώ έχω πραγματικά βαρεθεί τον κόσμο τούτο…»
Αφετηρία της εμπλοκής του Lab.oratorium με το συγκεκριμένο έργο αποτελεί ο επαναπροσδιορισμός της έννοιας του ηρωισμού ως «το μη αυτονόητο», η στάση διαύγειας απέναντι στα ζοφερά σημεία του Εαυτού, σε μία προσπάθεια όχι συγκάλυψης, αλλά ανίχνευσης της πραγματικής, θραυσματικής ταυτότητας. Ο Πετσόριν σίγουρα αποτελεί μία πολυσύνθετη προσωπικότητα, την οποία διέπουν ποικίλες αντιφάσεις. Η συνειδητή, σχεδόν μαρτυρική επιλογή του να αποκοπεί από κάθε είδους ευτυχία, βασίζοντάς την στη ματαιότητα οποιουδήποτε επιτεύγματος που θα την προκαλέσει, αποκαλύπτει ταυτόχρονα την αντίθεσή του προς τις κοινωνικές επιταγές.
Η αυθεντία και η επιτυχία του προς το γυναικείο φύλο, αλλά και η παθιασμένη ενασχόλησή του με αυτό, έρχεται να συναντήσει τον φόβο και την απόσταση που κρατά από αυτό. Η περσόνα του όμως, σκιαγραφείται μέσα από τις περιγραφές των υπόλοιπων χαρακτήρων, αλλά και του ίδιου ως αφηγητή της ζωής του. Αυτή η «πολυφωνική» παρουσιάσή του και η αδυναμία «ταξινόμησής» του σε ένα οριοθετημένο πλαίσιο, ενδυναμώνει την ιδέα του ηρωισμού του, με το να αποδομεί κατά κάποιον τρόπο την εικόνα του αψεγάδιαστου εαυτού.
Ένας Ήρωας του Καιρού μας ως μία μουσική παρτιτούρα ακριβείας
Αποτελώντας το κύκνειο άσμα του εξομολογητικού ρομαντισμού και την αρχή του ρωσικού ρεαλιστικού μυθιστορήματος, το έργο δομήθηκε με τέτοια υλικά που το καθιστούν το πρώτο ψυχολογικό πεζογράφημα της Ρωσίας. Η ευφάνταση σκηνοθεσία του Βασίλη Καλφάκη διατηρεί την λεπτή γραμμή μεταξύ ρομαντισμού και ρεαλισμού, μακριά από υπερβολές και μελοδραματισμούς, ενώ δίνει μία πολυπρισματική ματιά στις ψυχολογικές διακυμάνσεις των ηρώων. Παρά το ότι από κάποιο σημείο κι έπειτα η παράσταση μοιάζει να «πλατειάζει», ο ρυθμός και η σφιχτή δομή της επαναφέρουν άμεσα τον θεατή, χωρίς νοηματικά κενά. Η πρωτότυπη κινησιολογία (Βρισηίδα Σολωμού) αλλά και το καλαίσθητο σκηνικό περιβάλλον (Μιχαήλ Ταμπακάκης) και ενδυματολογικό, απόλυτα συνυφασμένο με την αισθητική της εποχής, κομμάτι (Βασιλική Σύρμα) συμβάλουν τα μέγιστα στο τελικό αποτέλεσμα. Ο επί σκηνής μουσικός Φώτης Σιώτας, με το μελωδικό και μετρημένο «υπόστρωμα», μοιάζει να κινεί τους ηθοποιούς σαν κούκλες που λικνίζονται στο ρυθμό του.
Η ταλαντούχα ομάδα των έξι ηθοποιών διαθέτει μία ξεχωριστή χημεία και υποκριτική «σύμπνοια» επί σκηνής. Ακόμη και υποδυόμενοι εντελώς διαφορετικούς μεταξύ τους ρόλους, δημιουργούν την αίσθηση του «όλου,» παραπέμποντας στο εύλογο συμπέρασμα ότι οι λοιποί χαρακτήρες συνθέτουν τις διαφορετικές όψεις του ίδιου του Πετσόριν. Ο Κωνσταντίνος Γεωργαλής στον πρωταγωνιστικό ρόλο του Πετσόριν-αφηγητή συνδυάζει αβίαστα την σπάνια εσωτερικότητα και αφοπλιστική ειλικρίνεια, με τον κυνισμό και την ματαιοδοξία που τον διακατέχουν. Το έτερον σκηνικό «ήμισυ» του συμπολεμιστή-αντιπάλου του, Απόστολου Καμιτσάκη, διαθέτει στιβαρότητα, επιτρέποντας όμως να φανούν σε καίρια σημεία οι «ρωγμές» του που εντείνονται στα πλαίσια του ανδρικού ανταγωνισμού.
«…Νιώθω σαν κάποιος που χασμουριέται σ’ ένα χορό και που ο μόνος λόγος που δεν πάει σπίτι του να κοιμηθεί, είναι που δεν έχει έρθει ακόμη το αμάξι του. Αλλά αν το αμάξι μου έχει έρθει, καληνύχτα σας»
Ο Βασίλης Καλφάκης στον ρόλο του σύμμαχου του Πετσόριν και του γιατρού, χαρίζει με πηγαίο χιούμορ το γέλιο, προσδίδοντας έναν κωμικό τόνο, χωρίς να πέφτει στην παγίδα της καρικατούρας. Η Ασημίνα Αναστασοπούλου (Βέρα) ως ευάλωτη, εύθραυστη και ανίκανη να συνειδητοποιήσει τη ματαιότητα του έρωτά της για τον Πετσόριν χαρίζει αυθεντικές στιγμές υποκριτικής , Κωνσταντίνος Γεωργαλής, Βασίλης Καλφάκης, Απόστολος Καμιτσάκης, Η Δάφνη Νικητάκη πείθει αρκετά ως αφελής και αθώα Πριγκίπισσα Μαίρη, όπως και η Περσεφόνη Παντοπούλου που υποδύεται τη μητέρα της με την απαραίτητη επιτηδευμένη ψυχρότητα και ορθολογισμό που συνάδει με την τάξη και τους στόχους της.
Η νεοσύστατη ομάδα Lab.oratorium επέλεξε να δραματοποιήσει ένα λογοτεχνικό έργο υψηλής αξίας αλλά και απαιτήσεων, αφορμώμενη όχι μόνο από την διερεύνηση των συνθηκών που εκκολάπτουν τον «ήρωα» του καιρού μας, αλλά και τον επανα-προσδιορισμό της ουσίας του και της αλήθειας που διέπει την ανθρώπινη φύση. Μία τόσο άρτια και καλοδουλεμένη παραστασιοποίηση του έργου του Λέρμοντοφ σίγουρα είναι αξιέπαινη και πολλά υποσχόμενη.
Trailer
Ένας Ήρωας του Καιρού μας | Συντελεστές παράστασης
- Μετάφραση: Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ
- Διασκευή: Lab.oratorium
- Σκηνοθεσία: Βασίλης Καλφάκης
- Μουσική: Φώτης Σιώτας
- Κίνηση: Βρισηίδα Σολωμού
- Σκηνικά: Μιχαήλ Ταμπακάκης
- Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα
- Φωτισμοί: Άννα Σμπώκου
- Βοηθός σκηνοθέτη: Στέλλα Ψαρουδάκη
- Φωτογραφίες-video: Πάτροκλος Σκαφίδας
- Κατασκευή σκηνικού: Φώτης Νικητάκης
- Δημόσιες σχέσεις και επικοινωνία: Χρύσα Ματσαγγάνη
- Παραγωγή: Lab.oratorium
- Μουσικός Επί Σκηνής: Φώτης Σιώτας
- Ερμηνεύουν: Ασημίνα Αναστασοπούλου, Κωνσταντίνος Γεωργαλής, Βασίλης Καλφάκης, Απόστολος Καμιτσάκης, Δάφνη Νικητάκη, Περσεφόνη Παντοπούλου
Πληροφορίες
- Τοποθεσία: Θέατρο 104
- Διεύθυνση: Ευμολπιδών 41, Γκάζι (Αθήνα) (ΜΕΤΡΟ: Κεραμεικός)
- Πρεμιέρα: Τετάρτη 18 Απριλίου 2018
- Ημέρες & ώρες παραστάσεων: κάθε Τετάρτη & Πέμπτη στις 21:00 (έως τη Πεμπτη 24 Μαΐου 2018)
- Τιμές Εισιτηρίων: Γενική Είσοδος: 12 ευρώ, Μειωμένο (Φοιτητικό, Ανέργων): 8 ευρώ, Ατέλειες ηθοποιών: 5 ευρώ
Προπώληση: Viva.gr - Τηλέφωνο Ταμείου: 210 3455020
- Διάρκεια: 90 (χωρίς διάλειμμα)
- Official Site, Facebook, Facebook of Theater
-Βία: Λίγο
-Γυμνό: Καθόλου
Διαβάστε περισσότερες θεατρικές κριτικές εδώ
