Η Elbphilharmonie βρίσκεται σε μια από τις αποβάθρες του ιστορικού Sandtorhafen του Αμβούργου, στις όχθες του ποταμού Έλβα. Το κτήριο αναπτύσσεται πάνω στη μεγαλύτερη θαλάσσια αποθήκη της πόλης, το Kaispeicher. Η αποθήκη κατασκευάστηκε το 1875, καταστράφηκε κατά το Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο και ξανακτίστηκε. Μέχρι το 1990 λειτουργούσε ως χώρος φύλαξης για κακάο, καπνό και τσάι.
Οι σχεδιαστικές προθέσεις των Herzog & de Meuron
Toν σχεδιασμού του κτηρίου ανέλαβε το αρχιτεκτονικό γραφείο των Herzog & de Meuron. Κύρια πρόθεση τους ήταν η αξιοποίηση της παλιάς αποθήκης και ο διάλογος ανάμεσα στο προϋπάρχουν και το καινούριο. Έτσι, το Kaispeicher χρησιμοποιήθηκε ως βάση για τη Φιλαρμονική. Αποτελεί τμήμα του ιστορικού τοπίου της πόλης, η οποία με την πάροδο των χρόνων έχει εξελιχθεί προς άλλες κατευθύνσεις. Οι αποθήκες του 19ου αιώνα αντιπροσωπεύουν τις αρχές των ιστορικών προσόψεων του Αμβούργου. Σκοπός τους ήταν η σηματοδότηση του αστικού ορίζοντα και η σηματοδότηση της οριζοντιότητας.
Η Elbphilharmonie εντείνει τον κατακόρυφο άξονα και αντιπαρατίθεται στη οριζόντια ανάπτυξη που κυριάρχησε για χρόνια. Η Φιλαρμονική στεγάζεται μέσα σε ένα γυάλινο όγκο, ο οποίος θυμίζει μορφολογικά σκηνή. Για την κατασκευή της πρόσοψης χρησιμοποιήθηκαν 1100 κοίλοι υαλοπίνακες διαστάσεων 5×3 μέτρα. Μικρές γκρίζες ανακλαστικές κουκκίδες από βασάλτη στην επιφάνεια των υαλοπινάκων αποτρέπουν την υπερθέρμανση κατά τις πρωινές και μεσημεριανές ώρες. Ταυτόχρονα, δημιουργούν μια λάμψη, η οποία γίνεται αντιληπτή από μακριά.
Βασικός πόλος έλξης πέρα από την αρχιτεκτονική του κτηρίου, είναι και το πρόγραμμα που έχει επιλεγεί. Πέρα από τις αμιγώς μουσικές λειτουργίες, η Φιλαρμονική προσφέρει και άλλες δραστηριότητες. Το σύγχρονο κτηριακό συγκρότημα στεγάζει πολλαπλές πολιτισμικές και εκπαιδευτικές χρήσεις, ενώ διαθέτει χώρους κατοίκησης και εστίασης. Υπάρχουν 3 αίθουσες συναυλιών, ένα ξενοδοχείο, 45 ιδιωτικά διαμερίσματα και η Plaza, ένας δημόσιος χώρος με θέα 360ο. Ο εκπαιδευτικός χώρος του κτηρίου, το Kaistudio διαθέτει χωρητικότητα 150 θέσεων. Εδώ διοργανώνονται εργαστήρια και σεμινάρια, διερευνάται η πειραματική μουσική και πραγματοποιούνται πρόβες.
Η κυκλοφορία στο εσωτερικό του κτηρίου
Η πορεία προς το κτήριο είναι μια ιδιαίτερη εμπειρία. Από την κύρια είσοδο κυλιόμενες σκάλες διπλής κατεύθυνσης μεταφέρουν τους επισκέπτες μέσα από το παλιό κτήριο Kaispeicher. Η μετάβαση πραγματοποιείται αρκετά αργά με συνολικό χρόνο κίνησης περίπου 2,5 λεπτά. Το κλιμακοστάσιο ακολουθεί μια ελαφρώς καμπύλη μορφή, ώστε να μην είναι ολόκληρο ορατό από το ένα άκρο στο άλλο.
Πρόκειται για το μακρύτερο κυλιόμενο κλιμακοστάσιο της Ευρώπης και το πρώτο καμπύλο που κατασκευάζεται παγκοσμίως.
Στην κορυφή, στον έκτο όροφο, ένα επίμηκες άνοιγμα προσφέρει πανοραμική θέα προς όλο το ποτάμι, τις αποβάθρες και την πόλη. Το εστιατόριο βρίσκεται σε αυτό το επίπεδο, λειτουργώντας ως μια πρώτη στάση. Στη συνέχεια, ένας μικρότερο και πιο σύντομο κυλιόμενο κλιμακοστάσιο οδηγεί τον επισκέπτη στον 8ο όροφο, όπου βρίσκεται η Plaza.
Plaza: μια ανοικτή πλατεία
Στο σημείο συνάντησης του Kaispeicher με τη νέα γυάλινη κατασκευή αναπτύσσεται η Plaza, ο δημόσιος χώρος του κτηρίου. Βρίσκεται 37 μέτρα πάνω από το επίπεδο του εδάφους και παραμένει ανοικτός όλη την ημέρα για κάθε επισκέπτη. Αποτελεί κεντρικό σημείο πρόσβασης προς τους συναυλιακούς χώρους, το ξενοδοχείο, την κεντρική αίθουσα, το κατάστημα και το εστιατόριο. Η κυκλοφορία πραγματοποιείται με σκάλες και ανελκυστήρες. Υπάρχει, ακόμη, μια εξωτερική πλατφόρμα με τη μορφή περιμετρικού περιπάτου που προσφέρει στους επισκέπτες πανοραμική θέα της πόλης και του λιμανιού.
Πολλές επιφάνειες του χώρου καλύπτονται με κάτοπτρα, ενώ τη χωρική σύνθεση καθορίζουν τα υποστυλώματα, τα οποία βρίσκονται υπό κλίση. Έτσι, εξασφαλίζεται η ανεμπόδιστη κυκλοφορία των ανθρώπων στην Plaza.
Ο σχεδιασμός του ανοικτού αυτού επιπέδου καθορίζει την εξωτερική όψη και την πρόσληψη του κτηρίου. Έτσι, η γυάλινη επιφάνεια που καλύπτει τις κύριες λειτουργίες μοιάζει να αιωρείται πάνω από την αποθήκη με τα κόκκινα τούβλα.
Ο χώρος είναι ανοικτός από τις 5 November 2016 και έχει υποδεχτεί περισσότερους από 500.000 επισκέπτες μέχρι σήμερα.
Η κεντρική σκηνή της Elbphilharmonie
Το κεντρικό τμήμα της φιλαρμονικής παρουσιάζει ιδιαίτερο κατασκευαστικό ενδιαφέρον: η αίθουσα αποκόπτεται από το υπόλοιπο κτήριο για λόγους ηχομόνωσης. Βρίσκεται 50 μέτρα πάνω από το επίπεδο του εδάφους.
Η αίθουσα μπορεί να υποδεχτεί 2100 επισκέπτες και αναπτύσσεται με τη μορφή αμπελώνα. Η σκηνή για την ορχήστρα και τους καλλιτέχνες βρίσκεται στο κέντρο, με τα καθίσματα να αναπτύσσονται βαθμιδωτά γύρω της. Έτσι, κανείς από το κοινό δεν απέχει περισσότερο από 30 μέτρα από τον διευθυντή της ορχήστρας. Αυτή η εγγύτητα διαμορφώνει μια διαδραστική εμπειρία ανάμεσα στο ακροατήριο και τους μουσικούς.
Προκειμένου να εξασφαλιστεί καλύτερη ακουστική, οι αρχιτέκτονες συνεργάστηκαν με τον Yasuhisa Toyota. Μαζί σχεδίασαν ένα προσαρμοσμένο ακουστικό εσωτερικό φλοιό. Πρόκειται για μια δομή τοίχου και οροφής από 10000 γύψινα πανέλα με ξεχωριστή γεωμετρία, ώστε να κατανέμεται ομοιόμορφα ο ήχος σε όλο το χώρο. Παράλληλα, ένας ανακλαστήρας αιωρείται ψηλά πάνω από την σκηνή.
Στην αίθουσα υπάρχει ένα όργανο σχεδιασμένο από την εταιρία Klais. Διαθέτει 4765 σωλήνες και τοποθετείται πίσω από τους θεατές.
Η Elbphilharmonie εγκαινίασε την κεντρική μουσική της σκηνή με δυο συναυλίες στις 11 και 12 Ιανουαρίου.
Η Elbphilharmonie ως τοπόσημο μιας μουσικής πόλης
Τα τελευταία χρόνια το Αμβούργο έχει προωθήσει την εικόνα του ως πρωτεύουσα της μουσικής στη Γερμανία. Παρόλ’ αυτά, η κλασική σκηνή της πόλης παραγκωνίζεται από το Βερολίνο και το Μόναχο. Η ανοικοδόμηση της φιλαρμονικής προσδοκά την προσέλκυση μεγαλύτερων μουσικών συνόλων και περισσότερων επισκεπτών.
Η Elbphilharmonie έχει ήδη γίνει τοπόσημο του Αμβούργου και σύμβολο για όλη τη Γερμανία. Το κτήριο είναι ορατό από το ποτάμι. Με τα κυρτά παράθυρά του και τη λευκή οροφή, θυμίζει πλοίο που σαλπάρει. Συνδιαλέγεται με το προϋπάρχουν κτισμένο περιβάλλον και τα οικοδομικά υλικά του παρελθόντος. Ενστερνίζεται, έτσι, ιστορικά στοιχεία της πόλης, εξακολουθώντας, όμως, να αναφέρεται στη σύγχρονη πραγματικότητα.
περισσότερες πληροφορίες:
επίσημη ιστοσελίδα της Elbphilharmonie
