Το «Εγκώμιο για τα μαθηματικά» είναι το καινούργιο βιβλίο του Αλαίν Μπαντιού που κυκλοφόρησε το 2017 από τις εκδόσεις Πατάκη. Δημιουργήθηκε από κοινού με τον Ζιλ Αερί και είναι ολόκληρο δομημένο σε μορφή διαλόγου. Σε αυτό, εξετάζεται η θέση των μαθηματικών στον σύγχρονο κόσμο και κυρίως η σχέση τους με τη σημερινή φιλοσοφία. Αντιμετωπίζεται, επίσης, κριτικά η «διάσταση» μεταξύ των σύγχρονων φιλοσόφων και της επιστήμης των μαθηματικών ενώ γίνονται πολλές αναφορές στο αντικείμενο των τελευταίων ή την εφαρμογή τους στην καθημερινή ζωή. Μετά το «Εγκώμιο για τον έρωτα» (που κυκλοφορεί επίσης από τις εκδόσεις Πατάκη) ο Μπαντιού εξυμνεί τα μαθηματικά και αναδεικνύει την ανάγκη να επανατοποθετηθούν στο προσκήνιο της φιλοσοφικής σκέψης.
Το βιβλίο
Το «Εγκώμιο για τα μαθηματικά», μετά από μία σύντομη εισαγωγή του ίδιου του Μπαντιού, χωρίζεται σε πέντε μέρη και ένα συμπέρασμα. Σε αυτά, που ακολουθούν θεματικές όπως η σωτηρία των μαθηματικών ή η χρήση τους στη μεταφυσική, ακολουθείται η δομή μια συνέντευξης, με τον Αερί να κάνει τις ερωτήσεις και τον γάλλο στοχαστή να δίνει εκτενείς απαντήσεις. Η γλώσσα του κειμένου είναι κατά βάση απλή, με μικρές αναφορές σε μαθηματικούς όρους και κάποιους πιο ειδικούς φιλοσοφικούς ορισμούς. Ωστόσο, η ροή του λόγου παρακολουθείται άνετα και ο αναγνώστης μπορεί να κατανοήσει αυτά που λέγονται χωρίς να αποσπάται ιδιαίτερα.
Πλέκοντας το εγκώμιο
Ξεκινώντας, ο Γάλλος φιλόσοφος περιγράφει πώς αναπτύχθηκε η σχέση του με τα μαθηματικά και τη φιλοσοφία. Εξηγεί έπειτα την άποψή του για την ανάγκη διασφάλισης των μαθηματικών και για την μετατροπή της επιστήμης αυτής σε ασχολία μιας σχετικά μικρής ελίτ, απομακρυσμένης από τις εξελίξεις της φιλοσοφίας. Στο δεύτερο μέρος επιχειρεί να αναλύσει την σχέση που αναπτύχθηκε στους αιώνες μεταξύ μαθηματικών και φιλοσοφίας. Ξεκινώντας από την αρχαία Ελλάδα και τον Παρμενίδη καταλήγει στον Σπινόζα ή τον Βιτγκενστάιν. Υποστηρίζει πως, λόγω της φύσης τους, τα μαθηματικά αποτέλεσαν έναν νέο, επαναστατικό τρόπο σκέψης. Το γεγονός αυτό οδήγησε στην αλληλένδετη γέννησή τους με τη φιλοσοφία. Ορίζει τη σχέση τους μάλλον ως μια υπόκλιση της τελευταίας στα μαθηματικά ενώ ρίχνει την ευθύνη για την πρόσφατη απομάκρυνσή τους αποκλειστικά στους νέους φιλοσόφους.
Σε επόμενο στάδιο, η συζήτηση στρέφεται στον ορισμό των μαθηματικών, στο αντικείμενο του πεδίου τους. Ο Μπαντιού ξεκαθαρίζει πως η ερώτηση «Τι είναι τα μαθηματικά» είναι αμιγώς φιλοσοφική και παρουσιάζει κάποιους ορισμούς και τις δύο κυριότερες κατευθύνσεις στο θέμα. Εξετάζει την πορεία των μαθηματικών στον χρόνο και παραθέτοντας ορισμένα επιχειρήματα τάσσεται υπέρ της ρεαλιστικής σύλληψης τους. Στο τέταρτο μέρος, που αφορά τη μεταφυσική, ο φιλόσοφος αναλύει την οντολογία του και τη στενή σχέση της με τα μαθηματικά. Ορίζει τέσσερις αλήθειες (την επιστήμη, την τέχνη, την πολιτική, τον έρωτα) και επιστρατεύει τα μαθηματικά προκειμένου να τις θεμελιώσει. Τέλος, εξετάζει την μαθηματική σκέψη ως στάση ζωής που οδηγεί στην ευτυχία. Υιοθετώντας παραδείγματα άλλων ή προσωπικά καταλήγει στην θέση πως η κατανόηση της λύσης σε ένα πρόβλημα μπορεί να οδηγήσει στην ευδαιμονία. Η μαθηματική σκέψη μπορεί τελικά να λειτουργήσει ως μοντέλο στην πορεία του ανθρώπου προς την «αληθινή ζωή».
Ολοκληρώνοντας το «Εγκώμιο για τα μαθηματικά», ο Μπαντιού προτείνει τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι θα αποκτήσουν ξανά ενδιαφέρον για αυτά και θα τα αντιμετωπίσουν ως αισθητική εμπειρία.
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα
Θεατρικός συγγραφέας, μυθιστοριογράφος, μαθηματικός, πολιτικός αγωνιστής, ο Αλαίν Μπαντιού είναι μια από τις κορυφαίες μορφές της σύγχρονης φιλοσοφίας. Τα δύο μνημειώδη έργα του, «Είναι και συμβάν» και «Λογικές των κόσμων», αποτελούν σταθμούς στη σύγχρονη σκέψη. Έχουν καταγραφεί πλέον ως το μείζον εγχείρημα του συνολικού επαναπροσδιορισμού της φιλοσοφίας αυτής καθαυτήν, όσο και των σχέσεών της με την Επιστήμη, την Πολιτική, την Τέχνη και τον Έρωτα ως πεδία παραγωγής αληθειών και ως «γενολογικές διαδικασίες». Είναι καθηγητής στην École Normale Supérieure και ιδρυτής του CIEPFC (∆ιεθνoύς Κέντρου Μελετών της Σύγχρονης Γαλλικής Φιλοσοφίας).
Από τις εκδόσεις Πατάκη κυκλοφορούν τα βιβλία του «Η κομμουνιστική υπόθεση», «Από το είναι στο συμβάν», «H πολιτική και η λογική του συμβάντος», «∆εύτερο μανιφέστο για τη φιλοσοφία», «Μεταφυσική της πραγματικής ευτυχίας», «Εγκώμιο για τον έρωτα», «Τι να κάνουμε;», «∆ιάλογος για τον κομμουνισμό, τον καπιταλισμό και το μέλλον της δημοκρατίας» (μαζί με τον Μarcel Gauchet) και «Το κακό έρχεται από πιο μακριά: Σκέψεις με αφορμή τα γεγονότα της 13ης Νοεμβρίου 2015 στο Παρίσι.»
Πληροφορίες για το βιβλίο «Εγκώμιο για τα μαθηματικά»:
- Συγγραφέας: Badiou Alain
- Εκδότης: Εκδόσεις Πατάκη
- Μετάφραση: Σιατίτσας Φώτης
- ISBN: 9789601668925
- Σειρά βιβλίου: αληthεια
- Αριθμός Σελίδων: 128
- Εξώφυλλο: Μαλακό εξώφυλλο
- Διαστάσεις: 20×13
- Γλώσσα Πρωτοτύπου: Γαλλικά
- Έτος Έκδοσης: 2017
