Πρωταγωνιστούν (Αλφαβητικά): Κατερίνα Διδασκάλου, Ακύλλας Καραζήσης, Δήμητρα Ματσούκα, Μαριέττα Σγουρδαίου, Γιάννης Στάνκογλου, κ.ά
Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Ρήγος
Υπόθεση: Η Έντα Γκάμπλερ είναι ανέτοιμη να «υποστεί» τη ζωή που η ίδια επέβαλε στον εαυτό της λέγοντας «ναι» στον γάμο με τον ακαδημαϊκό Γιέργκεν Τέσμαν. Λίγες, μόνο, ώρες μετά την επιστροφή τους από το γαμήλιο ταξίδι, η Έντα έχει την ευκαιρία να διασκεδάσει την πλήξη της παίζοντας με τις τύχες των ανθρώπων γύρω της. Τα περιθώρια στενεύουν, ωστόσο, και για την ίδια, όταν έρχεται αντιμέτωπη με τις μεγαλύτερες φοβίες της. Η τραγική κατάληξη φαντάζει ως μόνη επιλογή…
“Έντα Γκάμπλερ”: Κριτική της παράστασης
«Η μοναδική μου πραγματική κλίση είναι να βαριέμαι μέχρι θανάτου»
Σε νέο χώρο αλλά και με νέα ημερομηνία πρεμιέρας από αυτά που είχαν οριστεί αρχικά είδαμε φέτος την «Έντα Γκάμπλερ», το κλασικό, ψυχολογικό δράμα του Ερρίκου Ίψεν, σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Ρήγου, που αν όχι όλοι οι άνθρωποι του θεάτρου, τότε, σίγουρα οι περισσότεροι, περίμεναν εναγωνίως να δουν ξανά στο θεατρικό σανίδι. Η αλήθεια είναι πως το σύνολο των συντελεστών σε συνδυασμό με το ίδιο το έργο, αποτελεί μία εκρηκτική καλλιτεχνική συνάντηση. Τόσο ο ίδιος ο Κωνσταντίνος Ρήγος όσο και ο θίασος , μας προϊδεάζουν για μια παράσταση που πρόκειται να συζητηθεί πολύ, περισσότερο για την γνωστή άρτια αισθητική του σκηνοθέτη όσο και για το υποκριτικό κομμάτι της παράστασης. Οι προσδοκίες γι’ αυτήν την παραγωγή ήταν μεγάλες, μα με εξαίρεση κάποια πολύ καλά σημεία της, η παράσταση στο θέατρο Σημείο, μάλλον δεν κατάφερε να πετύχει όλους τους στόχους που είχε θέσει.
Το έργο του Ίψεν λίγο έως πολύ γνωστό. Στο κλασικό αυτό κείμενο έχουμε να κάνουμε με μια ηρωίδα, που μέσα στα χρόνια, έχει αναλυθεί και ερμηνευτεί ξανά και ξανά, ως άλλη Μήδεια, ως άλλη Αντιγόνη και γενικά αποτελεί μια από τις ηρωίδες που έχουν κερδίσει επάξια μια θέση στο βάθρο των πιο πολυσυζητημένων και περίπλοκων χαρακτήρων. Η Έντα Γκάμπλερ λοιπόν, ένα πρόσωπο αινιγματικό και αμφιλεγόμενο, μόλις έχει καταφθάσει από το γαμήλιο ταξίδι της με τον Γιέρκεν Τέσμαν, έναν καλλιεργημένο αλλά ταυτόχρονα παντρεμένο και με την επιστήμη του ακαδημαϊκό. Έχοντας η ίδια επιλέξει τη ζωή που καλείται να ζήσει τώρα, ξαφνικά βρίσκεται μέσα σε μια καθημερινότητα, περιτριγυρισμένη από ανθρώπους που της είναι αδιάφοροι, έως και αντιπαθείς -συμπεριλαμβανομένου και του συζύγου της- και έρχεται αντιμέτωπη με την ανία και την πλήξη. Μέσα σε αυτή την άσκοπη ύπαρξή της, αρχίζει να ξεδιπλώνει την κυκλοθυμική της πλευρά και να εκμεταλλεύεται τους ανθρώπους γύρω της για να ψυχαγωγεί τη μονότονη ζωή της. Με τον καιρό, θα έρθει αντιμέτωπη με έναν άνθρωπο από το παρελθόν της, ενώ φτάνοντας πια στα προσωπικά της όρια και χειραγωγώντας με τον χειρότερο τρόπο τα πρόσωπα που την περιβάλλουν, καταλήγει να μένει εγκλωβισμένη στον κόσμο που η ίδια δημιούργησε, ανήμπορη πια να βγει από αυτόν χωρίς τη τελική αυτοθυσία της.
Έχοντας στα χέρια του ένα έργο που έχει ανέβει πολλάκις και που θα συνεχίσει να ανεβαίνει στο θεατρικό σανίδι όσο υπάρχει το θέατρο, ο σκηνοθέτης είχε να αντιμετωπίσει δύο κύρια σημεία δυσκολίας: Το πώς θα εκφράσει σκηνικά ένα τόσο διαχρονικό έργο, ώστε να παρουσιάζει μια πρωτοτυπία ταυτόσημη της δουλειάς που έχουμε δει από εκείνον στο παρελθόν και επιπλέον, με ποιον τρόπο θα αντιμετωπίσει ερμηνευτικά και σκηνοθετικά το κείμενο. Στο πρώτο κομμάτι ο Κωνσταντίνος Ρήγος πέτυχε μια άρτια αισθητική απόδοση, χρησιμοποιώντας την εξαιρετική αντίληψή του σε σχέση με τη χρήση των χώρων του έργου, ενώ τα σκηνικά της Μαίρης Τσαγκάρη, εκμεταλλεύτηκαν υπέροχα το χώρο της σκηνής δημιουργώντας ένα άκρως ατμοσφαιρικό και καλόγουστο τοπίο. Σε μια πιο μοντέρνα διάθεση από την κλασική της σκηνικής τοποθέτησης είχαμε τη δημιουργία των κοστουμιών του Γιώργου Σεγρεδάκη. Η ενδυματολογία διατήρησε μια διαφορετική και σε κάποια σημεία πολύ ενδιαφέρουσα άποψη, υπογραμμίζοντας στοιχεία των χαρακτήρων, όμως ήταν δύσκολο να καταλάβουμε ως θεατές ποια ήταν η πρόθεσή της και σε ποια σημεία ταίριαζαν με το σκηνικό περιβάλλον. Ενδιαφέρουσα υπήρξε η ενδυματολογική “διακωμώδηση” του Γιέργκεν Τέσμαν αλλά και της Τέα Έλβστεντ, που εμφανίζονταν περισσότερο αστείοι από τους υπόλοιπους ήρωες, αλλά μάλλον παράταιροι κατέληξαν να φαίνονται, εκτός των τελευταίων σκηνών που έδεναν με το σύνολο λόγω της πένθιμης ατμόσφαιρας. Αν μη τι άλλο, η ενδυματολογική αντιμετώπιση παρουσίασε μεγάλο ενδιαφέρον και σίγουρα αναμένουμε μελλοντικές δουλειές του δημιουργού τους. Το δεύτερο κομμάτι του έργου που η σκηνοθεσία έπρεπε να αντιμετωπίσει ήταν η ερμηνευτική προσέγγιση και η διαμόρφωση των χαρακτήρων επί σκηνής. Δυστυχώς αυτό ήταν και το κομμάτι στο οποίο απέτυχε μερικώς η σκηνοθεσία. Ενώ το πιο σημαντικό πρόσωπο του έργου είναι η ίδια η Έντα Γκάμπλερ, φαίνεται να μη μας παρουσιάζεται όπως της αρμόζει και μένοντας σε μια πρώτη ανάγνωση ο χαρακτήρας της αδικείται, δημιουργώντας μας την εντύπωση πως έχουμε να κάνουμε με ένα κυκλοθυμικό, κακομαθημένο κορίτσι που αντιμετωπίζει την πλήξη της, παίζοντας με ανθρώπινες ζωές απλά για να ικανοποιήσει τις ορέξεις της. Στιγμές στις οποίες οι ήρωες επιδίδονται σε κινησιολογικές εκρήξεις προκαλούν έντονο σκηνικό ενδιαφέρον, παρ’ όλα αυτά δεν βρίσκουν κάποιο λόγο ύπαρξης στην εξέλιξη της δράσης ή την σκιαγράφηση των χαρακτήρων.
Τα πράγματα βέβαια έρχονται να εξισορροπήσουν οι ερμηνείες του εξαιρετικού θιάσου. Η Δήμητρα Ματσούκα, εμφανίζεται άνετη στο πετσί της ηρωίδας της, παρ’όλα αυτά μερικές φορές, φαινόταν κάπως επίπεδη ερμηνευτικά, καθώς δεν έδινε χρώμα στη φωνή της για να υπογραμμίσει τις εντάσεις και τα ψυχολογικά σκαμπανεβάσματα που η ηρωίδα παρουσιάζει συνεχώς κατά τη διάρκεια του έργου. Ο Γιάννης Τσεμπερλίδης ως Γιέργκεν Τέσμαν, προσπάθησε να αποδώσει με ακρίβεια το χαρακτήρα του, χωρίς όμως να καταφέρει να αποφύγει την κωμική πλευρά που του προσέδιδε και το ενδυματολογικό κομμάτι, που δεν τον βοήθησε ιδιαίτερα. Ο Γιάννης Στάνκογλου, σε μια μπρουτάλ απόδοση του Άιλερτ Λέβμποργκ και η Βασιλική Τρουφάκου ως Τέα Έλβστεντ, ίσως ήταν το ζευγάρι που προσέγγισε με περισσότερη επιτυχία τους ρόλους που τους αναλογούσαν, παρά τα σκηνοθετικά στοιχεία που τους διακωμωδούσαν ανά διαστήματα. Η Μαριέττα Σγουρδαίου σε ένα μικρό πέρασμα, ως Μπέρτε, εξαιρετικά συνεπής στο ρόλο της, ο Ακύλλας Καραζήσης που ερμήνευε τον δικαστή Μπρακ, εξελισσόταν διαρκώς επάνω στη σκηνή και όσο έτρεχε η δράση γινόταν καλύτερος, φτάνοντας στο απόγειο των δυνατοτήτων του κατά την κορύφωση του έργου, ενώ τέλος η Κατερίνα Διδασκάλου ως η αγαπημένη θεία του Τέσμαν, παρέδωσε μια σύντομη αλλά γεμάτη κλάση ερμηνεία.
Εξαιρετικοί οι φωτισμοί Χρήστου Τζιόγκα, ενώ η λίγη μουσική που συνόδευσε το έργο, κούμπωσε έξοχα στις σκηνές που ντύθηκαν μουσικά.
Γεγονός αποτελεί πάντως πως η παράσταση ήταν αρκετά μακροσκελής, σε αρκετά σημεία έκανε κοιλιά, ενώ το ότι δεν υπήρξε διάλειμμα οδήγησε προς το τέλος σε έντονη μείωση του ενδιαφέροντος από τη μεριά των θεατών. Ένα ακόμα μείον αποτέλεσε και το γεγονός πως αρκετές πλαϊνές θέσεις δεν είχαν οπτική πρόσβαση στη σκηνή και στον υπέροχο σκηνικό χώρο, αλλά και στους ίδιους τους ηθοποιούς, τους οποίους έβλεπαν να παίζουν κυρίως με την πλάτη γυρισμένη. Συνολικά, πρόκειται για μία παράσταση που δεν ανταποκρίνεται στο ταλέντο του Κωνσταντίνου Ρήγου, όπως το έχουμε συνηθίσει κι ενώ είναι σίγουρο πως σκηνοθετικά υπήρξε μια συγκεκριμένη και καίρια σκηνοθετική πρόθεση, τελικά δεν κατάφερε να την επικοινωνήσει με κατάλληλο τρόπο στο κοινό. Τα εύσημα πάντως θα πρέπει να αποδοθούν στην Έρι Κύργια, η οποία υπογράφει την εξαιρετική μετάφραση του έργου από τα Νορβηγικά, τη γλώσσα που γράφτηκε το έργο, ειδικά για τη συγκεκριμένη παράσταση. Πρόκειται εν ολίγοις για ένα εγχείρημα που διαθέτει όλα τα κλειδιά για την επιτυχία και που απλώς δεν κατάφερε να ξεκλειδώσει ακόμα όλες τις πόρτες της…
Πληροφορίες παράστασης
- Σκηνοθεσία – Σκηνικό: Κωνσταντίνος Ρήγος
- Μετάφραση: Έρι Κύργια
- Συνεργάτης Σκηνογράφος: Μαίρη Τσαγκάρη
- Κοστούμια: Γιώργος Σεγρεδάκης
- Φωτισμοί: Αλέκος Γιάνναρος
- Βοηθός σκηνοθέτη, διεύθυνση προβών: Άγγελος Παναγόπουλος
Παίζουν αλφαβητικά
- Κατερίνα Διδασκάλου (Γιουλάνε Τέσμαν), Ακύλλας Καραζήσης (Δικαστής Μπρακ), Δήμητρα Ματσούκα (Έντα Τέσμαν), Μαριέττα Σγουρδαίου (Μπέρτε), Γιάννης Στάνκογλου (Άιλερτ Λέβμποργκ), Βασιλική Τρουφάκου (Τέα Έλβστεντ), Γιάννης Τσεμπερλίδης (Γιέργκεν Τέσμαν)
Ημέρες και ώρες παραστάσεων
- Τετάρτη, Κυριακή – 19:00
- Πέμπτη, Παρασκευή – 21:00
- Σάββατο – 18:00 & 21:00
Τιμή εισιτηρίου
- 18 ευρώ – Κανονικό
- 15 ευρώ – Μαθητικό / Νεανικό (έως 22 ετών) / Φοιτητικό / Ανέργων / Πολυτέκνων / ΑμΕΑ / Άνω των 65 ετών
Πληροφορίες θεάτρου
- Θέατρο Σημείο
- Χαριλάου Τρικούπη 4 (πίσω από την Πάντειο), Αθήνα
- Τηλ.: 2109229579
