«…Σε λίγες μέρες θα ξέρουμε κι εμείς αν αυτή η ιδέα, που έμοιαζε στην αρχή με τρελό όνειρο, μπορεί να εξελιχθεί σ’ ένα μεγάλο, ετήσιο φεστιβάλ της Αθήνας, ένα αληθινό σταυροδρόμι του ανεξάρτητου σινεμά, μια γιορτή όπου θα μαζευόμαστε κάθε χρόνο και περισσότεροι». Με αυτά τα λόγια ξεκινούσε, το Σεπτέμβριο του 1995, το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας , με την υποστήριξη του μοναδικού κινηματογραφικού περιοδικού στην Ελλάδα, του περιοδικού ΣΙΝΕΜΑ. Από τότε έχει εξελιχθεί, στο μεγαλύτερο κινηματογραφικό γεγονός της πόλης και σε ένα από τα σημαντικότερα φεστιβάλ της Μεσογείου και των Βαλκανίων.
Η ιστορία
Το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας ιδρύθηκε από την αστική, μη-κερδοσκοπική Κινηματογραφική Εταιρεία Αθηνών. Κύριος στόχος του είναι να φωτίσει άγνωστες πτυχές του ποιοτικού ανεξάρτητου κινηματογράφου, τόσο του αμερικανικού, όσο του ευρωπαϊκού, αλλά και του παγκόσμιου, να αναδείξει τις καλύτερες ταινίες της σεζόν και να τις προτείνει στους θεατές και να αποτελέσει μια εκδήλωση-εισαγωγή σε κάθε νέα κινηματογραφική περίοδο, μιας και γίνεται κάθε Σεπτέμβριο.
Το κοινό του Φεστιβάλ
Σύμφωνα με μια έρευνα, οι ταινίες που προβάλλονται έχουν ένα κοινό περίπου 50.000 κινηματογραφόφιλων, οι οποίοι θέλουν να ενημερώνονται για όλες τις τάσεις του παγκόσμιου σινεμά και να βλέπουν πρώτοι τις μεγάλες ταινίες που πρόκειται να γίνουν επιτυχίες τους επόμενους μήνες.
Ειδικότερα, το κοινό του Φεστιβάλ είναι δυναμικό ενώ στατιστικά η σύστασή του είναι η εξής:το 42% ανήκει στην ηλικιακή ομάδα 17-24, το 55% στην ομάδα 25-44,το 64% είναι άνδρες και το 36% γυναίκες, το 67% έχει μόρφωση ανωτάτης ή ανωτέρας σχολής, το 6% είναι μόνιμοι κάτοικοι της περιφέρειας κι έρχονται στην Αθήνα για το Φεστιβάλ.
Τα τμήματα και τα βραβεία
ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ: Οι ταινίες που εντάσσονται στο Επίσημο Διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ επιλέγονται με αυστηρά και συγκεκριμένα κριτήρια. Κάθε ταινία πρέπει να αποτελεί είτε το σκηνοθετικό ντεμπούτο, είτε την δεύτερη, είτε την τρίτη δημιουργία του σκηνοθέτη ενώ θα πρέπει να είναι και πανελλήνια πρεμιέρα. Το συγκεκριμένο τμήμα φιλοδοξεί να αναδείξει όλα τα νέα ταλέντα που είναι στον δρόμο τους για να γίνουν οι πιο περιζήτητοι δημιουργοί του αύριο. Τα βραβεία που απονέμονται στο τμήμα αυτό είναι η Χρυσή Αθηνά, το βραβείο σκηνοθεσίας της Πόλης των Αθηνών και το Βραβείο Σεναρίου.
ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΦΙΛΜ / ΔΙΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ: Το τμήμα αυτό είναι αρκετά δημοφιλές και ανέλαβε να ξεναγήσει το κοινό στα πιο ετερόκλητα μουσικά είδη, να συστήσει καλλιτέχνες και νέες μουσικές τάσεις, να αποτίσει φόρους τιμής σε αξέχαστες ή άγνωστες πτυχές της μουσικής ιστορίας. Στο τμήμα εντάσσονται τα καλύτερα ντοκιμαντέρ της χρονιάς, για να βραβευτεί το καλύτερο από μία Διεθνή Επιτροπή καλλιτεχνών που σχετίζονται με τον χώρο της μουσικής και του κινηματογράφου. Τα βραβεία που απονέμονται είναι η Χρυσή Αθήνα και το Βραβείο Κοινού.
ΠΑΝΟΡΑΜΑ: Εδώ προβάλλονται οι σημαντικότερες ταινίες της παγκόσμιας και ευρωπαϊκής παραγωγής, οι οποίες έχουν διακριθεί σε μεγάλα φεστιβάλ,αλλά και άγνωστες ανακαλύψεις. Τα θέματά τους είναι σύγχρονα, καταπιάνονται και αναλύουν μεγάλα κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα, εξερευνούν νέους αφηγηματικούς δρόμους και πειραματίζονται αισθητικά.
ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΜΙΚΡΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ / ΔΙΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ: Ένα εντελώς νέο τμήμα είναι το επίσημο διαγωνιστικό τμήμα ελληνικών μικρού μήκους ταινιών. Ειδική κριτική επιτροπή απονέμει τα βραβεία Καλύτερης Ταινίας, Β’ και Γ’ Καλύτερης Ταινίας, Καλύτερης Σκηνοθεσίας και Καλύτερου Σεναρίου.
ΜΟΥΣΙΚΗ & ΦΙΛΜ / ΕΚΤΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΥ: Πρόκειται για το παράλληλο τμήμα του αντίστοιχου Μουσική & Φιλμ με σκοπό να πλαισιώσει τις προβολές οι οποίες εξαιτίας του Επίσημου Κανονισμού, δεν μπορούσαν να ενταχθούν στο Διαγωνιστικό.
ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ: Αποτελείται από συναρπαστικές, παράδοξες, ιδιόρρυθμες και γοητευτικές εικόνες ενός πολυφωνικού κόσμου, εκπληκτικές ιστορίες της καθημερινότητας που θα ζήλευε και ο πιο προικισμένος σεναριογράφος, αποκαλυπτικές ματιές στη σημερινή πραγματικότητα.
ΣΙΝΕΜΑ ΣΤΑ ΟΡΙΑ: Τολμηρές σε θέματα και σύλληψη ταινίες, από δημιουργούς με ταλέντο και φαντασία. Ταινίες ακραίες, είτε σε θεματολογία είτε σε μορφή, πειραματικές ταινίες που ωθούν το σινεμά σε μια εξαντλητική εξερεύνηση των ορίων των μέσων του.
«ΜΕΤΑ ΤΑ ΜΕΣΑΝΥΧΤΑ»: Ένα από τα πιο διασκεδαστικά τμήματα του φεστιβάλ. Μια ανοιχτή πρόσκληση σε όλους τους ξενύχτηδες σινεφίλ, που υπόσχεται μια σειρά από γεμάτες σασπένς, μεταμεσονύχτιες, ποικίλες προβολές όπως τις τελευταίες ασιατικές ταινίες τρόμου, retro ανατριχίλες και μερικές αμφιλεγόμενες επιλογές από την Αμερική.
ΠΡΕΜΙΕΡΕΣ: Εδώ προβάλλονται οι πιο ενδιαφέρουσες μεγάλες ταινίες της χρονιάς που θα δούμε στις κινηματογραφικές αίθουσες την περίοδο που θα ακολουθήσει.
ΜΙΚΡΕΣ ΠΡΕΜΙΕΡΕΣ: Οι καλύτερες ταινίες μικρού μήκους live action ή animation, είτε πρόκειται για τις πρώτες ταινίες νέων δημιουργών είτε για ταινίες δημιουργών που έχουν επιλέξει τη σύντομη διάρκεια ως εκφραστικό τους μέσο.
ΕΙΔΙΚΑ ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ: Το τμήμα αυτό αναδεικνύει άγνωστες πτυχές του κινηματογράφου, όπως άγνωστες μικρού μήκους ταινίες των μεγάλων σκηνοθετών Μάρτιν Σκορσέζε, Τζέιν Κάμπιον και Λαρς φον Τρίερ, κλασικές κωμωδίες των αδελφών Μαρξ που δεν είχαν προβληθεί ποτέ στην Ελλάδα, το έργο του Ιταλού μαέστρου του τρόμου, Ντάριο Αρτζέντο. Κάθε χρόνο, το κοινό γνωρίζει το έργο μεγάλων σκηνοθετών, των οποίων οι ταινίες θεωρούνται πλέον κλασικές και αποτελούν σταθμό στην ιστορία του κινηματογράφου, όπως είναι οι Γιασουτζίρο Όζου, Ζαν Κοκτό, Ζαν Βιγκό, όπως επίσης, γνωρίζει και ανερχόμενους σκηνοθέτες, όπως τους Τομ Τίκβερ, Βάλτερ Σάλες, Φατίχ Ακίν και Ντέιβιντ ΜακΚένζι.
ΒΡΑΒΕΙΟ ΠΡΩΤΟΕΜΦΑΝΙΖΟΜΕΝΟΥ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ: Απονέμεται στον καλύτερο Έλληνα σκηνοθέτη, του οποίου η πρώτη ταινία μεγάλου μήκους είχε τουλάχιστον μία δημόσια προβολή με εισιτήριο σε κινηματογραφική αίθουσα ή κινηματογραφικό φεστιβάλ σε οποιοδήποτε σημείο της ελληνικής επικράτειας στους μήνες που μεσολάβησαν από το προηγούμενο φεστιβάλ.
ΒΡΑΒΕΙΑ ΠΡΩΤΟΕΜΦΑΝΙΖΟΜΕΝΟΥ ΗΘΟΠΟΙΟΥ: Απονέμονται στους ηθοποιούς (άντρα ή γυναίκα) που ξεχώρισαν για τις ερμηνείες τους, συμμετέχοντας για πρώτη φορά σε οποιαδήποτε ελληνική ταινία μεγάλου μήκους που προβλήθηκε με εισιτήριο στο ίδιο διάστημα. Μια πολυμελής ανεξάρτητη κριτική επιτροπή από άτομα κύρους όλων των ειδικοτήτων επιλέγει και απονέμει αυτά τα βραβεία.
Κανονισμοί
Οι ταινίες που συμμετέχουν στο επίσημο Διαγωνιστικό Τμήμα, προέρχονται από όλες τις γωνιές του πλανήτη και ανήκουν σε διάφορα είδη, όπως μυθοπλασία, ντοκιμαντέρ, πειραματικό σινεμά. Οφείλουν, δε, να τηρούν ορισμένες προϋποθέσεις όπως να έχουν διάρκεια 60′ και άνω, να μην έχουν προβληθεί στο παρελθόν στην Ελλάδα, να έχουν ολοκληρωθεί το αργότερο 12 μήνες πριν την ημερομηνία διεξαγωγής του Φεστιβάλ, να μην έχουν συμμετάσχει σε παλαιότερες διοργανώσεις του Φεστιβάλ.
Για το τμήμα Μουσική και Φιλμ ισχύουν παρόμοιοι όροι όπως να είναι η ταινία ντοκιμαντέρ σχετικί με οποιοδήποτε είδος μουσικής, με διάρκεια όχι μικρότερη από 45′, η Επιτροπή που θα κρίνει τις ταινίες θα είναι πενταμελής και θα αποτελείται από εξέχοντες μουσικούς καλλιτέχνες, πρόσωπα της μουσικής και κινηματογραφικής βιομηχανίας, και γνωστούς δημοσιογράφους.
Επίσης, το Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας είναι αντίθετο με κάθε μορφή πειρατείας και λαμβάνει όλες τις απαραίτητες προφυλάξεις για την προστασία των καλλιτεχνικών έργων. Τα υλικά των ταινιών που υποβάλλονται στο Φεστιβάλ τίθενται αποκλειστικά στη διάθεση των μελών του Τμήματος Προγραμματισμού, στον Υπεύθυνο Κίνησης Ταινιών και στο Τμήμα Υποτιτλισμού. Η αντιγραφή και ο δανεισμός δεν επιτρέπονται.
Χώροι, εισιτήρια και άλλες εκδηλώσεις
Οι χώροι στους οποίους προβάλλονται οι ταινίες είναι κινηματογραφικές αίθουσες που βρίσκονται στο κέντρο της πόλης καθώς και η Ταινιοθήκη της Ελλάδας.
Το φεστιβάλ θέλοντας να στηρίξει τους άμεσα πληγέντες της οικονομικής κρίσης προσφέρεις δωρεάν προσκλήσεις σε κατόχους καρτών ανεργίας.
Στα πλαίσια του Φεστιβάλ, γίνονται και διάφορες παράλληλες εκδηλώσεις όπως εγκαίνια εκθέσεων, διαλέξεις και συζητήσεις. Πολλοί σκηνοθέτες αλλά και άλλα μέλη της βιομηχανίας και όχι μόνο είναι καλεσμένοι στις προβολές ενώ δεν λείπουν και τα πάρτι με αφορμή τις προβολές ορισμένων ταινιών ή άλλα γεγονότα πάντα σε σύνδεση με τον κινηματογράφο.
Προβολές που συζητήθηκαν
2007: I’m Not There: Τα θυελλώδη έργα και ημέρες του Μπομπ Ντίλαν από τον δαιμόνιο Τοντ Χέινς. Από τον Ρίτσαρντ Γκιρ και τον Κρίστιαν Μπέιλ μέχρι τον Χιθ Λέτζερ και την Κέιτ Μπλάνσετ, οι ετερόκλητοι ηθοποιοί που επιλέγει ο Χέινς αντικατοπτρίζουν τις πολλαπλές μεταμορφώσεις ενός καλλιτέχνη-χαμαιλέοντα.
Εξιλέωση (Atonement): Καλοκαίρι του 1935 στην αγγλική εξοχή, λίγο πριν ξεσπάσει η καταιγίδα του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου. Ένα δεκατριάχρονο κορίτσι με ασυνήθιστο ταλέντο στη λογοτεχνία θα γίνει μάρτυρας του απαγορευμένου πάθους της αδελφής της και θα σπρωχτεί στη προδοσία. Βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Ίαν ΜακΓιούαν, η ταινία του Τζο Ράιτ με τους Κίρα Νάιτλι και Τζέιμς ΜακΑβόι σε μια άψογη ανάπλαση εποχής.
Ο Ρατατούης (Ratatouille): Ο Ρεμί διαφέρει από τα υπόλοιπα ποντίκια και είναι περήφανος γι αυτό. Στόχος του είναι να γίνει σεφ σε μεγάλο παρισινό εστιατόριο. Μέσα από την φιλία του με τον Λινγκουίνι, καλοσυνάτο αλλά ατάλαντο μάγειρα, ο Ρεμί θα καταφέρει να εισχωρήσει στον κόσμο της υψηλής μαγειρικής, αλλά θα πρέπει να υπερνικήσει ένα βουνό από καινούργια εμπόδια. Η Pixar παραδίδει ένα φιλμ-γλύκισμα, ένα έργο τέχνης που αποτελεί την καλύτερη εκδοχή της «ταινίας για όλη την οικογένεια».
2008: Vicky, Christina, Barcelona: Δύο νέες και όμορφες Αμερικανίδες, η Βίκι και η Κριστίνα, αποφασίζουν να περάσουν το καλοκαίρι τους κάτω από τον ήλιο της Βαρκελώνης. Σοβαρή και στα πρόθυρα του γάμου η πρώτη, σεξουαλικά απελευθερωμένη η δεύτερη, θα πιαστούν και οι δυο στον ιστό του Χουάν Αντόνιο, ενός αρρενωπού ζωγράφου που παραμένει υπερβολικά δεμένος με την πρώην σύζυγό του. Έχοντας ως μούσες για πρώτη φορά την Καταλανική πρωτεύουσα και τη Πενέλοπε Κρουζ και για τρίτη φορά τη Σκάρλετ Γιόχανσον, ο Γούντι Aλεν παίρνει ένα ερωτικό πολύγωνο και γράφει μερικές από τις πιο απολαυστικές στιχομυθίες του ακόμα και στα ισπανικά.
2010: Τα παιδιά είναι εντάξει (The Kids Are All Right): Η Τζόνι και ο Λέιζερ βρίσκονται στο τέλος της εφηβείας και μεγαλώνουν στο σπίτι μαζί με την ασυνήθιστη οικογένειά τους: δύο μαμάδες που μοιράζονται το κρεβάτι και τις ζωές τους. Τα προβλήματα αρχίζουν όταν τα δύο παιδιά αποφασίζουν να μάθουν την ταυτότητα του βιολογικού τους πατέρα και να τον βάλουν στην ζωή τους. Οι Ανέτ Μπένινγκ και Τζούλιαν Μουρ, ερμηνεύουν με εκπληκτική χημεία και γενναιότητα τις μεσήλικες λεσβίες, ζωντανεύοντας κάθε πτυχή της σχέσης τους με το απαραίτητο χιούμορ.
2011: Ένας χωρισμός (A Separation): Μετά από 14 χρόνια έγγαμου βίου, η Σιμίν και ο Ναντέρ θέλουν να χωρίσουν. Ζουν στην Τεχεράνη με την εντεκάχρονη κόρη τους και τον ηλικιωμένο πατέρα του Ναντέρ. Όταν μια μέρα η Σιμίν αποφασίζει να μεταναστεύσουν σε μία χώρα που δίνει περισσότερες ευκαιρίες στις γυναίκες, βρίσκεται αντιμέτωπη με τον Ναντέρ, που θέλει να μείνει στο Ιράν για να προσέχει τον πατέρα του. Το φιλμ του Ασγκάρ Φαραντί είναι το συγκλονιστικό πορτρέτο μιας θρυμματισμένης σχέσης, που ξετυλίγεται ταυτόχρονα ως ενδοσκόπηση στις πατριαρχικές και θρησκευτικές εξουσιαστικές δομές του σύγχρονου Ιράν.
The Artist: O Τζορτζ Βάλενταϊν είναι ο μεγαλύτερος σταρ στο Χόλιγουντ της δεκαετίας του ’20. Ο ήχος εισβάλλει στο σινεμά και η βιομηχανία πλέον αναζητά και θελκτικές φωνές – έτσι ο Ζορζ παίρνει την κατιούσα. Η Πέπι Μίλερ από την άλλη, είναι μια γοητευτική και φρέσκια νεαρή, που από φαν και κομπάρσα αναδεικνύεται σε μεγάλη σταρ του ομιλούντος σινεμά. Η έλξη που νιώθουν ο ένας για τον άλλο είναι ακαταμάχητη, αλλά θα μπουν σε κάθε λογής περιπέτειες για να μπορέσουν να είναι μαζί. Μια υπέροχη βωβή κομεντί σε άσπρο-μαύρο, που, κλείνει το μάτι στην κινηματογραφική ιστορία, αποδεικνύοντας ότι η αληθινή κινηματογραφική μαγεία βρίσκεται μπροστά στα μάτια μας, μακριά από ειδικά εφέ και ψηφιακές φανφάρες.
2012: Ψάχνοντας τον Βασιλιά της Σκόνης (Searching for Sugar Man): Το 1968, δύο γνωστοί Αμερικάνοι μουσικοί παραγωγοί ανακαλύπτουν τον Αμερικανο-μεξικάνο Σίξτο Ροντρίγκεζ, και μαγεύονται από τις φολκ καταβολές και τους προφητικούς του στίχους. Κυκλοφορούν μαζί του δύο άλμπουμ, αλλά αμφότερα αποτυγχάνουν εμπορικά με αποτέλεσμα ο Ροντρίγκεζ να χαθεί τελείως από το προσκήνιο. Σε μια άλλη γωνιά του πλανήτη, στη Νότια Αφρική, ένα μπούτλεγκ του πρώτου του δίσκου περνάει από χέρι σε χέρι και, λόγω της ευρείας αναφοράς των στίχων στις φυλετικές και ταξικές διακρίσεις, γίνεται το σάουντρακ της επανάστασης των νεαρών Νοτιοαφρικάνων ενάντια στο απαρτχάιντ. Δεκαετίες αργότερα, δύο φανατικοί οπαδοί του Ροντρίγκεζ, αποφασίζουν να μην δώσουν σημασία στις φήμες που θέλουν τον μουσικό να έχει αυτοκτονήσει επί σκηνής και ξεκινούν την αναζήτησή του. Η καταγραφή ενός συναρπαστικού ταξιδιού από ήπειρο σε ήπειρο με συνοδοιπόρο τις υπέροχες μελωδίες του Σίξτο. Ενα ντοκιμαντέρ που κλείνει το μάτι στην μυθοπλασία, αποδεικνύοντας ότι η αληθινή ζωή ξεπερνά ακόμη και την πιο τρελή φαντασία.
2013: Η ζωή της Αντέλ: Μία ιστορία αγάπης, ένα χρονικό ενηλικίωσης και ένα δοκίμιο πάνω στην ερωτική επιθυμία και τη σαρκική απόλαυση ταυτόχρονα. Η Αντέλ είναι μία τυπική μαθήτρια λυκείου μέχρι τη στιγμή που γνωρίζει την καλλιτέχνιδα Έμα και η σεξουαλική της αφύπνιση μετατρέπεται σε αισθηματική και ερωτική αγωγή. Το αχόρταγο πάθος δομεί μια σχέση που μοιάζει από την αρχή καταδικασμένη, καθώς οι κοινωνικο-οικονομικές διαφορές υφέρπουν στο παρασκήνιο. Ο Αμπντελατίφ Κεσίς στοχάζεται πάνω στη δύναμη του έρωτα, που δεν μπορεί να είναι τίποτε άλλο παρά φυσικός.
Βιβλιογραφία
www.aiff.gr
