Charles Foster Kane

O Charles Foster Kane, o χαρακτήρας στην καλύτερη ταινία που γυρίστηκε ποτέ, το αριστούργημα του 1941 «Πολίτης Κέιν», ξεχωρίζει για την πολυτάραχη ζωή του και την αμφιλεγόμενη προσωπικότητά του, ενώ η ερμηνεία του Orson Welles στον ομώνυμο ρόλο του χάρισε την υποψηφιότητα για το Oscar Α΄ Ανδρικού Ρόλου…

Η ζωή του

Γεννήθηκε στην περιοχή Little Salem του Colorado, το 1862 ή το 1863. Η οικογένεια του ήταν φτωχή, ωστόσο, η τύχη της αλλάζει, μετά την απόκτηση ενός ορυχείου γεμάτο με χρυσό. Το 1871, η μητέρα του οκτάχρονου Charles τον βάζει υπό την προστασία ενός τραπεζίτη από τη Νέα Υόρκη, του Walter Parks Thatcher. Έτσι, το παιδί φεύγει από το σπίτι του και μεγαλώνει μέσα σε ένα περιβάλλον όπου δεν του λείπει τίποτα. Όταν ενηλικιώνεται, δεν είναι λίγες οι φορές που κατηγορεί τον Thatcher ότι τον απομάκρυνε από την οικογένειά του. Στην προσπάθειά του να λάβει ανώτερη μόρφωση, το μόνο που καταφέρνει είναι να αποβληθεί από τέσσερα μεγάλα πανεπιστήμια: το Harvard, το Yale, το Princeton και το Cornell.

Η επαγγελματική του σταδιοδρομία ξεκινά με μια εφημερίδα που ανήκει στον Thatcher, την New York Inquirer. Πιστεύει πως θα έχει πολύ πλάκα να διευθύνει μια εφημερίδα. Μάλιστα, η πρώτη σελίδα της εφημερίδας μετά την ανάληψή της διεύθυνσης από τον ίδιο, περιλαμβάνει τις αρχές που θα ακολουθήσει. Βέβαια, δεν μένει καθόλου πιστός σε αυτές τις αρχές. Επιμένει να χρησιμοποιεί δικά του χρήματα για την χρηματοδότηση της εφημερίδας, ακόμα και αν αυτό τον οδηγεί συχνά σε απώλεια τεράστιων ποσών. Εκτός από την Inquirer, η οποία κυκλοφορεί σε αρκετές μεγάλες πόλεις της Αμερικής, ο Kane ελέγχει δύο συνδικάτα εφημερίδων και ένα ραδιοφωνικό δίκτυο.

Κάνει ένα αποτυχημένο γάμο με την ανιψιά του Προέδρου των ΗΠΑ, Emily Monroe Norton. Παράλληλα, κατεβαίνει για Κυβερνήτης της Νέας Υόρκης. Χάνει στις εκλογές αφού η παράνομη σχέση του με τη νεαρή τραγουδίστρια Susan Alexander βγαίνει στο φως της δημοσιότητας.

Παντρεύεται ξανά, αυτή τη φορά τη Susan Alexander και προσπαθεί να την προωθήσει ως μεγάλη τραγουδίστρια της όπερας. Μετά την αποτυχημένη προσπάθεια για καριέρα, η Alexander κάνει απόπειρα αυτοκτονίας, θέτοντας έτσι ένα τέλος στο μέλλον που είχε ονειρευτεί ο Kane για εκείνη. Το ζευγάρι μετακομίζει στο μέγαρο του Kane στην Φλόριντα, το φημισμένο Xanadu. Η Susan δεν αντέχει την μονότονη ζωή εκεί και τελικά αφήνει τον Kane. Εκείνη την εποχή, η παγκόσμια οικονομική ύφεση, χτυπά την αυτοκρατορία του Kane και τον αναγκάζει να την πουλήσει στο Thatcher.

Ο Kane αποφασίζει να αποτραβηχτεί στο Xanadu  και μένει εκεί, μόνος, μακριά από τη ζωή και τους φίλους του. Πεθαίνει λόγω προχωρημένης ηλικίας, το 1941.

Ο ρόλος

Ο Orson Welles και οι συνεργάτες του επηρεάστηκαν από πολλές και διαφορετικές προσωπικότητες της εποχής για να δημιουργήσουν τον χαρακτήρα του Kane.

Την μεγαλύτερη επιρροή άσκησε ο μεγιστάνας των μέσων, William Randolph Hearst. Οι ομοιότητες με τον Kane είναι αρκετές: πολλοί από τους λόγους του Kane στην ταινία είναι ίδιοι με αντίστοιχους του Hearst ενώ ο Kane ξοδεύει αρκετά χρήματα για να αγοράζει πράγματα τα οποία δεν χρησιμοποιεί, όπως έκανε και ο Hearst.

Επίσης, ο βιομήχανος Samuel Insull, o οποίος γεννήθηκε σε φτωχή οικογένεια ενώ σε μεγάλη ηλικία παντρεύτηκε μια στάρλετ του Broadway και προσπάθησε να προωθήσει την καριέρα της, ήταν ακόμη μια «πηγή» πληροφοριών για τη ζωή του Kane. Παρόμοια γεγονότα συνέβησαν στη ζωή του επιχειρηματία Harold McCormick. Τέλος, ο Welles δανείστηκε για τον χαρακτήρα του το επώνυμο του φίλου του, ηθοποιού, Whitford Kane.

Ο συνεργάτης του Welles και ένας εκ των συγγραφέων του σεναρίου της ταινίας, ο Herman J. Mankiewicz χρησιμοποίησε τον ίδιο τον Welles ως έμπνευση για τον χαρακτήρα. Για παράδειγμα, τα λόγια του Kane στην ταινία για το πώς πρέπει να διευθύνεται μια εφημερίδα είναι τα ίδια που είπε ο Welles πάνω στο πως πρέπει να γυρίζεται μια ταινία. Επίσης, ο Mankiewicz ήταν πολύ συχνός επισκέπτης στο πολυτελές Hearst Castle του μεγιστάνα William Randolph Hearst, οπότε μπορούσε να συμπεριλάβει άνετα στιγμιότυπα από τη ζωή του στο σενάριο.

Βέβαια, ο Hearst δεν ενθουσιάστηκε καθόλου με τον τρόπο που παρουσιάζεται η ζωή του στην ταινία, γι’ αυτό θέλησε να εξαφανίσει το φιλμ και να καταστρέψει την καριέρα του Welles.

Ο χαρακτήρας

Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορούμε να έχουμε μια ολοκληρωμένη εικόνα για το ποιος πραγματικά ήταν ο «πολίτης» Kane. Τον γνωρίζουμε στο νεκρικό του κρεβάτι, λίγο πριν αφήσει την τελευταία του πνοή. Ακολουθούν οι εντυπώσεις που είχαν για αυτόν τα διάφορα πρόσωπα που πέρασαν από τη ζωή του, οι φίλοι, οι σύζυγοι και οι συνεργάτες του. Έστω, όμως, και έτσι, αποσπασματικά, είναι σίγουρο ότι αποφασιστικό ρόλο στην διαμόρφωση του χαρακτήρα του Charles Kane αποτέλεσε η απομάκρυνση από το οικογενειακό περιβάλλον σε ηλικία οκτώ ετών. Ο Kane θα αναπτύξει μια επιθετικότητα προς τον κηδεμόνα του, τον Thatcher και θα τον κατηγορεί συνεχώς ότι του στέρησε την οικογένειά του. Αυτή η αγάπη που δεν βίωσε από τους οικείους του, έχει ως αποτέλεσμα να γίνει  ένας σκληρός άνθρωπος, ο οποίος οδηγεί τις σχέσεις του με τους ανθρώπους στην καταστροφή.

Η ανατροφή του σε ένα υπερβολικά πολυτελές περιβάλλον και τα πολλά χρήματα που διαθέτει έχουν ως αποτέλεσμα να μην γίνει ένα παραγωγικό μέλος της κοινωνίας. Είναι εκείνος που ελέγχει τα πάντα, είναι εκείνος που δεν ενδιαφέρεται για τις κοινωνικές νόρμες, αφού με τα χρήματά του έχει την δυνατότητα να πετυχαίνει πάντα ότι επιθυμεί.

Xanadu

Το μέγαρο του Charles Foster Kane πήρε το όνομά του από την αρχαία ομώνυμη πόλη, η οποία ήταν γνωστή για την μεγαλοπρέπειά της. Χτίστηκε στη Florida πάνω σε ιδιωτικό βουνό, ενώ το ποσό των χρημάτων, το οποίο δαπανήθηκε για την κατασκευή του, παραμένει άγνωστο. Το πολυτελές οίκημα είναι γεμάτο με κάθε λογής πράγματα, με πίνακες, αγάλματα ενώ περιλαμβάνει γήπεδο γκολφ, κανάλι με γόνδολες, έναν κανονικό ζωολογικό κήπο και ένα ενυδρείο. Περικλείεται από σιδερένιο φράχτη ενώ η είσοδος έχει το αρχικό του ιδιοκτήτη, το γράμμα “K”.

Αυτό το μέρος, παρά τα πολλά που έχει να προσφέρει στον Kane καταλήγει να γίνει μια φυλακή τόσο για τον ίδιο, όσο και για τους ανθρώπους που είναι κοντά του. Μετά το θάνατο του Kane, η ιδιοκτησία εγκαταλείπεται ενώ τα αντικείμενα βγαίνουν σε δημοπρασία.

Ο Kane απομακρύνεται από τη ζωή που έχτισε και καταλήγει σε ένα μέρος μακριά από όλους όσους τον κατακρίνουν για τις αποφάσεις του. Στο Xanadu, έχει την δυνατότητα να είναι αυτός ο «κύριος». Όλα τα υλικά αγαθά που γεμίζουν τα δωμάτια εκεί, προσπαθούν να γεμίσουν το δικό του κενό, το οποίο δημιουργήθηκε από την έλλειψη αγάπης και από την απομάκρυνση των ανθρώπων από τη ζωή του.

Rosebud

Ποιο ήταν το νόημα πίσω από την τελευταία λέξη που είπε ο Kane, λίγο πριν φύγει από τη ζωή; Κρατώντας στα χέρια του μια γυάλινη μπάλα με ψεύτικο χιόνι, ψιθύρισε “Rosebud”. Η λέξη αναφέρεται στο έλκηθρο που είχε ο Kane ως παιδί και αναγκάστηκε να αποχωριστεί όταν έφυγε από την οικογένεια του. Το έλκηθρο καταλήγει στην πυρά, στο τέλος της ταινίας. Ο Herman J. Mankiewicz μετέφερε τις δικές του μνήμες στο σενάριο αφού ο ίδιος, ως παιδί, είχε ένα αγαπημένο ποδήλατο το οποίο κλάπηκε και δεν το αντικατέστησε ποτέ.

Άλλες πηγές επιχειρούν ξανά μια σύνδεση με τον William Randolph Hearst. Λέγεται πως “Rosebud” ήταν το παρατσούκλι που είχε δώσει στη μητέρα του Hearst ένας φίλος της οικογένειας.