Η Βάσια Παρασκευοπούλου έχει δημιουργήσει μια σοβαρή σχέση αγάπης με τα παιδιά. Τα έργα της μιλούν κατευθείαν στις παιδικές ψυχές τους, καθώς εκείνη έχει βρει μέσα από τους κόσμους που δημιουργεί, τον τρόπο να επικοινωνεί μαζί τους. Στον νέο κόσμο που δημιούργησε φέτος στο Θέατρο 104, μαθαίνει όχι μόνο στα παιδιά αλλά και στους μεγάλους, τι σημαίνει διαφορετικότητα και αποδοχή. Μας διδάσκει πως πρέπει να μάθουμε να αγαπάμε τον εαυτό μας, για να μπορέσουμε να αγαπήσουμε και τους άλλους. Μας υπενθυμίζει τη σημασία της ευγένειας, της καλοσύνης και της ουσιαστικότητας της ταυτότητάς μας. Με αφορμή την «Κόκκινη μύτη», το μουσικοθεατρικό της παραμύθι, η Βάσια Παρασκευοπούλου μας μιλά για την αγάπη, την αποδοχή και μας παραδίδει μαθήματα ζωής.
Μάνια: – Στο θέατρο 104, ανεβαίνει φέτος μια μουσικοθεατρική παράσταση, της οποίας υπογράφετε το κείμενο αλλά και τη σκηνοθεσία. Το έργο σας, «Η κόκκινη μύτη», μιλά με διασκεδαστικό τρόπο στα παιδιά για ευαίσθητα θέματα όπως η διαφορετικότητα και η αποδοχή. Δυο έννοιες τις οποίες φαίνεται να ξεχνάμε όσο περνούν τα χρόνια, ενώ τώρα μας είναι απαραίτητες περισσότερο από ποτέ. Μιλήστε μας λίγο για το δημιούργημά σας.
Βάσια Παρασκευοπούλου: – Το έργο είναι ένα σουρεαλιστικό μουσικό παραμύθι. Μια ιστορία της οποίας κεντρικός ήρωας είναι ένας κλόουν, ο κλόουν Περώ, που ζει και εργάζεται σε ένα περιπλανώμενο τσίρκο μέχρι τη στιγμή που αυτό το τσίρκο ξαφνικά… φαλιρίζει. Ο κλόουν Περώ θα πρέπει τότε να αλλάξει περιβάλλον και να ξεκινήσει μια νέα ζωή, έξω από αυτό. Όμως, όπως όλα δείχνουν, αυτή η αλλαγή αποδεικνύεται ιδιαίτερα περιπετειώδης για εκείνον εξαιτίας… της κόκκινης μύτης του, μιας κόκκινης μύτης που έρχεται πλέον σε πλήρη αντίθεση με το νέο περιβάλλον καθώς και με όλες τις υπόλοιπες… μύτες που υπάρχουν τριγύρω!
Μπερδέματα και προβλήματα και μια σειρά από αστείες καταστάσεις θα δημιουργηθούν τότε καθώς όλοι επιμένουν πως αυτή η μύτη δεν ταιριάζει μαζί τους! Όμως, παρά τα εμπόδια και την αναστάτωση που αυτή η κόκκινη μύτη του δημιουργεί, ο κλόουν Περώ αρνείται πεισματικά να την…αποχωριστεί. Ακόμα κι όταν η ίδια η βασίλισσα της Αγγλίας επεμβαίνει, αυτός επιμένει και συνεχίζει να κουβαλάει αυτή τη κόκκινη μύτη… αυτό το ιδιαίτερο δικό του χαρακτηριστικό που καθ όλο το έργο τον διαφοροποιεί από τους άλλους!
Έτσι λοιπόν η στάση του ήρωα και η αντίσταση του να γίνει ταυτόσημος δημιουργεί μια κωμική, αλλόκοτη ιστορία που στη βάση της θέτει μερικά ενδιαφέροντα ίσως ερωτήματα στο σήμερα: Κατά πόσο το διαφορετικό ορίζεται από το περιβάλλον και την αντίθεση του με αυτό; Κατά πόσο η απόλυτη ομοιογένεια είναι κάτι θετικό για την κοινωνία; Κατά πόσο ένα και μοναδικό χαρακτηριστικό μπορεί τελικά να στιγματίσει; Κι εν τέλει πόσο ουσιαστικό είναι για τον καθένα από εμάς το ζήτημα της ταυτότητας; Κατά πόσο μπορεί ένας άνθρωπος να «εγκαταλείψει» την ταυτότητα του και να γίνει κάτι άλλο απ αυτό που είναι έτσι ώστε να είναι αποδεχτός και κοινωνικά ενταγμένος στο σύνολο;
Κι άραγε… για να είμαστε μαζί πρέπει να είμαστε και ίδιοι;
Μάνια: – Πότε και πώς προέκυψε η ανάγκη για τη δημιουργία αυτού του έργου; Αποτέλεσε για εσάς έναυσμα η κατάσταση που επικρατεί στη χώρα μας με το προσφυγικό ζήτημα ή η γέννησή του ταξιδεύει πιο πίσω στο χρόνο;
Βάσια Παρασκευοπούλου:- Η γέννηση του ξεκίνησε όταν σημειώθηκαν κάποια πολύ σοβαρά περιστατικά μπούλινγκ και πράγματι εξελίχθηκε με έντονη επιρροή από το μεταναστευτικό/προσφυγικό ζήτημα όπως αυτό προέκυψε… Υπήρχαν όμως κι άλλες αφορμές γι αυτό το έργο. Γι’ αυτό ακριβώς το λόγο και το έργο γράφτηκε κατά αυτόν τον μη ρεαλιστικό τρόπο. Αν θέλετε, μέσα απ’ αυτό το έργο, περισσότερο με ενδιέφερε να αναπτύξω μια ευρύτερη σκέψη γύρω από τις προκαταλήψεις, το φόβο, την ομοιογένεια, τα στερεότυπα, το ρατσισμό, την «κανονικότητα» καθώς και την ταυτότητα του κάθε ανθρώπου με την αξία που αυτή συνεπάγεται… Πιστεύω ότι επιλέγοντας να πω την ιστορία έτσι, συμβολικά, το έργο λειτουργεί σε περισσότερα επίπεδα. Δίνει το έναυσμα για ένα διάλογο με τα παιδιά πάνω σε περισσότερα θέματα, τα οποία μπορεί να έχουν διαφορετικές εκφράσεις αλλά στη βάση τους συνδέονται.
Μάνια: – Πώς βιώνουν τα παιδιά αυτά που παρακολουθούν στη σκηνή; Ποια είναι η ανταπόκρισή τους σε αυτό;
Βάσια Παρασκευοπούλου: – Τα παιδιά παρακουθούν το έργο με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον χωρίς να χάνουν στιγμή από τη δράση κι αυτό είναι κάτι που μας κάνει όλους πραγματικά χαρούμενους! Η ιστορία κι ο ήρωας φαίνεται να τα «κερδίζουν» και γι αυτό καθ’ όλη τη διάρκεια υπάρχει μια εγρήγορση στην αίθουσα! Επιπλέον, νομίζω ότι το σκηνογραφικό κομμάτι κεντρίζει διπλά το ενδιαφέρον των παιδιών. Στην παράσταση οι ηθοποιοί έχουν ένα είδος διάδρασης με προβολές video και animation- κάτι το οποίο είναι εξαιρετικά πρωτότυπο όπως συμβαίνει! Όπως και να ‘χει, όταν προς το τέλος της παράστασης γίνεται μια ερώτηση στα παιδιά σε σχέση με το έργο… οι απαντήσεις πέφτουν βροχή! Σίγουρα λοιπόν τα παιδιά όχι μόνο παρακολουθούν αλλά επίσης κατανοούν μέχρι τέλους την ιστορία και διαμορφώνουν άποψη για το τι πρέπει να γίνει!
Μάνια: – Πόσο δύσκολο είναι για ένα παιδί να αποδεχτεί το διαφορετικό; Στα παιδιά της κοινωνίας του σήμερα διακρίνουμε περισσότερες θετικές ή αρνητικές συμπεριφορές ως προς αυτό το ζήτημα;
Βάσια Παρασκευοπούλου: – Για ένα μικρό παιδί δεν πιστεύω ότι υπάρχει πραγματική δυσκολία ως προς την αποδοχή του διαφορετικού γιατί ακόμα δεν υπάρχει κι η επίγνωση της διαφορετικότητας… Στην πραγματικότητα, το παιδί στα πρώτα βήματα της κοινωνικοποίησης του λειτουργεί με μεγάλη αποδοχή απέναντι στα άλλα παιδιά. Όμως υπάρχει κάποια στιγμή που είναι πιθανό αυτό να αλλάξει κυρίως επειδή όλα τα παιδιά κατά τη διαδικασία διαμόρφωσης ταυτότητας, έχουν την ανάγκη της σύγκρισης με τους άλλους και πολλές φορές και την ανάγκη της αναμέτρησης… Αυτή είναι μια φυσιολογική διαδικασία που βοηθάει τα παιδιά να γνωρίσουν τον εαυτό τους, τη δύναμη και τα όρια τους…
Παράλληλα όμως είναι κι ένα «ευαίσθητο» χρονικά σημείο γιατί τότε η δύναμη μπορεί εύκολα να στραφεί ενάντια σε άλλους και ότι ορίζεται ως «διαφορετικό» μπορεί να γίνει στόχος…Σε αυτό λοιπόν το στάδιο της ανάπτυξης ενός παιδιού είναι σημαντικό ο ενήλικας να μη λείπει και με την εμπειρία του να βοηθήσει το παιδί στη διαμόρφωση και της σκέψης ώστε να αποτραπεί και η τελευταία πιθανότητα η δύναμη να μετατραπεί σε βία…Σε σχέση με τα παιδιά του σήμερα νομίζω πάντως ότι υπάρχει πολύ μεγαλύτερη μέριμνα και κοινωνική επαγρύπνηση σε σχέση με αυτό το θέμα αλλά από την άλλη υπάρχουν και πάρα πολύ πιο ισχυρά στερεότυπα που προωθούνται σε πολλούς τομείς, στερεότυπα τα οποία όχι μόνο είναι στρεσογόνα για τα ίδια τα παιδιά αλλά εν δυνάμει υποβοηθούν και ενισχύουν τις αρνητικές συμπεριφορές.
Μάνια: – Ποια είναι κατά τη γνώμη σας τα στοιχεία που συνθέτουν μια επιτυχημένη παιδική παράσταση;
Βάσια Παρασκευοπούλου: – Η φαντασία, η σκηνική ενέργεια, η ευρηματικότητα και το χιούμορ, η πρωτότυπη προσέγγιση, η ζωντάνια, η αγάπη και ο σεβασμός στο ίδιο το παιδί, το θετικό πρόσημο ακόμα και σε μια σκοτεινή ιστορία και φυσικά η συνολική αισθητική της παράστασης. Γενικά, στο παιδικό θέατρο υπάρχουν πολλές δυνατότητες για να φτιάξει κάποιος κάτι το εξαιρετικό αν αποφύγει κατά τη γνώμη μου την απλοϊκότητα, τη τηλεοπτική αισθητική και την ευκολία…
Μάνια: – Τα παιδιά, όντας προσωπικότητες υπό διαμόρφωση, ενδεχομένως απορροφούν με θετικότερο τρόπο τις πληροφορίες και τα μηνύματα της παράστασης. Πόσο θετικά ανταποκρίνονται οι γονείς και πόσο σημαντική είναι η στάση τους απέναντι στο θέμα της παράστασης;
Βάσια Παρασκευοπούλου: – Επειδή, όπως ανέφερα και πριν, το θέμα της παράστασης δεν το έχω προσεγγίσει σε στενό πλαίσιο, οι γονείς ανταποκρίνονται εξίσου θετικά με τα παιδιά μιας και το έργο δεν έχει στη πραγματικότητα ηλικιακό όριο… Όλοι καλούμαστε να αλλάξουμε πράγματα από τον εαυτό μας στη πορεία της ζωής μας, όλοι μπορεί να χρειαστεί να κάνουμε διαφόρους συμβιβασμούς σε σχέση με το ποιοι είμαστε και όλοι μπορεί να τύχει να βρεθούμε σε κάτι εντελώς καινούργιο για εμάς το οποίο να μας δυσκολέψει…
Στην Ελλάδα της έντονης κρίσης συγκεκριμένα υπήρξαν πάρα πολλές και απότομες αλλαγές για όλους μας και σ αυτό το έργο δεν είναι τυχαίο ότι το τσίρκο επίσης… φαλιρίζει… Επιπλέον, εδώ και κάποια χρόνια, κουβαλάμε μέσα στην Ευρώπη ένα ισχυρό στίγμα, είμαστε οι «διαφορετικοί» που δεν έχουν κάνει και τόσο καλά τα πράγματα… Με δυο λόγια θέλω να πω ότι το συγκεκριμένο έργο, είναι «ανοιχτό» σε πολλές «αναγνώσεις» (από πολύ προσωπικές μέχρι συλλογικές) και γι αυτό και βλέπω ότι και οι μεγάλοι παρακολουθούν αυτή τη παράσταση με το ίδιο ενδιαφέρον.
Μάνια: – Στο έργο σας, εκτός από το ζήτημα της αποδοχής των άλλων, υπογραμμίζεται και αυτό της αποδοχής του εαυτού μας. Πώς αυτά τα δύο συνδέονται γενικά και με ποιον τρόπο διασταυρώνονται επί σκηνής;
Βάσια Παρασκευοπούλου: – Δεν νομίζω ότι μπορεί κάποιος να αποδεχτεί τους άλλους χωρίς να έχει αποδεχτεί πρώτα τον εαυτό του… Κι αν αυτό ακούγεται εύκολο ή δεδομένο, κατά τη γνώμη μου δεν είναι τίποτα απ τα δυο… συχνά ένας άνθρωπος μέχρι να αποδεχτεί με πραγματική αγάπη τα θετικά κι αρνητικά του περνάει από πολλές εμπειρίες… Επί σκηνής πάντως αυτά τα δυο συνδέονται μέσα από τους ίδιους τους ήρωες που σε πολλές περιπτώσεις λειτουργούν ως «αντίθετα».
Για παράδειγμα, ο Περώ είναι ευγενικός, σε αντίθεση με τους γύρω του που σε κάποιο βαθμό είναι αγενείς. Ο Περώ δίνει χώρο στους άλλους για να εκφραστούν, σε αντίθεση με τους άλλους που θα του δώσουν χώρο μόνο αν σταματήσει να εκφράζει αυτό που είναι. Ο Περώ δεν θέλει να αλλάξει κανένας για χάρη του αλλά οι άλλοι είναι επεμβατικοί και απαιτούν να τον αλλάξουν. Η σκηνική αυτή σύγκρουση οδηγεί λοιπόν στην σύνδεση μεταξύ των δυο και απ’ αυτήν προκύπτουν και οι όποιες δικές μας σκέψεις σε σχέση με την αποδοχή τόσο του εαυτού μας όσο και του άλλου.
Μάνια: – Έχετε ήδη αποκτήσει μια ιδιαίτερη σχέση με τα παιδιά, ως συγγραφέας παιδικών βιβλίων. Τι να περιμένουμε από εσάς στη συνέχεια;
Βάσια Παρασκευοπούλου: – Πέρα από «το φτεράκι», μέσα στους επόμενους μήνες εκδίδεται ένα ακόμα παραμύθι μου από τις εκδόσεις Πατάκη με τίτλο «ο Βασιλιάς μυγιάστηκε!». Είμαι πολύ χαρούμενη και το περιμένω να βγει με ανυπομονησία όσο αυτό το διάστημα συνεχίζω να γράφω… Επιπλέον έχω ξεκινήσει την προετοιμασία για μια μικρότερη παράσταση για παιδιά η οποία ελπίζω ότι θα είναι έτοιμη μέχρι την Άνοιξη!
