Έχοντας ήδη ξεπεράσει τις 80 παραστάσεις, το έργο της Θαλασσιάς Αντωνοπούλου, Αθηνά Χατζηεσμέρ, ετών 17, ολοκληρώνει την επιτυχημένη πορεία του και παρουσιάζεται έως 21 Μαϊου στη Σκηνή Black Box του θεάτρου Επί Κολωνώ. Πρόκειται για μία παράσταση όπου η θεατρική πράξη παντρεύεται με την ιστορική μνήμη, η συγκίνηση με την δύναμη και η μυθοπλασία με σπαράγματα ενός ηρωικού ιστορικού παρελθόντος.
Για την δημιουργία αυτής της παράστασης αφορμή στάθηκε η συγκινητική ιστορία της Αθηνάς Χατζηεσμέρ ή Εσμερίδου. Μαθητευόμενη ράφτρα, παιδί προσφύγων από τα μικρασιατικά παράλια μεγαλωμένη στις παράγκες του Ταύρου στην περιοχή των «Νέων Σφαγείων.»
Έχοντας χάσει τον πατέρα και τα αδέρφια της στα χρόνια της Κατοχής και μη μπορώντας να ξεφύγει από την ταξική της καταγωγή αλλά και την οικογενειακή της τραγωδία, η Αθηνά μπήκε για τα καλά στην αντίσταση με την ένταξή της στην ΕΠΟΝ, το άνθος της αγωνιζόμενης νεολαίας στην περίοδο της Κατοχής.
Κατά την διάρκεια του έργου, μέσα από τις επώδυνες αναμνήσεις, τις σκέψεις, τις αισθήσεις και τις μουσικές παρακολουθούμε τις άχρονες στιγμές που συνθέτουν το ψυχικό και το πνευματικό τοπίο της Αθηνάς, αλλά και σημαντικές –ιστορικά τεκμηριωμένες λεπτομέρειες- για την αθηναϊκή αντίσταση. Μέσα σ’ αυτό τον χείμαρρο σκέψεων και αναμνήσεων γίνεται αναφορά στην Μεγάλη Απεργία της 14ης Απριλίου 1942, όταν το εργατοϋπαλληλικό κίνημα της Αθήνας, του οποίου τα μέλη προέρχονταν από τον μεγάλο Λιμό του Χειμώνα του ’41-’42 απεργούν διεκδικώντας την επιβίωσή τους.
Ακόμη αναφέρεται και σε σημαντικές ενέργειες όπως η συλλογή ρούχων που έκαναν οι ΕΠΟΝίτισσες και οι ΕΠΟΝίτες για να τα στείλουν στους αντάρτες στα βουνά, στις μεγάλες και ηρωικές εξορμήσεις της ΕΠΟΝ στη κατεχόμενη Αθήνα, που έδιναν την ευκαιρία στους Αθηναίους να διαβάσουν μια προκήρυξη να αναθαρρήσουν ώστε να επιβιώσουν, αλλά και στην ΟΠΛΑ, την ένδοξη αυτή ένοπλη οργάνωση ειδικών αποστολών που έδρασε από το 1943-1947 και ήταν ο φόβος και ο τρόμος των Γερμανών αλλά περισσότερο των Ελλήνων συνεργατών τους.
“Έρχεται η απελευθέρωση, σιμώνει! Και τότε στα γαλάζια ταμπελάκια των δρόμων θα μπουν τα ονόματα των δικών μας ηρώων. Οδός Ηλέκτρας Αποστόλου, οδός Νικόλαου Σουκατζίδη, οδός Γιάννη Ιωακειμίδη ετών 17. Και σαν περάσει λίγος καιρός ακόμη, θ’ αλλάξουν κι αυτά μαζί μ’ ολάκερο τον κόσμο. Ανάγκη για ήρωες δε θα υπάρχει πια. Τα παιδιά θα παίζουν μπάλα στη συμβολή των δρόμων ευτυχίας και λαού”
Στην αφήγηση της Αθηνάς εντοπίζονται αναφορές στους ήρωες της Αντίστασης που εκτελέστηκαν από τον κατακτητή, αλλά και στους “συνεργάτες” των Γερμανών, τους μαυραγορίτες, τους χαφίεδες, τους δοσίλογους που όπως χαρακτηριστικά λέει, μετά τον θάνατο έτερου αδερφού της, οσμιζόμενος ο μαυραγορίτης της περιοχής τον θάνατο σαν κοράκι όρμηξε και ζητούσε από την μάνα της να του πουλήσει την ραπτομηχανή τους για ένα τσουβάλι αλεύρι. Οι ταγματασφαλίτες λοιπόν, τη συλαμβάνουν και την παραδίδουν στα χέρια της Γκεστάμπο για να την πάνε στα κρατητήρια της οδού Μέρλιν 6, στην τελευταία στάση πριν την εκτέλεσή της στις 2 Οκτωβρίου 1944 στο σκοπευτήριο της Καισαριανής.
Η ιστορική αφήγηση μπολιάζεται παράλληλα, ανά διαστήματα, με στοιχεία για το πάθος του έρωτα που φούντωνε εντός της Αθηνάς για τον Θωμά, μαζί με το αστείρευτο πάθος της για λευτεριά. Η αφήγηση της Αθηνάς καθ’ όλη την διάρκεια του μονολόγου της μας βάζει στο κλίμα της εποχής, τότε που ο φόβος μαζί με την δίψα για ζωή έκανε τους νέους να αγωνίζονται με ζήλο, αυταπάρνηση, χαμόγελα αλλά και με πάθος…
Το καλογραμμένο, ιστορικά τεκμηριωμένο αλλά και θεατρικά μεστό κείμενο της Θαλασσιάς Αντωνοπούλου αποτελεί μυθοπλασία, βασισμένη όμως σε αληθινά γεγονότα. Η διεξοδική έρευνα που διεξήγαγε η ομάδα (Φαίδρα Σούτου, Ηλιάνα Μαυρομάτη, Ισίδωρος Πάτερος) γύρω από την Κατοχή, τη Μικρασιατική Καταστροφή, την δράση της ΕΠΟΝ, του ΕΑΜ και της ΕΛΑΣ, τις καθημερινές δραστηριότητες των προσφύγων στις γειτονιές του Ταύρου και της Καλλιθέας, όπου έζησε και έδρασε η Αθηνά, γίνεται έκδηλη μέσα από τις διάσπαρτες λεπτομέρειες που μπαίνουν εμβόλιμα στις σκέψεις και αναμνήσεις της ηρωίδας.
Η λιτή σκηνοθεσία που επιμελήθηκε από κοινού η ομάδα βασίζεται, θα έλεγα, στην εξής συνθήκη: η ρυθμική ερμηνεία της Ηλιάνας Μαυρομάτη ως πομπός ενός μηνύματος, του οποίου δέκτης είναι ο μουσικός Ισίδωρος Πάτερος, σε συνδυασμό με την αέναη οπτική/μουσική επαφή που τους συνδέει καθόλη τη διάρκεια της παράστασης, δημιουργούν την τέλεια σκηνική αρμονία, όπως η ενορχηστρωμένη ρυθμικότητα με την οποία η Αθηνά ακούει το αίμα της να αναβλύζει μετά τα ακατάπαυστα βασανιστήρια.
Η Ηλιάνα Μαυρομάτη λοιπόν, με μηδενικά σκηνικά μέσα και σε ένα γυμνό σκηνικό σύμπαν με ζοφερές αποχρώσεις, κατορθώνει να σωματοποιήσει με τον απαραίτητο δυναμισμό, ενέργεια, μέτρο αλλά και σωστές κορυφώσεις, τον ανείπωτο πόνο μιας 17χρονης, που πάλλεται ψυχικά και κακοποιείται σωματικά για την ελευθερία, για ένα καλύτερο αύριο. Η Ηλιάνα Μαυρομάτη αποδεικνύεται για ακόμη μία φορά, μία ηθοποιός με άψογη τεχνική, εύπλαστη σκηνική παρουσία και ιδιαίτερη εκφραστικότητα στην κίνηση (επιμέλεια: Φαίδρα Σούτου).
Η πρωτότυπη μουσική και τα τραγούδια του ταλαντούχου Ισίδωρου Πάτερου, αλλά και οι λειτουργικοί -σχεδόν καθοδηγητικοί- φωτισμοί του Δημήτρη Σταμάτη αποτελούν βασικά στοιχεία δόμησης της σκηνικής πράξης σε αυτό το εφιαλτικό, αλλά και λυτρωτικό ταξίδι στην ιστορία της Αθηνάς, στην ιστορία της Ελλάδας του πρόσφατου ηρωικού παρελθόντος.
Στα 17 της χρόνια, η Αθηνά Χατζηεσμέρ μπήκε στο πάνθεον των άσημων – σημαντικών ηρώων, αυτών που πλήρωσαν το τίμημα του να αγωνίζονται για την πατρίδα τους, για τα όνειρα τους, για μια κοινωνία όχι μόνο χωρίς κατακτητές, αλλά και για μια κοινωνία που δεν θα έχει ανάγκη τους ΗΡΩΕΣ. Η ιστορία της νεαρής αγωνίστριας που πάλεψε ψυχή τε και σώματι για την ελευθερία αυτού του τόπου, μας υπενθυμίζει πως η αναγκαιότητα για ήρωες όχι μόνο δεν έχει παρέλθει όπως η ίδια ήλπιζε, αλλά φαντάζει εξίσου σημαντική. Εν τέλει, η παράσταση αυτή μοιάζει να είναι αφιερωμένη σε κάθε νεανική ψυχή, η οποία ορμώμενη από τα όνειρα και τον έρωτά της για ζωή πάλεψε τον φασισμό και, -σύμφωνα με τις επαναλαμβανόμενες αναφορές στον «Βιτρούβιο άντρα» του Ντα Βίντσι στο έργο- «ψηλώνοντας» το μπόι του ανθρώπου.
Trailer
Πληροφορίες παράστασης Αθηνά Χατζηεσμέρ, ετών 17
Συντελεστές
- Κείμενο: Θαλασσιά Αντωνοπούλου
- Σκηνοθεσία: Φαίδρα Σούτου, Ηλιάνα Μαυρομάτη, Ισίδωρος Πάτερος
- Καλλιτεχνικός Σύμβουλος: Σάββας Στρούμπος
- Δραματουργική επεξεργασία: η ομάδα
- Πρωτότυπη Μουσική: Ισίδωρος Πάτερος
- Επιμέλεια Κίνησης: Φαίδρα Σούτου
- Κοστούμια: Λένα Καφαντάρη
- Φωτισμοί: Δημήτρης Σταμάτης
- Φωτογραφίες: Μυρτώ Κουτούλια
- Τρέιλερ: Σήφης Στάμου
- Ερμηνεύουν: Ηλιάνα Μαυρομάτη, Ισίδωρος Πάτερος
- Παραστάσεις: Παρασκευή & Σάββατο 6-7/5, Παρασκευή & Σάββατο 13-14/5, Παρασκευή & Σάββατο 20-21/5, στις 9:30μμ. Τελευταία παράσταση: Σάββατο 21 Μαΐου 2016
- Δεύτερη χρονιά παραστάσεων (2017): Κάθε Σάββατο στις 18:30 Μέχρι 8/4/17. Aπό τις 22 Απριλίου κάθε Σάββατο στις 19:00 και Κυριακή στις 21:30 έως τις 22 Μαίου (Πρεμιέρα: Σάββατο 28 Ιανουαρίου 2017)
- Διάρκεια: 80’
- Τιμές εισιτηρίων: Γενική είσοδος: 12,00€, 8,00€ (φοιτητικό, ανέργων)
Πληροφορίες θεάτρου
