Το «Ανδόρρα» είναι το θεατρικό έργο του μεγάλου Ελβετού συγγραφέα Μαξ Φρις (Max Frisch), όπου χαρακτηρίζεται ως το αριστούργημά του.
Τον Απρίλη του 2016, κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μελάνι σε μία νέα μεταφραστική προσπάθεια από τον Αλέξανδρο Ίσαρη. Ο Μαξ Φρις έγραψε την Ανδόρρα (Andorra) όταν ήταν πενήντα ετών και ανήκει στα λεγόμενα, ώριμα έργα του. Έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες και έχει παιχτεί σε όλο τον κόσμο με τεράστια επιτυχία. Στην Ελλάδα το έργο ανέβηκε μόνο μία φορά το 1962 από το Θέατρο Τέχνης, σε μετάφραση του Μάριου Πλωρίτη και σε σκηνοθεσία από τον Κάρολο Κουν, ο οποίος υποδυόταν και το ρόλο του πατέρα. Και σε αυτό το έργο, όπως στα περισσότερα, ο Φρις ξεδιπλώνει τους προβληματισμούς του με τους οποίους καταπιάστηκε σε όλη τη ζωή.
Η υπόθεση του έργου
Η πλοκή του θεατρικού είναι φαινομενικά απλή. Ένας υιοθετημένος γιος, ο νεαρός Αντρί, από τον οποίο όλος ο κόσμος περιμένει να ζει και να συμπεριφέρεται σαν Εβραίος μια και ο πατέρας του διέδωσε αυτό το ψέμα για να καλύψει μια παράνομη ερωτική του σχέση· αποφασίζει πως δεν του μένει άλλη λύση και πως θα πρέπει να δεχτεί ότι είναι Εβραίος, αν και είναι Ανδορρανός όπως και οι συμπολίτες του. Το «είδωλο» του Εβραίου που κατασκεύασαν οι άλλοι γι’ αυτόν, τον έχει μεταμορφώσει. Η παραβολή είναι ολοφάνερη. Οι κάτοικοι της Ανδόρρας δεν σκοτώνουν τους «Εβραίους» τους, απλώς τους μεταμορφώνουν σε Εβραίους σε έναν κόσμο και σε μια εποχή, όπου η ιδιότητα του Εβραίου συνδυάζεται με βέβαιη καταδίκη σε θάνατο. Ο Εβραίος είναι εδώ η συμβολική παράσταση όλων εκείνων στους οποίους η κοινωνία θέτει τη σφραγίδα που θα τους μετατρέψει σε παρίες.
«Ου ποιήσεις σε αυτώ είδωλον Κυρίου του Θεού σου ούτε και των ανθρώπων, που είναι δημιουργήματά σου. Είχα φταίξει κι εγώ τότε. Ήθελα να τον αντιμετωπίσω με αγάπη όταν του μίλησα. Αλλά κι εγώ είχα κάνει ένα «είδωλον» από αυτόν, κι εγώ του έδεσα τα χέρια, κι εγώ τον οδήγησα στον πάσσαλο.»
-απόσπασμα από το βιβλίο-
Ο «Μπρεχτ» στο έργο του Φρις
Η Ανδόρρα είναι ένα θεατρικό που αναδεικνύει τις μπρεχτικές ευαισθησίες του Μαξ Φρις.
Η χρήση μπρεχτικών εργαλείων όπως η αποστασιοποίηση του θεατή από το έργο, η «κριτική απόσταση» και οι εικόνες στη θέση των πράξεων είναι τα πιο καίρια στοιχεία.
Επίσης, τοποθετώντας στον πυρήνα της πλοκής μια λανθάνουσα αιμομικτική σχέση στα πρόσωπα των πρωταγωνιστών Αντρί και Μπαρμπλίν, επιστρέφει στους αντίποδες του μη-αριστοτελικού θεάτρου που πρέσβευε ο Μπρεχτ.
Λίγα λόγια για το Μαξ Φρις
Ο Μαξ Φρις, (Max Rudolf Frisch) γεννήθηκε στις 15 Μαΐου 1911 στη Ζυρίχη και πέθανε στην ίδια πόλη, στις 4 Απριλίου 1991, σε ηλικία ογδόντα ετών. Από το 1931 ως το 1933 παρακολούθησε μαθήματα γερμανικής λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης, ενώ από το 1934 ως το 1936, εργάστηκε ως ανταποκριτής εφημερίδων ταξιδεύοντας σε πολλές χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Το 1936 επέστρεψε στη Ζυρίχη, όπου σπούδασε αρχιτεκτονική.
Ο Μαξ Φρις ήταν πολυγραφότατος. Έγραψε μυθιστορήματα, διηγήματα, νουβέλες, ημερολόγια (Ημερολόγιο 1946-49) και θεατρικά έργα. Είχε βραβευθεί πολλές φορές για το συγγραφικό του έργο· μερικά από αυτά είναι το βραβείο Γκέοργκ Μπύχνερ (1958), το βραβείο της πόλης της Ιερουσαλήμ (1965) και το βραβείο Σίλλερ (1974).
Θεωρείται αντιπροσωπευτικό δείγμα της μεταπολεμικής γερμανόφωνης λογοτεχνίας και ένας από τους κορυφαίους Ευρωπαίους συγγραφείς του εικοστού αιώνα.
Στα έργα του ο Φρις, διεισδύει, σχολιάζει και αναλύει τα διλήμματα του σύγχρονου ανθρώπου, όπως, την ταυτότητα και ευθύνη του ατομικού Εγώ, την πολιτική και ηθική στάση απέναντι στις προκλήσεις της εποχής.
Λίγα λόγια για τον Αλέξανδρο Ίσαρη
Ο Αλέξανδρος Ίσαρης γεννήθηκε στις Σέρρες το 1941. Σπούδασε αρχιτεκτονική στα Πολυτεχενεία του Γκρατς και της Θεσσαλονίκης. Από το 1962 ως το 1978 έζησε στη Θεσσαλονίκη. Ασχολείται και κατά καιρούς έχει δημοσιεύσει δοκίμια, πεζά, ποιήματα και μεταφράσεις σε πολλά λογοτεχνικά περιοδικά. Επί οκτώ χρόνια ήταν υπεύθυνος της ελληνικής σύνταξης του περιοδικού “Ausblicke”. Για την πρώτη του ποιητική συλλογή «Όμιλος Φίλων Θαλάσσης – Ο ισορροπιστής», του απονεμήθηκε το βραβείο Μαρίας Ράλλη (1977). Το 1982 έκανε μια σειρά εκπομπών στο Γ΄ Πρόγραμμα της ΕΡΤ. Το 1985 πήρε μέρος στην εβδομάδα ελληνικής ποίησης στο Άμστερνταμ και στο Χρόνινγκεν. Το 1986 εκπροσώπησε την Ελλάδα στο θεατρικό φεστιβάλ του Μύλχάιμ της Γερμανίας. Το 1990 επισκέφθηκε σημαντικά πολιτιστικά κέντρα της Γερμανίας, ύστερα από πρόσκληση του Ινστιτούτου Γκαίτε. Τα έτη 1990, 1992, 1994 και 1999 έμεινε για ένα διάστημα στη Βιέννη, ως προσκεκλημένος της Αυστριακής Λογοτεχνικής Εταιρείας. Το 1997 έγινε ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Τόμας Μπέρνχαρντ. Το 1997 του απονεμήθηκε το κρατικό βραβείο μετάφρασης για το «Μπετόν» του Τόμας Μπέρνχαρντ. Είναι επίσης πολύ γνωστός ζωγράφος και γραφίστας. Έχει παρουσιάσει ζωγραφική του σε οκτώ ατομικές και σε δώδεκα ομαδικές εκθέσεις. Από το 1978 ζει στην Αθήνα.
Πληροφορίες
- Τίτλος: Ανδόρρα
- Συγγραφέας: Μαξ Φρις
- Μετάφραση – Πρόλογος: Αλέξανδρος Ίσαρης
- Εκδόσεις: Μελάνι
- Σελίδες: 160
- ISBN: 978-960-591-043-3
- Ημερομηνία Έκδοσης: 11 Απριλίου του 2016
- Εκδόσεις Μελάνι
