Σε λίγες μέρες ξεκινά το Φεστιβάλ Θρησκευτικής Μουσικής Πάτμου, εορτάζοντας τα 15 χρόνια παρουσίας του, έρχεται ανανεωμένο να αναδείξει μουσικές θεσπέσιες, όπως ακριβώς αρμόζει στην παράδοση του νησιού που φιλοξενεί το Σπήλαιο όπου ο Ιωάννης έγραψε την Αποκάλυψή του. Ο πολιτισμός, η υψηλή τέχνη και η πνευματικότητα, βρίσκουν στην Πάτμο το ιδανικό σημείο συνάντησης, σε έναν ιερό χώρο που ανακηρύχτηκε Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO. Ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής και μαέστρος Άλκης Μπαλτάς παραχώρησε στο Artic.gr. μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη και μας μίλησε για το ξεκίνημα και την ιδέα του Φεστιβάλ, για τη τοποθεσία διοργάνωσης του, την συμμετοχή και αποδοχή του κόσμου, την βυζαντινή μουσική και την Ορχήστρα του Φεστιβάλ. Το φεστιβάλ θα έχει Ελεύθερη Είσοδο και θα διαρκέσει από το Σάββατο 27 Αυγούστου έως και την Πέμπτη 1 Σεπτεμβρίου 2016.
Συνέντευξη του καλλιτεχνικού διευθυντή του 15ου Φεστιβάλ Θρησκευτικής Μουσικής Πάτμου, Άλκη Μπαλτά
Άννα Καρτάλη: Το Φεστιβάλ Θρησκευτικής Μουσικής Πάτμου είναι ένα ξεχωριστό Φεστιβάλ σε ένα πολύ ιδιαίτερο νησί της Ελλάδας. Πείτε μας, πώς ξεκίνησε η ιδέα για τη διοργάνωση του;
Άλκης Μπαλτάς: Η ιδέα ήταν του αλησμόνητου φίλου και εξαίρετου ανθρώπου Θανάση Αναπολιτάνου ο οποίος ήταν πολιτικός μηχανικός και συμμετείχε με αφοσίωση και ιδεαλισμό στα κοινά, στην πολιτική, στην Τέχνη, στους αγώνες για την Ειρήνη κτλ. Ο Θανάσης πίστευε πως δεν υπάρχει πιο κατάλληλος χώρος για ένα θρησκευτικό φεστιβάλ από την Πάτμο, το νησί της Αποκάλυψης. Με τα χρόνια, έπεισε τις δημοτικές αρχές της Πάτμου και το 2001 επί δημαρχίας ενός πνευματικού και καλλιεργημένου ανθρώπου, του Ματθαίου Μελιανού, ο Δήμος Πάτμου με κάλεσε να αναλάβω, ως καλλιτεχνικός διευθυντής, το Θρησκευτικό Φεστιβάλ στην Πάτμο.
Άννα: Η διοργάνωση λαμβάνει χώρα σε μία μείζονος σημασίας τοποθεσία για την ορθοδοξία αλλά και τον χριστιανισμό εν γένει. Πόσο κατανυκτικά λειτουργεί αυτό στον θεατή;
Άλκης Μπαλτάς: Κατά την γνώμη μου ολόκληρο το νησί μεταδίδει στον επισκέπτη κάτι το μεταφυσικό. Βέβαια, εκεί μπροστά στο Ιερό Σπήλαιο της Αποκάλυψης, η συγκίνηση και το αίσθημα κατάνυξης είναι εξαιρετικά δυνατά. Είναι μεγάλη εμπειρία να ακούει κανείς έργα υψηλής μουσικής εκεί, με το Ιερό Σπήλαιο στο βάθος, τον έναστρο ουρανό ψηλά και κάτω να ατενίζεις το πανέμορφο λιμάνι της Σκάλας. Οι ακροατές μας ορθόδοξοι και μη βιώνουν αυτήν την γεμάτη κατάνυξη μέθεξη.
Άννα: Φέτος κλείνουν δεκαπέντε χρόνια από την πρώτη διοργάνωση του Φεστιβάλ. Μιλήστε μας για αυτή τη διαδρομή και τι θεωρείτε πως έχει αλλάξει από το πρώτο Φεστιβάλ;
Άλκης Μπαλτάς: Αναλλοίωτοι μέσα σε αυτά τα 15 χρόνια έμειναν οι στόχοι μας : να οργανώνουμε και να προσφέρουμε στο κοινό εκδηλώσεις με έργα μεγάλων δημιουργών, ερμηνευμένα άψογα από άξιους καλλιτέχνες Αυτά που άλλαξαν είναι ο εμπλουτισμός της οργανωτικής μας εμπειρίας, το ότι το φεστιβάλ έγινε πια γνωστό στο πανελλήνιο – και όχι μόνο – ως ένα από τα πιο σοβαρά μουσικά φεστιβάλ και ότι, τα τελευταία χρόνια, με μεγαλύτερο πάθος αγωνιζόμαστε – παρά τις δυσκολίες – για να μην θυσιαστεί κάτι τόσο όμορφο στον βωμό της γενικότερης οικονομικής κρίσης.
Άννα: Ποια η αποδοχή και η συμμετοχή του κόσμου και τι συμμετοχή και αποδοχή έχει από τη νεολαία το φεστιβάλ;
Άλκης Μπαλτάς: Η νεολαία βομβαρδίζεται καθημερινά από μουσικές ελαφράς διασκέδασης και δεν είναι εξοικειωμένη με πιο σοβαρές καλλιτεχνικές προτάσεις είτε μιλάμε για μουσική, είτε για άλλες μορφές τέχνης. Γνωρίζοντας αυτήν την πραγματικότητα, είμαι ευχαριστημένος που βλέπω στις συναυλίες μας αρκετά νέα παιδιά μεταξύ του πολυπληθούς κοινού που παρακολουθεί τις συναυλίες του Φεστιβάλ
Άννα: Πείτε μας λίγα λόγια για τις εκδηλώσεις του φετινού φεστιβάλ.Τι έχει να προσφέρει μουσικά το φεστιβάλ σε κάποιον που θα το παρακολουθήσει;
Άλκης Μπαλτάς: Όπως ανέφερα και πριν ο φετινός στόχος είναι εναρμονισμένος με ότι συμβαίνει εδώ και 15 χρόνια. Μια σειρά μουσικών εκδηλώσεων με πολύ ενδιαφέροντα έργα που καλύπτουν χρονικά και υφολογικά ένα ευρύτατο φάσμα της μουσικής δημιουργίας καθώς και διαφορετικά μεταξύ τους μουσικά σύνολα : χορωδίες, ορχήστρα, λυρικοί τραγουδιστές. Κάθε συναυλία έχει ένα δικό της μουσικό προφίλ και το δικό της ξεχωριστό ενδιαφέρον.
Άννα: Ποια η παρουσία της Βυζαντινής μουσικής στο φεστιβάλ;
Άλκης Μπαλτάς: Σε όλες τις μέχρι σήμερα διοργανώσεις η Βυζαντινή Μουσική κατείχε μιαν εξέχουσα θέση. Δεν θα μπορούσε, εξάλλου να είναι διαφορετικά. Οι συναυλίες πραγματοποιούνται στον κατάλληλα διαμορφωμένο υπαίθριο χώρο μπροστά από το Ιερό Σπήλαιο της Αποκάλυψης και κοντά στην Ιερά Μονή του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου. Χώροι άρρηκτα δεμένοι με την Ορθοδοξία και την Θρησκευτική μας παράδοση. Στο Φεστιβάλ όλα τα μουσικά έργα που παρουσιάζονται είναι εμπνευσμένα από την Χριστιανική Πίστη, πως θα μπορούσε να λείπει η κατεξοχήν υμνητική προς τον Θεό ορθόδοξη μουσική έκφραση, η Βυζαντινή Μουσική;
Άννα: Κατά τη γνώμη σας στις μέρες μας η Βυζαντινή μουσική μελετάται ορθώς, αποδίδεται το μεγαλείο και το εύρος της; Τηρείται η μυσταγωγικότητα του χαρακτήρα της;
Άλκης Μπαλτάς: Δεν είμαι ειδικός σε θέματα παιδαγωγικής της Βυζαντινής Μουσικής. Γνωρίζω όμως πως σε πολλά ωδεία, σε πανεπιστήμια και σε άλλα μουσικά ιδρύματα πολλοί άξιοι ψάλτες διδάσκουν την θεωρία και την πράξη της Βυζαντινής Μουσικής και είμαι σίγουρος ότι διδάσκουν σωστά. Γνωρίζω επίσης πως υπάρχουν διαφορετικές σχολές γύρω από τον τρόπο απόδοσης των βυζαντινών ύμνων. Σκέφτομαι πως αν οι καιροί το επιτρέψουν, κάποτε θα μπορούσαμε στα πλαίσια του φεστιβάλ να οργανώσουμε ένα συμπόσιο για την Βυζαντινή Μουσική με ομιλητές ειδικούς μελετητές της. Για την μυσταγωγίας του χαρακτήρα της πιστεύω πως μπορεί κανείς να τη βιώσει, σε απόλυτο βαθμό, μόνο στον λειτουργικό της χώρο, μέσα σε Ιερό Ναό.
Άννα: Διαβάζοντας το πρόγραμμα, την προσοχή μου τράβηξε η συμμετοχή του συνόλου από την Αρμενία. Πώς προέκυψε αυτή η συνεργασία;
Άλκης Μπαλτάς: Όπως σας είπα το φεστιβάλ δεν είναι μόνο πανελλήνια γνωστό. Δεχόμαστε προτάσεις από πολλά μέρη του κόσμου και έχουμε σε αρκετά φεστιβάλ φιλοξενήσει καλλιτέχνες από την Γερμανία, την Νορβηγία, την Σερβία, την Ρουμανία, την Βουλγαρία, την Ιταλία και από άλλες χώρες. Η εξαιρετική χορωδία κοριτσιών από το Σχολείο AYB της Αρμενίας έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον να συμμετάσχει στο Φεστιβάλ Πάτμου «η Θεία Αποκάλυψη της Μουσικής». Το υψηλό της επίπεδο μας έπεισε ότι πρέπει να την προσκαλέσουμε
Άννα: Και τα παιδιά, όμως, δεν θα μείνουν παραπονεμένα από το φετινό Φεστιβάλ! Θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια για την παιδική παράσταση;
Άλκης Μπαλτάς: Η μουσικο-θεατρική παράσταση «ο βασιλιά Τζίτζικας και η επανάσταση των μυρμηγκιών» δεν εντάσσεται στις εκδηλώσεις του φεστιβάλ, αλλά θα πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο του Φεστιβάλ. Δεν θα γίνει στον Υπαίθριο Χώρο της Αποκάλυψης, αλλά στο Πάτμιο Πνευματικό Κέντρο και απευθύνεται κυρίως σε παιδιά, αν και είμαι σίγουρος πως θα απολαύσουν αυτήν την παραγωγή οι ακροατές κάθε ηλικίας. Ο Τζίτζικας με το μαγικό βιολί του έχει φέρει το ανέμελο αιώνιο καλοκαίρι. Τα μυρμήγκια θα επαναστατήσουν για να πάρουν το βιολί και να επανέλθουν οι τέσσερις εποχές του χρόνου. Μουσική και Θέατρο μαζί με την φροντίδα του πολυτάλαντου μουσικού και ηθοποιού Γιώργου Χατζή.
Άννα: Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Δράμα, αξιόλογοι μουσικοί από διάφορα μέρη της Ελλάδας. Κατά πόσο είναι η “πολυφωνία” μέσα στα προαπαιτούμενα της διοργάνωσης αυτής;
Άλκης Μπαλτάς: Ασφαλώς έχει ενδιαφέρον η συμμετοχή αξιόλογων σχημάτων από διάφορες ελληνικές πόλεις και είναι εξαιρετικά αισιόδοξο να διαπιστώνει κανείς ότι υπάρχουν σημαντικά μουσικά σύνολα και εκτός των μεγάλων αστικών κέντρων.
Άννα: Με χαρά διαπιστώνουμε και φέτος τη συμμετοχή της Ορχήστρας του Φεστιβάλ της Πάτμου. Πόσα χρόνια μετράνε από τη σύστασή της και άραγε, έχει στα σχέδιά της εξορμήσεις εκτός του νησιού και του Φεστιβάλ;
Άλκης Μπαλτάς: Το να υπάρχει Ορχήστρα του Φεστιβάλ και να συμμετέχει σε όλες τα φεστιβάλ που διοργανώνονται ήταν κάτι που από την αρχή το ήθελα πολύ και έγινε πραγματικότητα το 2008. Οι μουσικοί της ορχήστρας είναι μέλη διαφόρων επαγγελματικών ελληνικών ορχηστρών. Το ορχηστρικό αυτό σύνολο λειτουργεί μόνο κατά τη διάρκεια του Θρησκευτικού Φεστιβάλ στην Πάτμο
Άννα: Πού μπορεί να απευθύνεται, για περισσότερες πληροφορίες, ο κόσμος που ενδιαφέρεται να παρακολουθήσει το Φεστιβάλ;
Άλκης Μπαλτάς: Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να αντλήσουν πληροφορίες από την ιστοσελίδα του φεστιβάλ http://www.patmosfestival.gr/ ή να επικοινωνήσουν με :
- Πνευματικό Κέντρου Δήμου Πάτμου : patmosculturalcenter@gmail.com
- Οργάνωση :Αλέξανδρος Μούζας κιν.6932 655 650, alexandros@mouzas.com, info@anax-culture.gr
- Επικοινωνία : Χαρά Πετρούνια 6972 710 991, e-mail: x-petrouyia@ath.forthnet.gr
Περιμένοντας με ανυπομονησία την έναρξη του Φεστιβάλ, σας ευχόμαστε ολόψυχα να είναι και φέτος μία ξεχωριστή και ιδιαίτερα επιτυχής διοργάνωση.
Άλκης Μπαλτάς – Βιογραφικά στοιχεία
Ο Άλκης Μπαλτάς σπούδασε μουσική (βιολί και ανώτερα θεωρητικά) στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης.
Στο τέλος των μουσικών του σπουδών στη Θεσσαλονίκη, συνεργάστηκε με το Μουσικό Τμήμα του ΑΠΘ, ενώ υπήρξε έκτακτο μέλος της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης, διευθυντής διάφορων χορωδιών της πόλης και συνεργάτης του Ραδιοφωνικού Σταθμού Μακεδονίας. Ήταν από τα ιδρυτικά μέλη της «Εβδομάδας νέων καλλιτεχνών» που εξακολουθεί να διοργανώνει η Δ.Ε.Θ. («Διεθνείς Μουσικές Μέρες»).
Το 1970 παρουσιάστηκε το πρώτο του έργο για ορχήστρα από την ΚΟΘ υπό τη διεύθυνση του δασκάλου του Σόλωνα Μιχαηλίδη. Την ίδια περίοδο έγραψε τη μουσική για αρκετά θεατρικά έργα που παρουσίασε το Κ.Θ.Β.Ε.
Το 1974 πήρε το πτυχίο Νομικής του Α.Π.Θ.
Συνέχισε τις μουσικές του σπουδές στην Hochschule der Künste του Βερολίνου, από όπου πήρε το δίπλωμα σύνθεσης και διεύθυνσης ορχήστρας.
Επιστρέφει στην Ελλάδα το 1978 και εργάζεται στο Κρατικό Ωδείο και στο Ραδιοφωνικό Σταθμό Μακεδονίας.
- Από το 1983 έως το 1992 ήταν Καλλιτεχνικός Διευθυντής της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης.
- Από το 1994 έως το 1997 είχε τη θέση του Καλλιτεχνικού Διευθυντή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
- Κατά την περίοδο 1997-1999 ανέλαβε ως Καλλιτεχνικός Διευθυντής των Μουσικών Συνόλων της ΕΡΤ.
- Από το 2001 είναι ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Πάτμου «η Θεία Αποκάλυψη της Μουσικής»
- Από το 1992 είναι ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Ωδείου «Μουσικό Κολλέγιο» στη Θεσσαλονίκη.
- Από τον Μάϊο του 2010 είναι ο αρχιμουσικός της Συμφωνικής Ορχήστρας της Φιλαρμονικής Εταιρείας Κέρκυρας (Παλαιά).
- Από τον Μάϊου του 2011 είναι ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής και Αρχιμουσικός της Συμφωνικής Ορχήστρας Κύπρου.
Επί σειρά ετών υπήρξε Καλλιτεχνικός Διευθυντής του του «Ελληνικού Ωδείου» στην Αθήνα και του “Σύγχρονου Ωδείου Θεσσαλονίκης”.
Επί 20ετία δίδαξε ως Ειδικός Επιστήμων στη Σχολή Μουσικολογίας του Τμήματος Καλών Τεχνών του Α.Π.Θ. και είναι μέλος της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών.
Έργα του (μουσική δωματίου, χορωδιακά, για ορχήστρα, όπερα κ.τλ.) έχουν πολλές φορές εκτελεστεί τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Συνθέσεις του έχουν βραβευτεί τόσο στην Ελλάδα (διαγωνισμοί Υπουργείου Πολιτισμού και Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών) όσο και σε στο εξωτερικό (σε δύο διεθνείς διαγωνισμούς του 2004, στην Ισπανία και Ιταλία)
Ως μαέστρος έχει διευθύνει εκτός της Ελλάδας στην Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία, Βέλγιο, Τσεχοσλοβακία, Σουηδία, Αυστρία, Γερμανία, Γιουγκοσλαβία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Κύπρο, Σοβιετική Ένωση, Τουρκία, Ηνωμένες Πολιτείες, Αργεντινή, Αυστραλία, Αγγλία.
Χορηγός επικοινωνίας Φεστιβάλ Θρησκευτικής Μουσικής Πάτμου
