Ο Eric-Emmanuel Schmitt αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους σύγχρονους Γάλλους θεατρικούς συγγραφείς. Φέτος, στην παρθενική του σκηνοθεσία στο θέατρο, ο Σωτήρης Τσαφούλιας επιλέγει το έργο του Αινιγματικές Παραλλαγές, το οποίο συν-σκηνοθετεί με τον Πυγμαλίωνα Δαδακαρίδη στο Ίδρυμα Μιχάλη Κακογιάννη. Τους κεντρικούς ρόλους «κρατούν» ο Πυγμαλίων Δαδακαρίδης και ο Γιάννης Μπέζος, σε μία πολυσήμαντη, καλοκουρδισμένη παράσταση ουσίας.
Αινιγματικές Παραλλαγές | Το έργο
Ο Αμπέλ Ζνόρκο (Γιάννης Μπέζος) είναι ένας νομπελίστας συγγραφέας. Η φήμη του τον θέλει μισάνθρωπο, ενώ ο ίδιος παλεύει διαρκώς να ξεφύγει από τον «θρίαμβο της μετριότητας» και ζει αποκομμένος και μοναχικός στο νησί Ροσβανόϋ της Νορβηγίας.
Με αφορμή την έκδοση του 21ου βιβλίου του αλλά και το ιδιαίτερο περιεχόμενό του, την ερωτική αλληλογραφία δύο ανθρώπων επί σειρά ετών, θα δεχτεί να δώσει συνέντευξη μόνο σε έναν δημοσιογράφο, τον Έρικ Λάρσεν (Πυγμαλίων Δαδακαρίδης).
Πόσο τυχαία ήταν η επιλογή του συγκεκριμένου δημοσιογράφου από τον Αμπέλ Ζνόρκο, αλλά και πόσο τυχαία είναι η διακαής προσπάθεια του Έρικ Λάρσεν να εξασφαλίσει συνέντευξη από τον συγκεκριμένο συγγραφέα;
Μέσα από τις συνεχείς ανατροπές και τις αντιστροφές ρόλων, ένας κοινός παρονομαστής, μία γυναίκα-καταλύτης και η σχέση τους μαζί της, θα αποκαλύψει αθέατες πτυχές του χαρακτήρα τους. Οι δύο άντρες θα αναμετρηθούν με ένα επώδυνο παρελθόν, ενώ παράλληλα θα στοχαστούν πάνω σε καίρια υπαρξιακά και φιλοσοφικά ζητήματα.
14 Παραλλαγές μιας αινιγματικής μελωδίας
Ο Φραντς Κάφκα είχε πει πως: «Γράφοντας γράμματα, επικοινωνείς με φαντάσματα, όχι μόνο με το φάντασμα του παραλήπτη, αλλά και με το δικό σου, που αναδύεται μέσα από τις αράδες που γράφεις…» Έτσι η αλληλογραφία του Αμπέλ Ζνόρκο μοιάζει τελικά με μια βαθύτερη επικοινωνία με τον ίδιο του τον εαυτό. Ο ίδιος, όντας απομονωμένος και μοναχικός, αυτοπροσδιορίζεται μέσα από την ιδιότυπα μακρόχρονη αυτή αλληλογραφία και επικοινωνεί ουσιαστικά και με μια σπάνια βαθύτητα. Κι αυτό το γεγονός από μόνο του είναι πιο σημαντικό από το ποιος τελικά κρύβεται πίσω από το «φάντασμα του παραλήπτη».
Στη δυτικοευρωπαϊκή μουσική, ο όρος παραλλαγή αναφέρεται σε μία τεχνική σύνθεσης, κατά την οποία το μουσικό υλικό επαναλαμβάνεται παραλλαγμένο ποικιλοτρόπως. Οι Αινιγματικές Παραλλαγές του Έντουαρντ Έλγκαρ είναι μία ιδιαίτερη παραλλαγή, στην οποία το αίνιγμα έγκειται στο ότι η κάθε παραλλαγή συσχετίζεται με πρόσωπα του φιλικού του περιβάλλοντος, αλλά και το ιδιαίτερο ύφος κάποιου συνθέτη, χωρίς όμως να τους κατονομάζει.
Αυτή η κρυμμένη μελωδία, η ασύλληπτη και αινιγματική παραλλαγή ξυπνά μνήμες, επαναφέρει στο παρόν και θυμίζει στον Ζνόρκο ό,τι τον να νιώσει ζωντανός και ό,τι αγάπησε περισσότερο στη ζωή του. Οι 14 παραλλαγές της μουσικής αυτής παραλλαγής παραπέμπουν συμβολικά και στις «παραλλαγές» του άλλου, όπως και του ίδιου μας του εαυτού, στο πλαίσιο του έρωτα. «Ο έρωτας δημιουργεί τη γοητεία του λαβυρίνθου» θα ειπωθεί στο έργο, ενώ μέχρι το τέλος του, το απρόβλεπτο στοιχείο του θα επαναπροσδιορίσει τις απόψεις τους και θα τους οδηγήσει στην άφυλη ταυτότητά του.
«Ποιον αγαπάμε όταν αγαπάμε, ποτέ δεν το ξέρουμε»
Ο έμπειρος Γιάννης Μπέζος δεν ενσαρκώνει απλώς με αφοπλιστική φυσικότητα τον μισάνθρωπο, κυνικό, μα συνάμα βαθιά πληγωμένο και αλτρουιστή νομπελίστα συγγραφέα, αλλά ταυτόχρονα προσθέτει μια αδιόρατη όσο και απολαυστική δόση ειρωνείας και χιούμορ στον χαρακτήρα του. Σε ορισμένα σημεία μπορεί το χιούμορ να πηγάζει από εκφραστικές και υφολογικές επαναλήψεις-μανιέρα που γίνεται διακριτή, χωρίς να ξεφεύγει όμως από το αιτούμενο της σκηνοθεσίας.
Ο Πυγμαλίων Δαδακαρίδης ως Έρικ Λάρσεν διαθέτει εκπληκτική αμεσότητα και σπάνια εκφραστικότητα. Από επίμονος δημοσιογράφος που προσπαθεί να βγάλει εις πέρας τη μεγαλύτερη συνέντευξη της καριέρας του, μέχρι πληγωμένος σύζυγος που αποκαλύπτει όλες του τις ρωγμές, καθηλώνει με τις σημαίνουσες σιωπές και τις εκρήξεις του, εκδηλώνοντας όλο το φάσμα συναισθημάτων του χαρακτήρα, με μια βαθύτητα που σπανίζει.
Η σκηνοθεσία, παρόλο που δεν παρουσιάζει κάποια ιδιότυπη ή καινοτόμα μαεστρία, έχει μια ρυθμικά σφιχτή δομή που επικεντρώνεται σε αυτό που δένει -παρά που χωρίζει- τους δύο αυτούς άντρες. Την γυναίκα. Το πώς οι δύο αυτοί τόσο διαφορετικοί άνθρωποι «ενώνονται» ψυχικά και εγκεφαλικά, ξεπερνούν τα υπαρξιακά αδιέξοδα και τη μοναξιά τους, με αφορμή την ισχυρή παρουσία, κι αργότερα απουσία, μιας γυναίκας.
Οι οξυδερκείς διάλογοι, οι συνεχείς ανατροπές και οι σωστές κορυφώσεις, σε συνδυασμό με τις καίριες κωμικές προσθήκες κατά την κρίσιμη συνάντηση των δύο αντρών, δομούν το σκηνοθετικό πλαίσιο.
Η επί σκηνής παρουσία της γυναικείας μορφής όμως σε μερικά σημεία των αφηγήσεών τους, ως μια αέρινη, εξιδανικευμένη μορφή που συνεχίζει να τους περιστοιχίζει, αποτελεί μία περιττή προσθήκη, πέφτοντας στην παγίδα της αναπαράστασης. Οι συνειρμικές σκέψεις και οι μακροσκελείς περιγραφές των αναμνήσεων των δύο αντρών με τη γυναίκα αυτή, τόσο σε κειμενικό επίπεδο όσο και σε υποκριτικό, με τον τρόπο που εκφέρονται δηλαδή από τους συγκεκριμένους ηθοποιούς, είναι από μόνες τους ικανές να κινητοποιήσουν τη φαντασία και να «μετατοπίσουν» συναισθηματικά τον θεατή.
Το σκηνικό του Κωνσταντίνου Ζαμάνη, το «άναρχο» και αφτιασίδωτο, γεμάτο βιβλία και δίσκους, σπίτι του συγγραφέα Ζνόρκο, μας εισαγάγει καίρια στη ψυχοσύνθεσή του. Μακριά από τη σύγχρονη τεχνολογία, ο κόσμος του μοιάζει αγκιστρωμένος σε ένα νοσταλγικά ιδεατό παρελθόν. Λιτά και ταιριαστά με τον κάθε χαρακτήρα τα κοστούμια του Άγη Παναγιώτου, ενώ οι φωτισμοί του Λευτέρη Παυλόπουλου, καλαίσθητοι και διακριτικοί.
Συμπερασματικά
Το έργο του Eric-Emmanuel Schmitt Αινιγματικές Παραλλαγές εμπεριέχει φιλοσοφικές και υπαρξιακές προεκτάσεις που, στα χέρια των Τσαφούλια-Δαδαδακαρίδη, με τον τελευταίο και τον Γιάννη Μπέζο στους κεντρικούς ρόλους, συνδυάζονται με μια βαθιά ανθρώπινη διάσταση και ανατρεπτικό χιούμορ, αποτελώντας μια σπάνια θεατρική «συνάντηση». Τελικά, πόσες παραλλαγές έχει η αγάπη;
Trailer
Συντελεστές παράστασης
- Μετάφραση: Εύα Κοτανίδη
- Σκηνοθεσία: Σωτήρης Τσαφούλιας, Πυγμαλίων Δαδακαρίδης
- Σκηνογράφος: Kωνσταντίνος Ζαμάνης
- Ενδυματολόγος: Άγις Παναγιώτου
- Σχεδιασμός Φωτισμού: Λευτέρης Παυλόπουλος
- Μουσική σύνθεση: Θοδωρής Οικονόμου
- Επιμέλεια Κίνησης: Μπίλιω Μαρνέλη
- Βοηθός σκηνοθέτη:Παναγιώτα Παπαδημητρίου
- Βοηθός ενδυματολόγου: Εύα Καμπερίδου
- Παίζουν: Γιάννης Μπέζος, Πυγμαλίων Δαδακαρίδης
- Παραγωγή: Performing Arts & Entertainment LTD
- Διεύθυνση παραγωγής: Τάκης Γεώργας
Πληροφορίες
- Τοποθεσία: ΙΔΡΥΜΑ ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΚΟΓΙΑΝΝΗΣ
- Διεύθυνση: Πειραιώς 206, (ύψος Χαμοστέρνας), Ταύρος
- Τηλέφωνο: 2103418550
- Site: http://www.mcf.gr/
- Παραστάσεις: Από τις 4 Φεβρουαρίου 2022
- Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Τετάρτη & Κυριακή 19.00, Πέμπτη & Παρασκευή 21.00, Σάββατο 18.00 & 21.00
- Τιμή εισιτηρίου: Είσοδος 15 – 25 ευρώ
- Προπώληση εισιτηρίων: https://www.viva.gr/tickets/festival/theater/enigmatikes-parallages/
– Βία: Καθόλου
– Γυμνό: Καθόλου
Διαβάστε περισσότερες θεατρικές κριτικές εδώ
