«Ὁ Ἀγώνας τοῦ 1821 στὴν Ἑλληνικὴ καὶ Ξένη Ποίηση».
Τὸ Ἵδρυμα «Τάκης Σινόπουλος – Σπουδαστήριο Νεοελληνικῆς Ποίησης» σᾶς προσκαλεῖ νὰ παρακολουθήσετε τὶς διαδικτυακὲς παρουσιάσεις ποὺ διοργανώνονται στὸ πλαίσιο τῶν ἑορτασμῶν γιὰ τὰ 200 χρόνια ἀπὸ τὴν Ἐθνικὴ Παλιγγενεσία. Οἱ παρουσιάσεις θὰ προβάλλονται σύμφωνα μὲ τὸ πρόγραμμα στὶς 8:00 μ.μ.
Τετάρτη 10 Φεβρουαρίου 2021
«Εἶμ’ ἐραστὴς παντοτινός, δικός σου, Ἐλευθερία»… (Ἀλεξὰντρ Πούσκιν): Ὁ ἀγώνας τῶν Ἑλλήνων γιὰ τὴν Ἐλευθερία μέσα ἀπὸ τὰ μάτια τῶν Ρώσων ποιητῶν. Εὐγενία Κριτσέφσκαγια
Τὸ 2001, στὴν 180η ἐπέτειο τῆς Ἐπανάστασης τοῦ ’21, στὶς Ἐκδόσεις
τῆς Ἑστίας βγῆκε ἡ συλλογὴ Ἡ Ἑλληνικὴ Ἐπανάσταση τοῦ 1821 στὸν
καθρέφτη τῆς ρωσικῆς ποίησης, ὅπου τὴν ἐπιμέλεια καὶ τὴν ἐπιλογὴ
τῶν ποιημάτων ὑπέγραφε ἡ Ρωσίδα νεοελληνίστρια Σόνια
Ἰλίνσκαγια. Προλογίζοντας τὸ βιβλίο, ὁ τότε Πρέσβης τῆς Ἑλλάδας
στὴν Μόσχα, Δημήτρης Κυπραῖος, ἔγραφε: «[…] πολλὰ εἴχαμε
ἀκούσει γιὰ τὸν ἐγγλέζικο, τὸν γαλλικό, τὸν γερμανικὸ
φιλελληνισμὸ καὶ ἐλάχιστα, σχεδὸν καθόλου, γιὰ τὸν ρωσικό». Ἀπὸ
τὴν ἔκδοση τοῦ βιβλίου, ποὺ ἐλάχιστα παρουσιάστηκε καὶ ἐλάχιστα
διαδόθηκε, πέρασαν εἴκοσι χρόνια, καί, ὅπως μποροῦμε νὰ
διαπιστώσουμε, ἡ κατάσταση παραμένει ἴδια μὲ τότε. Τὰ ὀνόματα
τῶν Ρώσων φιλελλήνων εἶναι παντελῶς ἄγνωστα, οἱ ἀναφορὲς
στὴν Ρωσία ἐπικεντρώνονται μονάχα στὸ ὄνομα τοῦ Ἰωάννη
Καποδίστρια καὶ οἱ μοναδικοὶ ἐκφραστὲς τοῦ φιλελληνισμοῦ στὴν
ποίηση παραμένουν οἱ δυτικοευρωπαῖοι λογοτέχνες.
Ἡ ἀνακήρυξη Ἔτους Ἱστορίας Ἑλλάδας-Ρωσίας 2021 παρουσιάζει
τὴν εὐκαιρία νὰ ἀνασύρουμε ἀπὸ τὴ λήθη τὴν ἔκδοση τοῦ 2001 μὲ τὰ
“ἑλληνικὰ” ποιήματα τῶν Ρώσων ποιητῶν τοῦ 19ου αἰώνα
(Ἀλεξάντρ Πούσκιν, ἑλληνικῆς καταγωγῆς Βασίλι Καπνίστ, Φιόντορ
Γκλίνκα καὶ ἄλλοι) σὲ μετάφραση τῶν καταξιωμένων Ἑλλήνων
ποιητῶν (Στρατῆς Πασχάλης, Κώστας Παπαγεωργίου, Ρούλα
Κακλαμανάκη, Χριστόφορος Λιοντάκης) καὶ νὰ ἀποδώσουμε στοὺς
Ρώσους φιλέλληνες τιμὲς ποὺ τοὺς ἀξίζουν, τοποθετῶντας τὸ ἔργο
τους στὸ γενικὸ ἱστορικὸ πλαίσιο τῆς ἐποχῆς.
Ἰδιαίτερη σημασία ἔχει τὸ γεγονός, ὅτι ὁ ἀγώνας τῶν Ἑλλήνων
γιὰ τὴν ἀνεξαρτησία συνδέεται ἄμεσα μὲ τὸν ἀγῶνα τῶν Ρώσων
ἀριστοκρατῶν γιὰ τὶς ἐλευθερίες. Ἀνάμεσά τους – κάποιοι ἀπὸ τοὺς
ποιητὲς τῆς συλλογῆς. Οἱ μυστικὲς ὀργανώσεις τους ἱδρύθηκαν καὶ
δροῦσαν παράλληλα μὲ τὴν Φιλικὴ Ἐταιρία, πολλοὶ δὲ ἀπὸ αὐτοὺς
εἶχαν στενὲς σχέσεις ―ὑπηρεσιακὲς ἢ προσωπικές― μὲ τοὺς
ἐπιφανεῖς Ἕλληνες τῆς Ἁγίας Πετρούπολης, τῆς Ὀδησσοῦ καὶ τῆς
Μολδαβίας καὶ τοὺς πρωτοστάτες τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἀγώνα.
Ἐποχὴ ἐλπίδας καὶ φρέσκου ἀέρα, ποὺ διαψεύσθηκε μὲ πλέον
ἀναμενόμενο καὶ σκληρὸ τρόπο, ὅπως ἄλλωστε κάθε ρομαντικὴ
ἐποχή…
Τετάρτη 24 Φεβρουαρίου 2021
«Ἡ γερμανόφωνη φιλελληνικὴ ποίηση γιὰ τὸ 1821 – Ἡ περίπτωση τοῦ Γουλιέλμου Μύλλερ»
Συμεὼν Σταμπουλοῦ
Τὸ γερμανικὸ κίνημα συμπαράστασης στοὺς ἐξεγερμένους
Ἕλληνες, τὸ ἰσχυρότερο στὴν Εὐρώπη, γεννήθηκε ὡς ἀντίδραση
στὴν ἀνόρθωση τοῦ δεσποτισμοῦ μετὰ τὸ τέλος τῶν ναπολεόντειων
πολέμων. Ἡ φιλελληνικὴ πέννα ἀποδείχτηκε ἰσχυρότερη τῶν
μοναρχικῶν θεωριῶν καὶ τῶν συμβατικῶν ὅπλων. Στὸ ποιητικὸ
πολύπτυχο τῶν γερμανόφωνων φιλελλήνων δεσπόζει ἡ μορφὴ τοῦ
Γουλιέλμου Μύλλερ, τοῦ “Ἕλληνα-Μύλλερ”. Ἡ ποίησή του, ἐμπνευσμένη ἀπὸ τὸν Θούριο τοῦ Ρήγα, τὸν γλωσσικὸ πλοῦτο καὶ τὴ
λιτότητα τῶν δημοτικῶν τραγουδιῶν, λησμονημένη, δυστυχῶς,
σήμερα, εἶναι ὁ λυρικὸς θρίαμβος τοῦ Ἀγώνα καὶ προαναγγέλλει τὶς
γνωστὲς ὡς Ἄνοιξη τῶν Ἐθνῶν ἐπαναστάσεις τοῦ 1848.
Τετάρτη 10 Μαρτίου 2021
«Ποίηση καὶ Ἱστορία. Ὁ ἐθνικὸς ποιητὴς τῆς Κύπρου Βασίλης Μιχαηλίδης καὶ τὸ ’21» Μιχάλης Πιερῆς.
Στὴν ὁμιλία ἐξετάζεται ἡ ποιητικὴ σύνθεση «Ἡ 9η Ἰουλίου 1821 ἐν
Λευκωσίᾳ (Κύπρου)» ἢ τὸ «Τραοῦδιν τοῦ Κυπριανοῦ» ὅπως συνήθιζε
νὰ ὀνομάζει τὸ ποίημα αὐτὸ ὁ Βασίλης Μιχαηλίδης, δουλεύοντας
ὄχι μόνο μὲ τὸ σχετικὸ ἱστορικὸ ὑλικό, ἀλλὰ προσπαθῶντας νὰ
ἀξιοποιήσει δημιουργικὰ καὶ τὶς ποικίλες λαϊκὲς ἀφηγήσεις γιὰ τὶς
προεκτάσεις καὶ τὶς ἐπιπτώσεις τῶν γεγονότων τῆς Ἑλληνικῆς
Ἐπανάστασης στὴν Κύπρο.
Τεκμηριώνεται ἐπίσης στὴν ὁμιλία, ὅτι ἡ ἀπόφαση τοῦ Μιχαηλίδη
νὰ συνθέσει ἕνα ποίημα φιλόδοξο καὶ μεγάλο μὲ βάση τὸ πιὸ
σημαντικὸ γιὰ τοὺς συμπατριῶτες του σύγχρονο ἱστορικὸ γεγονός
(κάτι ἀνάλογο μὲ τὴν ἀπόφαση τοῦ Σολωμοῦ νὰ γράψει τὸ ποίημα
τοῦ «Χρέους», ἢ τοῦ Βαλαωρίτη τὸν «Φωτεινό», ἢ ἀργότερα τοῦ
Ἐλύτη τὸ «Ἄξιον Ἐστί»), δείχνει ὅτι ἀρκετὰ συνειδητὰ στόχευσε στὴ
συγγραφὴ ἑνὸς ἔργου μὲ “ἐθνικὸ” χαρακτῆρα, ὅπου ἡ ἱστορία
τροφοδοτεῖ τὴν ποίηση καὶ ἡ ποίηση ἑρμηνεύει τὸ βάθος τῆς
ἱστορίας.
Τετάρτη 24 Μαρτίου 2021
Γεωργίου Λασσάνη ΕΛΛΑΣ Πολύκαρπος Πολυκάρπου, Σκηνοθεσία – Δραματικὴ ἐπεξεργασία.
Γνήσιο παιδὶ τοῦ νεοελληνικοῦ Διαφωτισμοῦ, τὸ θέατρο τῆς
περιόδου 1800-1821 εἶναι ὄχημα τῶν πιὸ προωθημένων εὐρωπαϊκῶν
ἀντιλήψεων γιὰ τὴν κοινωνικὴ ἀποστολὴ τοῦ θεάτρου καὶ τῆς
ἀπήχησης ποὺ εἶχε τὸ πνεῦμα τῆς Γαλλικῆς Ἐπανάστασης.
Πρόκειται γιὰ τὶς ὡριμότερες στιγμὲς τοῦ θέατρου τῶν ἰδεῶν καὶ τοῦ
πολιτικοῦ στοχασμοῦ.
Ὁ Γεώργιος Λασσάνης (1793-1870), δραστήριος Φιλικός,
Ἱερολοχίτης, Ὑπασπιστὴς καὶ σύντροφος τοῦ Ἀλέξανδρου
Ὑψηλάντη στὴν ἐξορία του, καὶ μαχητὴς στὸ Δραγατσάνι,
κρίνοντας ὅτι τὸ θέατρο μὲ τὴν ἀμεσότητα τῆς παρουσίας του εἶναι
ἰδιαίτερα ἀποτελεσματικὸ γιὰ τὴν ἐθνεγερτικὴ καὶ τὴν πολιτικὴ
δράση, ἔγραψε καὶ παρουσίασε στὸ θέατρο τῆς Ὀδησσοῦ τὰ
δράματα, Ἑλλὰς ἢ Ἡ Ἑλλὰς καὶ ὁ Ξένος καὶ Ἁρμόδιος καὶ
Ἀριστογείτων.
Ἡ Ἑλλάς, παρουσιάστηκε, στὴν Ὀδησσό, στὶς 15 Φεβρουαρίου
1819. Περισσότερο ἰδεολογικό, ἐπαναστατικὸ καὶ ἑλληνοκεντρικὸ
μανιφέστο παρὰ θεατρικὸ ἔργο, ἀναμοχλεύει, μὲ τὶς ἀλληγορικὲς
φιγοῦρες του καὶ τὸ κρυπτογραφικὸ δραματικὸ διάλογό του τὰ
πατριωτικὰ πάθη, ξυπνᾷ τὸ αἴσθημα τῆς αὐτοθυσίας, διαπλέκει,
ἄκρως ἀποτελεσματικά, τὴν παλιὰ μὲ τὴ νέα Ἑλλάδα ποὺ θὰ
προκύψει ἀπὸ τὴν ἐπανάσταση, καὶ ἐκφράζει, περισσότερο ἀπὸ
ὁποιοδήποτε ἄλλο θεατρικὸ ἔργο, τὸ πνεῦμα τῆς ἐποχῆς.
Τετάρτη 7 Ἀπριλίου 2021
«Οἱ ποιητικὲς γενιὲς καὶ ἡ στάση τους ἀπέναντι στὴν Ἱστορία: τὸ
παράδειγμα τῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821 στὴ νεοελληνικὴ ποίηση τοῦ 20οῦ αἰῶνος» Ἀθανάσιος Β. Γαλανάκης.
Κάθε λογοτεχνικὴ γενιὰ ἔχει τὶς δικές της παραστάσεις καὶ τὸν δικό
της ἱστορικὸ καὶ πραγματολογικὸ ὁρίζοντα, στοιχεῖα ποὺ
καθορίζουν ἐν πολλοῖς καὶ τὴ στάση της ἀπέναντι στὴν Ἱστορία καὶ
τὰ γεγονότα της. Ἠ ὁμιλία αὐτὴ πρόκειται νὰ ἐξετάσει τὰ ἱστορικὰ
ὀρόσημα ποὺ ἐπηρέασαν ἀνεπίστρεπτα κάθε γενιὰ τοῦ 20οῦ αἰῶνος,
διαμορφώνοντας ἐν πολλοῖς τὴν τοποθέτησή της τόσο πρὸς αὐτὰ τὰ
ἴδια ὅσο καὶ πρὸς ὅ,τι ἔχει προηγηθεῖ, καὶ ἰδιαίτερα τὸν τρόπο μὲ τὸν
ὁποῖον οἱ ἐθνικοὶ ἀγῶνες τοῦ παρελθόντος (ἐν προκειμένῳ ἡ
Ἐπανάσταση τοῦ 1821) ἀξιοποιοῦνται ποιητικά, ἀλλάζοντας κάθε
φορὰ μορφὴ καὶ σημασία.
Τετάρτη 21 Ἀπριλίου 2021
«Τὸ 1821 ὡς Ἐκδίκηση»
Κώστας Κουτσουρέλης
Ἀπὸ τὸν Ρήγα ὣς τὸν Βαλαωρίτη, μὲ κύριο ἐνδιάμεσο σταθμὸ τὸν
σολωμικὸ Ὕμνο, ὁ ἀντιτουρκικὸς ἀγώνας παρουσιάζεται στὴν
ἑλληνικὴ ποίηση μὲ δυὸ ὄψεις: τὴ φωτεινή, τοῦ ἔρωτα τῆς
ἐλευθερίας, καὶ τὴ σκοτεινή, τῆς ὠμῆς δίκης, τῆς σκληρῆς τιμωρίας
τοῦ προαιώνιου ἐχθροῦ καὶ τῆς ἀνταπόδοσης τῶν δεινῶν ποὺ
προκάλεσε. Ἡ ὁμιλία στρέφεται γύρω ἀπὸ τὴ δεύτερη αὐτὴ ὄψη ποὺ
συνήθως ἀποσιωπᾶται.
Πληροφορίες
Το Ἵδρυμα Τάκης Σινόπουλος βρίσκεται
- Τάκη Σινόπουλου 22, Περισσός, 111 42 Ἀθήνα
- Τηλ.: 210 2583416
- e-mail: elpenor@otenet.gr
Για περισσότερα νέα εικαστικών διαβάστε εδώ.
