Πρωταγωνιστούν: Άννα Βαγενά
Σκηνοθεσία: Λάμπρος Λιάβας, Άννα Βαγενά
Υπόθεση: Η “Αγγέλα Παπάζογλου” με την Άννα Βαγενά στον ομώνυμο ρόλο, είναι μια παράσταση που αγαπήθηκε όσο λίγες παραστάσεις στον τόπο μας από κοινό και κριτικούς, και η οποία ονομάστηκε “μάθημα ιστορικής μνήμης”. Οι μνήμες και ο λόγος αυτής της σπουδαίας μικρασιάτισσας, της Αγγέλας Παπάζογλου, γυναίκας του ρεμπέτη Βαγγέλη Παπάζογλου, όπως τις διηγήθηκε στον γιο της, Γιώργη Παπάζογλου, έγιναν μέσα από το στόμα, τον λόγο και την ψυχή της Άννας Βαγενά που την ενσαρκώνει όλα αυτά τα χρόνια, κτήμα όλου του κόσμου, πολύτιμη παρακαταθήκη για τις νέες γενιές. Άλλωστε, ο λόγος της Αγγέλας είναι σήμερα επίκαιρος όσο ποτέ, με τα όσα συμβαίνουν στη χώρα μας. Ο βαθύς κι αγνός πατριωτισμός της είναι «βάλσαμο» για τις ψυχές όλων μας.
Κριτική
«Πρόσφυγες είμαστε! Ξεριζωμένοι είμαστε! Άνθρωποι είμαστε…»
Η «Αγγέλα Παπάζογλου» του Γιώργη Παπάζογλου ξεκίνησε την επιτυχημένη πορεία της στην ελληνική θεατρική σκηνή το 2000 κι από τότε συνεχίζεται ως μία ‘‘ιστορική’’, θα λεγε κανείς, πια παράσταση που συγκλονίζει και καθηλώνει το κοινό όπου κι αν παιχτεί. Αποτελεί μία από τις σημαντικότερες παραστάσεις των τελευταίων δώδεκα χρόνων, η οποία έχει παρουσιαστεί σε όλη την Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό, όπως σε Κύπρο, Βρυξέλλες, Σόφια, Βουκουρέστι και Ν.Ιταλία. Η παράσταση αυτή αποτελεί μία εθνική παρακαταθήκη των Ελλήνων και η Αγγέλα Παπάζογλου μία εμβληματική μορφή για την ελληνική θεατρική σκηνή της τελευταίας δεκαετίας.
Σπαράγματα ψυχής, μαρτυρίες συγκλονιστικές και μία αφήγηση ατόφια με ιδιωματισμούς της μικρασιάτικης διαλέκτου, συγκροτούν ένα κλίμα έκδηλης αφοσίωσης στην Ελλάδα, μακρυά από κάθε είδους ακραία εθνικιστικά φρονήματα. Η ιδιαίτερη σχέση του Έλληνα με την πατρίδα του ανά τους αιώνες, τα βάσανα των ραγιάδων που άντεχαν αδιαμαρτύρητα τις κακουχίες, αλλά αντιστέκονταν με σθένος στην ηθική τους υποδούλωση συνθέτουν μία εικόνα ρεαλιστική και αρκετά κοντινή στα τωρινά συναισθήματα του ελληνικού λαού, που βιώνει μία οικονομική αλλά και βαθιά ηθική κρίση. Η τραγωδία του ξεριζωμού από τη Σμύρνη, η ζωή στα προσφυγικά της Κοκκινιάς, ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος και ο Εμφύλιος άφησαν αναλλοίωτα τα σημάδια τους στην ψυχή του Έλληνα, ενώ η Αγγέλα Παπάζογλου τα μεταφέρει στο κοινό με συναισθηματισμό και απλότητα, με ρεαλισμό και ποιητικότητα που σπανίζουν. Το κείμενο της παράστασης είναι μία συρραφή αποσπασμάτων από το βιβλίο του γιού της Αγγέλας και του ρεμπέτη Βαγγέλη Παπάζογλου, του Γιώργη Παπάζογλου «Ονείρατα της άκαυτης και της καμμένης Σμύρνης».
Τα κυριότερα και τραγικότερα γεγονότα που σημάδεψαν την πολυτάραχη ζωή της Αγγέλας Παπάζογλου μεταφέρονται αριστοτεχνικά στον θεατή μέσα από την ερμηνεία της Άννας Βαγενά, με την οποία έχει πια συνδεθεί το όνομα της Αγγέλας Παπάζογλου. Οι Ρωμιοί που σφαγιάστηκαν στη Σμύρνη, το κοριτσάκι που πέθανε από ασιτία και το άφησαν στα σκαλιά της εκκλησίας ως «διαμαρτυρία στο Θεό», ο ιταλός στρατιώτης που τον σκότωσαν γιατί αρνήθηκε τον φασισμό αποτελούν τις τραγικότερες, και ίσως συνταρακτικότερες μνήμες της Αγγέλας. Παράλληλα, η οικογένεια της, ο κοινωνικός της περίγυρος και ειδικότερα ο άντρας της, Βαγγέλης Παπάζογλου, ο πρωτεργάτης του ρεμπέτικου τραγουδιού που τη συντρόφευε πιστά σε όλη της τη ζωή αποτελούν κεντρικούς άξονες της αφήγησης της. Ο σκηνοθέτης Λάμπρος Λιάβας ανέλαβε και τη μουσική επιμέλεια, καθώς ο λόγος της Αγγέλας διανθίζεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα με δείγματα της μουσικής του Παπάζογλου, υπενθυμίζοντας στους θεατές την λεβεντιά και την αξιοπρέπεια αυτών των ανθρώπων. Η Αγγέλα μιλά με ιδιαίτερο τρόπο για την ελληνική σημαία σαν να είναι κάτι παραπάνω από ιερό για εκείνους, ένα σύμβολο τιμής, αξιοπρέπειας και πολιτικής ευθύνης. Βέβαια, ακόμη και μετά από όλα τα βάσανα και τον πόνο που βίωσε η Αγγέλα, αναφωνεί με μία σπάνια δύναμη ψυχής πως, ακόμη κι αν έπρεπε να διαλέξει τι θα ήθελε να είναι, πάλι Ρωμιά θα λεγε!
Η σκηνοθετική προσέγγιση του Λάμπρου Λιάβα και της Άννας Βαγενά εμβαθύνει περισσότερο στον ψυχισμό και στις αναμνήσεις της ηρωίδας, χωρίς ιδιαίτερα θεατρικά τεχνάσματα. Η έλλειψη θεατρικότητας είναι εν μέρει δικαιολογημένη, καθώς ο λόγος της Αγγέλας είναι τόσο ζωντανός, τόσο μεστός και περιγραφικός, ώστε θαρρείς πως όλοι οι χαρακτήρες που αφηγείται στέκονται και ξαναζωντανεύουν μπροστά σου. Γίνεσαι μάρτυρας της τραγωδίας του ξεριζωμού με τρόπο αβίαστο και αφτιασίδωτο, που βασίζεται κυρίως στον λαϊκό και άμεσο λόγο της γυναίκας αυτής. Η Άννα Βαγενά δεν ‘‘υποδύεται’’, αλλά ‘‘γίνεται’’ η Αγγέλα Παπάζογλου. Η ίδια, δεν έχει απλά δουλέψει τον ρόλο, αλλά δείχνει να τον έχει αφομοιώσει τόσο καίρια που σπαράζει και πενθεί σαν να ξεριζώνεται κάτι αληθινά δικό της από μέσα της. Η εκφραστική απλότητα της κ. Βαγενά, σε συνδυασμό με τη δύναμη του λόγου της Αγγέλας οδηγούν σε ένα άρτιο αποτέλεσμα που συγκινεί βαθιά και προβληματίζει τον θεατή. Η Αγγέλα Παπάζογλου αντιπροσωπεύει ολόκληρο το ελληνικό λαϊκό αίσθημα, την αγάπη για την πατρίδα, με λίγα λόγια δηλαδή, τον Ελληνισμό στο σύνολο του. Η ερμηνεία της Άννας Βαγενά είναι απαλλαγμένη από κάθε είδους εγκεφαλική προσέγγιση, ενώ έχει δουλευτεί με σπάνια υποκριτκά υλικά που την καθιστούν μοναδική στο είδος. Η παράσταση έχει δίκαια χαρακτηριστεί ως «μάθημα ιστορικής μνήμης», αφού δυστυχώς, κανένα βιβλίο και κάνενα μάθημα ιστορίας δεν κατάφερε ποτέ να ξαναζωντανέψει μπροστά μας γεγονότα όπως αυτά που λεπτομερώς εξιστορεί η Αγγέλα. Όλα τα βάσανα των Ρωμιών, οι διώξεις, οι συνθήκες ζωής στην Κατοχή, ο φόβος, η πείνα και η απώλεια συνθέτουν ένα ψηφιδωτό του Ελληνισμού φτιαγμένο με ψηφίδες ζοφερές, αλλά και πολύχρωμες, όπως τα ανάμεικτα συναισθήματα πόνου και αισιοδοξίας που είναι διάχυτο στον λόγο της Αγγέλας.
Το λιτό κι αρκετά λειτουργικό σκηνικό του Μάριου Σπηλιόπουλου είναι ένα ξύλινο πατάρι, στο οποίο υπάρχουν ορισμένα αντικείμενα που συμβολικά παραπέμπουν στους σημαντικότερους σταθμούς της ζωής της, όπως ένα μπαούλο-σύμβολο της προσφυγιάς, τέσσερις ιστοί σημαίας που λειτουργούν ως δοκάρια, ένας μπαγλαμάς, μία φωτογραφία του άνδρα της, Βαγγέλη Παπάζογλου, ένα ξύλινο τραπέζι και δύο καρέκλες. Στο ξύλινο τραπέζι καθ’όλη την διάρκεια της παράστασης κάθεται σιωπηλή η αναγνώστρια, που διαβάζει σελίδες από το ημερολόγιο της Αγγέλας γεμάτη συγκίνηση και δέος για τα γεγονότα που περιγράφονται. Έτσι, η επί σκηνής παρουσία της Αγγέλας είναι ίσως συμβολική, καθώς μέσα από το ημερολόγιο ζωντανεύουν οι μνήμες της και, κατά συνέπεια ζωντανεύει κι εκείνη αφηγούμενη τις. Η νέα γενιά έρχεται αντιμέτωπη με το παρελθόν, με την ιστορία του έθνους της, μέσα από μία λυτρωτική κατάθεση ψυχής.
Trailer
Πληροφορίες παράστασης
Συντελεστές
- Το ρόλο της Αγγέλας ερμηνεύει η Άννα Βαγενά.
- Επιλογή κειμένου, από το βιβλίο του Γιώργη Παπάζογλου “Ονείρατα της άκαυτης και της καμένης Σμύρνης” και μουσική επιμέλεια: Λάμπρος Λιάβας
- Σκηνοθεσία: Λάμπρος Λιάβας – Άννα Βαγενά
- Σκηνικά – κοστούμια : Μάριος Σπηλιόπουλος
Ημέρες και ώρες παραστάσεων
- Δευτέρα 20:00
- Τρίτη 19:00
- Κυριακή 20:15
Τιμές εισιτηρίων
- 15 ευρώ, 12 ευρώ
Διάρκεια παράστασης
- 80′ (χωρίς διάλειμμα)
Πληροφορίες θεάτρου
- Θέατρο Μεταξουργείο
- Ακαδήμου 14, Μεταξουργείο
- Τηλέφωνο: 210-5234382
Οι παραστάσεις ξεκίνησαν από 14 Ιανουαρίου και συνεχίζονται έως 28 Απριλίου 2013
